Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-610

van Stephanie D'Hose (Open Vld) d.d. 23 juni 2020

aan de minister van Buitenlandse Zaken en van Defensie

Polen - LGBTIQ+ - Homofobie - Discriminatie - Verdere escalatie

Polen
seksuele minderheid
bestrijding van discriminatie
Europese Raad
Raad van Europa
discriminatie op grond van seksuele geaardheid
genderidentiteit

Chronologie

23/6/2020Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 23/7/2020)
7/9/2020Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-608
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-609

Vraag nr. 7-610 d.d. 23 juni 2020 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De Poolse presidentsverkiezingen die plaatsvinden op 28 juni 2020 aanstaande leiden tot de zoveelste kwetsende uitlating ten aanzien van de LGBTQI+ (lesbisch, gay, biseksueel, transpersonen, queers en interseksuelen). De huidige president Andrzej Duda gaat tijdens de verkiezingscampagne in Polen steeds luider te keer tegen wat hij de «ideologie» van homorechtenactivisten noemt. Volgens de president is deze zogenaamde ideologie nog erger dan het communisme.

De conservatieve regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) volgt aldus een tactiek die ontwikkeld werd door antihomorechtenactivisten. Zij adopteerden het mensenrechtendiscours van hun progressieve tegenstanders en doopten de strijd tegen homorechten om tot strijd vóór kinder- en gezinsrechten. Ook tijdens de parlementsverkiezingen vorig jaar zette de conservatieve regeringspartij PiS fors op het thema in. De uithalen naar de LGBTIQ+ worden gebruikt als bliksemafleider ten gevolge willen de toenemende kritiek tegen de zittende regering en hun beleid. Zo gaf een volksvertegenwoordiger van PiS in een interview aan dat holebi's niet gelijk zijn aan normale mensen.

Steden waar de partij PiS aan de macht is, riepen zich eerder uit als LGBT-vrije zone. Polen werd hiervoor reeds op de vingers getikt, maar daadwerkelijke gevolgen bleven uit.

Het is duidelijk dat in een poging om aan de macht te blijven en te appelleren aan haar conservatieve achterban de rechten van de holebi's steeds verder onder druk komen te staan door de systematische uithalen vanwege PiS en het hellend vlak heden schrikwekkende proporties aanneemt.

Deze vraag betreft een transversale aangelegenheid met de Gemeenschappen. Preventie van homofobie verloopt aldus onder meer via het onderwijs en media, wat gemeenschapsbevoegdheden zijn. Ik verwijs tevens naar het Interfederaal Actieplan tegen homofoob en transfoob geweld. Sinds de Sint-Michielsakkoorden van 1993 zijn de Gemeenschappen ook bevoegd voor de buitenlandse aspecten van hun bevoegdheidsdomeinen, volgens het principe «in foro interno, in foro externo». Daarnaast betreft het tevens gelijke kansen en non discriminatie wat eveneens een transversale aangelegenheid met de Gemeenschappen is.

Graag had ik u dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Hoe reageert u op de steeds verder escalerende uithalen naar de LGBTIQ+ in Polen waarbij vandaag zelfs de president zich bijzonder denigrerend uitlaat? Kan u dit uitvoerig toelichten?

2) Bent u bereid met een formeel standpunt omtrent het systematisch uithalen naar de Poolse LGBTI+ gemeenschap over te maken aan de Poolse regering? Kan u dit toelichten?

3) Bent u bereid op korte termijn de ambassadeur van Polen hieromtrent te ontbieden? Zo neen, waarom niet?

4) Bent u bereid om dit verder te agenderen bij de Europese Commissie en op aan te dringen gezien de steeds verdere escalatie dat Polen terstond het voorwerp zou uitmaken van de aangekondigde permanente monitoring van de rechtsstaat en grondrechten in de EU-lidstaten, inclusief LGBTI-rechten? Kan u meedelen welke stappen hier reeds werden genomen en nog moeten worden genomen om dit instrument eindelijk op te starten?

5) Bent u bereid om er bij de Commissie op aan te dringen dat de richtlijn over non-discriminatie, die al elf jaar geblokkeerd zit bij de lidstaten, dringend worden geïmplementeerd opdat ook het aanzetten tot haat wegens geslacht, seksuele geaardheid, genderidentiteit of geslachtskenmerken strafrechtelijk vervolgd kan worden? Zo neen, waarom niet? Zo ja, kan u dit concreet de timing en de inhoud toelichten?

6) Welke andere stappen acht u opportuun bij enerzijds de Raad van Europa als anderzijds bij de Europese Raad om concrete gevolgen te verbinden aan de steeds verdergaande uitingen van onverdraagzaamheid jegens de LGBTQI+ van de huidige Poolse regering en de president?

Antwoord ontvangen op 7 september 2020 :

De toenemende intolerantie waarvan LGBTQI+ personen in Polen het mikpunt van zijn, is een grote bezorgdheid voor België, en de situatie wordt daarom nauwgezet opgevolgd door de Belgische ambassade in Warschau, de Belgische permanente vertegenwoordigingen bij de Europese Unie (EU) in Brussel en bij de Raad van Europa in Straatsburg en mijn diensten in Brussel. De strijd tegen alle vormen van discriminatie, met inbegrip van discriminatie op basis van seksuele geaardheid, seksuele identiteit en gender expressie, zijn een prioriteit in het Belgische buitenlands beleid inzake mensenrechten.

Met concrete acties, zoals de ondersteuning en deelname van onze diplomatieke posten aan evenementen, geven we gevolg aan ons engagement voor de promotie van LGBTQI+-rechten. Dat is bijvoorbeeld het geval ter gelegenheid van de Internationale Dag tegen homofobie, bifobie en transfobie elk jaar op 17 mei. Dit jaar neemt onze ambassade in Warschau de rol van coördinator op zich van gelijkgezinde landen binnen het diplomatieke corps om de ondersteuning van en deelname aan evenementen rond LGBTQI+-rechten te stroomlijnen. Ondanks de onvermijdelijke invloed van Covid-19 pandemie, blijft onze vertegenwoordiging in Warschau actief in deze rol.

In 2019 was onze ambassade medeondertekenaar van een steunbrief aan de organisatie van de Equality Parade. De brief werd overhandigd aan het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken.

In internationale fora is ons land eveneens actief. Dat is het geval in de Equal Rights Coalition, waar ruim veertig gelijkgezinde landen de krachten bundelen om te streven naar gelijke behandeling van LGBTQI+-personen over de hele wereld. Op de vierenveertigde sessie van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties in Genève, was ons land medeondertekenaar van een gezamenlijke verklaring over rechten van LGBTQI+-personen in de context van de Covid-19 pandemie.

De Europese Unie, die is gebaseerd op waarden, voert een strijd tegen discriminatie van LGBTQI+. De Europese Commissie stelde in 2015 een lijst op met te ondernemen acties op het gebied van onder meer onderwijs, werk, gezondheid, vrij verkeer, asiel en haatmisdrijven. Het Europees Agentschap voor de grondrechten, een Agentschap van de EU, verzamelt en verspreidt statistische gegevens. De Europese Raad nam op 16 juni 2016 conclusies aan over gelijkheid van behandeling van LGBTQI+, en droeg daarin de Europese Commissie op om jaarlijks te rapporteren over de implementatie van de hogervermelde acties. Indien nodig en in laatste instantie kan de Europese Commissie maatregelen nemen tegen een lidstaat die het gemeenschapsrecht niet respecteert en kan, in voorkomende geval, eveneens een beroep doen op het Europese Hof van Justitie. België steunt onvoorwaardelijk de inspanningen van de EU in de inspanningen tegen homofoob geweld en discriminatie op basis van seksuele geaardheid, seksuele identiteit en geslachtskenmerken.

Bovendien ondersteunt België de Commissie bij de voorbereiding van een Annual Rule of Law Review Cycle en kijkt uit naar de publicatie hiervan in september 2020. België ondersteunt tevens het initiatief voor een permanente peer review binnen de Europese Raad.

De Europese Commissie zoekt momenteel oplossingen om de werkzaamheden aan de anti-discriminatie richtlijn te hervatten. Verschillende mogelijkheden worden beproken, en het is moeilijk te voorspellen wat de uitkomst zal zijn van de lopende consultaties. Ook hierin steunt België de Commissie en blijft betrokkenheid tonen op Europees niveau in de strijd tegen elke vorm van discriminatie.

De situatie en de verdediging van de rechten van de LGBTQI+-personen zijn eveneens centrale thema’s waarrond de Raad van Europa actief is. De toename van homofobe incidenten werd in september 2019 aangekaart door de secretaris-generaal van de Raad van Europa tijdens het eerste Comité van ministers, met actieve participatie van ons land.

De eenheid Seksuele Oriëntatie en Gender Identiteit (SOGI) van de Raad van Europa organiseerde op 10 juni 2020 een webinar over «De mensenrechten van LGBTI personen in Polen». De discussie had betrekking op het juridische en het politieke kader en ging verder over de bijdrage van het lokaal beleid aan de strijd tegen discriminatie en sociale uitsluiting op basis van seksuele geaardheid, seksuele identiteit en geslachtskenmerken. Het evenement bracht nationale en internationale stakeholders samen, waaronder de Poolse mensenrechten commissaris, nationale en lokale overheden, een lid van de regering en van het Poolse Parlement, evenals organisaties van het maatschappelijke middenveld in Polen.