Op vrijdag 26 januari 2018 vond er in het Federaal Adviescomité voor de Europese Aangelegenheden van de Senaat een gedachtewisseling plaats met mevrouw Margrethe Vestager, Europees commissaris voor Mededinging, over de verschillende aspecten van het Europees mededingingsbeleid (cf. stuk Senaat, nr. 6-400/1). Tijdens deze vergadering werden de drie componenten van het Europees beleid ter vrijwaring van de mededinging op de Europese vrije markt, zijnde het antikartelbeleid, de controle op marktconcentraties (bedrijfsfusies en -overnames) en het toezicht op staatssteun toegelicht.

In haar antwoord op mijn schriftelijke vraag nr. 6-1772 van 2 februari 2018 stelde de federale minister van Begroting « niet over alle gegevens te beschikken » met betrekking tot de overtredingen door België van de Europese staatssteunregels. Uit het antwoord bleek verder dat « Elke instantie [is] verantwoordelijk is voor de dossiers die onder de eigen bevoegdheden vallen ».

Het transversale karakter van deze vraag ligt besloten in het feit dat de middelen die vanuit het Europees mededingingsrecht in de federale Schatkist stromen, een impact hebben op de budgettaire situatie van het land. Aangezien België als één eenheid naar buiten treedt in zijn contacten met de Europese Unie (EU), hebben deze middelen onrechtstreeks een weerslag op de budgettaire verantwoordelijkheid van de gefedereerde entiteiten, zijnde de Gewesten en de Gemeenschappen.

Ik heb volgende vragen voor u :

De Europese Commissie waakt ook over de legitimiteit van de staatsteun die door de Europese lidstaten aan bedrijven wordt gegeven.

1) Graag verneem ik van u voor de dossiers die onder uw eigen bevoegdheid vallen hoe vaak de Europese Commissie sinds de eeuwwisseling reeds een veroordeling heeft uitgesproken wegens het toekennen van staatssteun die in overtreding was met de Europese staatssteunregels ?

2) Graag kreeg ik een overzicht met per casus het bedrag aan staatssteun dat op eis van de Europese Commissie terugbetaald moest worden, met vermelding van de identiteit van de « schuldenaar ».

3) Werden deze bedragen ook effectief aan de Belgische Staat terugbetaald ? Graag kreeg ik per casus een overzicht van de terugbetaalde staatssteun, uitgedrukt in euro's, enerzijds, en in percentage van het totaalbedrag aan initieel toegekende staatssteun, anderzijds.

4) Graag kreeg ik per casus en indien mogelijk een globaal overzicht van de bestemming(en) die aan deze middelen werd gegeven. Stroomden deze ontvangsten als algemene middelen terug naar de Schatkist ?

A) Federale overheidsdienst (FOD) Buitenlandse Zaken

Voor wat betreft de steun die via Ontwikkelingssamenwerking aan bedrijven zou gegeven zijn en die aanleiding zou gegeven hebben tot veroordeling wegens het toekennen van Staatssteun die in overtreding was met de Europese Staatssteunregels, kan Ontwikkelingssamenwerking duidelijk stellen dat de Belgische steun niet-gelinkte hulp is en er dus geen enkel dossier bekend is dat in deze categorie zou vallen. Vragen 2), 3) en 4) zijn dan ook niet van toepassing.

B) FOD Economie

1) De Europese Commissie veroordeelde België in een beschikking voor het onrechtmatig verlenen van Staatssteun aan de postsector. Het betreft het besluit van 25 januari 2012 betreffende de door België ten uitvoer gelegde steunmaatregel SA.14588 (C 20/2009) ten behoeve van De Post (thans bpost).

2) Op 25 januari 2012 gaf de Europese Commissie aan België de opdracht om 417 miljoen euro van bpost terug te vorderen, omdat de tijdens de periode 1992-2010 voor publieke diensten ontvangen jaarlijkse compensaties tot overcompensatie leidden. Aangezien datzelfde compensatiemechanisme in werking bleef gedurende 2011 en 2012 als gevolg van de verlenging van het vierde beheerscontract voor die jaren, werd een bijkomend bedrag van 123,1 miljoen euro terugbetaald.

3) De in antwoord 2) genoemde ontvangst is echter niet in de middelenbegroting terug te vinden. Het positief effect op de Staatsbegroting 2012 was 293 miljoen : een netto terugbetaling van 275 miljoen (dit wil zeggen na aftrek van de belastingen die bpost niet zou hebben betaald wanneer haar winst lager zou zijn uitgevallen in geval de illegale Staatsteun niet betaald zijn geweest) plus 18 miljoen interesten. Volledigheidshalve deel ik het geachte lid nog mede dat er voor de ontvangstenbegroting ook een collaterale impact was. Door de terugbetaling van de Staatshulp dook het resultaat van bpost in het rood en mocht het initieel voorziene dividend van 56,6 miljoen niet uitbetaald worden. Dit effect werd wel deels gecompenseerd door een interimdividend van 41 miljoen.

4) De onder antwoord 3) genoemde ontvangsten zijn als niet-geaffecteerde ontvangst in de Schatkist terechtgekomen.

C) FOD Beleid en Ondersteuning

Wat betreft de dossiers die binnen de bevoegdheid vallen van het directoraat-generaal Digitale Transformatie van de FOD BOSA wordt geen staatssteun toegekend. Er zijn bijgevolg geen dergelijke dossiers.