SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
24 mai 2012 24 mei 2012
________________
Question écrite n° 5-6332 Schriftelijke vraag nr. 5-6332

de Peter Van Rompuy (CD&V)

van Peter Van Rompuy (CD&V)

au ministre de la Défense

aan de minister van Landsverdediging
________________
Économie béhavioriste - Petits coups de pouce - Relance économique - Petites actions économiques - Mesures Behavioral Economics - Nudges - Economische relance - Kleine economische ingrepen - Maatregelen 
________________
relance économique
ministère
sciences du comportement
sensibilisation du public
heractivering van de economie
ministerie
gedragswetenschap
bewustmaking van de burgers
________ ________
24/5/2012Verzending vraag
17/7/2012Antwoord
24/5/2012Verzending vraag
17/7/2012Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6325
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6326
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6327
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6328
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6329
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6330
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6331
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6333
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6334
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6335
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6336
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6337
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6338
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6339
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6340
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6341
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6342
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6325
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6326
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6327
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6328
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6329
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6330
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6331
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6333
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6334
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6335
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6336
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6337
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6338
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6339
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6340
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6341
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6342
________ ________
Question n° 5-6332 du 24 mai 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-6332 d.d. 24 mei 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Nous remarquons le développement international de l' « économie béhavioriste », une économie de style micro basée sur une série de petites actions logiques. Il s'agit d'une série de facteurs sociaux, cognitifs et émotionnels pouvant influencer la décision « économique » d'un individu, d'un groupe ou d'une société. L'idée est qu'il est possible de stimuler des personnes à faire un meilleur choix. L'objectif peut être d'améliorer l'efficacité de la politique des pouvoirs publics.

Exemples concrets sur la base de l'accord de gouvernement ;

- Le gouvernement souhaite réduire la consommation énergétique. Aux États-Unis, les fabricants de voitures ne devront plus indiquer combien de litres une voiture consomme par 100 kilomètres mais bien le coût total attendu sur une période de cinq ans. Cette indication légèrement adaptée exerce une grande influence sur le comportement des consommateurs et la consommation d'énergie, et n'entraîne aucun coût.

- Le gouvernement souhaite mieux percevoir les impôts. L'envoi d'une lettre aux mauvais payeurs, rédigée dans un langage plus compréhensible, a pour résultat un doublement du nombre de payeurs.

Ces exemples concrets montrent que nous ratons de petites occasions de relancer l'économie. Il s'agit de petits coups de pouce en vue d'une croissance économique sans dépenses supplémentaires pour l'autorité. Mais il n'est pas possible de rectifier l'ensemble du budget grâce à ces actions. Les plans de relance et le contrôle budgétaire sont des instruments beaucoup plus importants. Toutefois, ces petits coups de pouce peuvent mettre la Belgique sur la bonne voie.

Des pays comme les États-Unis, la Grande-Bretagne, la France et le Danemark sont conscients de l'efficacité de ces techniques et ont créé une cellule spéciale à cet effet.

Pour ces raisons, j'aimerais savoir si vous êtes conscient de l'efficacité des « petits coups de pouce » pour le département dont vous êtes responsable. Dans l'affirmative, quelles mesures concrètes proposez-vous à ce sujet ?

 

We merken de internationale opgang van "behavioral economics"; een economische microstijl gebaseerd op een reeks kleine, maar logische ingrepen. Het gaat om een reeks sociale, cognitieve en emotionele factoren die die 'economische' beslissing van een individu, een groep of een samenleving kunnen beïnvloeden. De idee is dat het mogelijk is mensen te stimuleren tot het nemen van een betere keuze. Doel kan zijn de effectiviteit van het overheidsbeleid te verbeteren.

Concrete voorbeelden op basis van het regeerakkoord:

- De regering wenst het energieverbruik te doen dalen. In de Verenigde Staten zullen autoconstructeurs niet langer moeten aangeven hoeveel liter een auto verbruikt per 100 km, maar wel wat de verwachte totale kostprijs zal zijn in vijf jaar tijd. Deze licht aangepaste boodschap heeft een groot effect op het koopgedrag, het energieverbruik en brengt geen kost met zich mee.

- De regering wenst belastingen beter te innen. Het opstellen van een brief, aan wanbetalers, in een meer begrijpelijke taal heeft tot gevolg dat het aantal betalers verdubbelt.

Deze concrete voorbeelden tonen aan dat we kleine kansen laten liggen om economische relance te bekomen. Kleine duwtjes "nudges" om de economie te doen groeien zonder extra uitgaven voor de overheid. Het is echter niet mogelijk om de volledige begroting met deze ingrepen recht te trekken. De relanceplannen en de begrotingscontrole zijn veel belangrijkere instrumenten. Toch kunnen deze duwtjes België op de goede weg zetten.

Landen als de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en Denemarken zijn zich bewust van de effectiviteit van deze techniek en hebben hiervoor een speciale cel opgericht.

Om voorgaande redenen had ik graag geweten of u de effectiviteit van "nudges" voor het departement waarvoor u verantwoordelijk bent inziet? Zo ja, welke concrete maatregelen stelt u hieromtrent voor?

 
Réponse reçue le 17 juillet 2012 : Antwoord ontvangen op 17 juli 2012 :

L'honorable membre est prié de trouver ci-après la réponse à ses questions.

La Défense n’a pas implémenté de manière structurelle les techniques découlant de cette théorie.

Ce qui n’empêche que la Défense aspire constamment à optimiser son efficience et ce au travers des processus de décisions et de planification. Pour ce faire, je renvoie aux nombreux systèmes d’audit de qualité, d’inspection, de contrôle et d’évaluation mis en place au sein de la Défense. A chaque niveau, les chefs et les membres du personnel sont bien conscient du fait que certaines mesures, aussi petites soient elles peuvent induire un autre comportement. Avec le concept de Système de Contrôle Interne (SCI) actuellement appliqué au sein de la Défense, le département ne se contente plus d’évaluer les performances a posteriori, mais il recherche à fournir en permanence une assurance raisonnable quant au fait que les performances seront atteintes. D’autre part, le SCI ne veut pas uniquement considérer les objectifs stratégiques et opérationnels, mais également une série d’objectifs « de bonne gestion », qui recherchent l’efficacité, l’efficience et l’économie des ressources disponibles.

C’est dans cet esprit que le service d’Audit Interne de la Défense apporte une aide à tous les managers de la Défense, en :

  • fournissant des conseils concernant leur SCI ;

  • fournissant une évaluation indépendante du SCI et des recommandations pour l’améliorer.

De plus le personnel est conscientisé sur l’impact que peut avoir une décision individuelle sur la situation globale du département.

A titre d’exemple, et dans un domaine bien spécifique, pour démontrer que cette approche spécifique au sein de Département porte effectivement ses fruits, je vous renvoie à la réponse que j’ai donnée à la question 208 de Monsieur le Député Schiltz Willem-Frederik concernant La consommation énergétique au département de la Défense. Des mesures prises et de la sensibilisation effectuée il ressort que la Défense a réalisé sur cinq ans une économie de 13,2 % au niveau de sa consommation électrique et de 12,03 % au niveau de sa consommation normalisée de combustibles fossiles.

Je souhaite bien évidemment poursuivre ces efforts.

Het geachte lid wordt verzocht hierna het antwoord te willen vinden op de door hem gestelde vragen.

Defensie past de technieken die voortvloeien uit deze theorie niet structureel toe.

Toch streeft Defensie steeds doeltreffendheid na in haar beslissings- en planningsprocessen. Wat dat betreft verwijs ik naar de vele elementen van toezicht, controle, evaluatie of inspectie die binnen Defensie in plaats worden gesteld. Alle chefs en alle personeelsleden zijn zich terdege bewust van het feit dat kleinschalige maatregelen tot andere houdingen kunnen leiden. Met het concept van interne controlesysteem (ICS) dat momenteel binnen Defensie wordt gehanteerd stelt het departement zich niet langer tevreden met a posteriori evaluaties van de prestaties, maar wil men voortdurend een redelijke zekerheid verstrekken omtrent de nog te realiseren prestaties. Anderzijds wil het ICS naast de strategische en operationele objectieven ook objectieven nastreven die getuigen van een “goed deugdelijk bestuur” zoals het doeltreffend, doelmatig en zuinig gebruik van de beschikbare middelen.

In die zin, biedt de Interne Audit Dienst van Defensie aan alle managers van Defensie hulp, door:

  • het verstrekken van raadgevingen betreffende hun ICS;

  • het evalueren van het ICS op een onafhankelijke wijze en het formuleren van verbeterings-voorstellen.

Daarnaast wordt het personeel bewust gemaakt van de impact die een individuele beslissing kan hebben op de algemene situatie van het departement.

Ten titel van voorbeeld en in één specifiek domein, om aan te tonen dat die specifieke aanpak binnen het Departement daadwerkelijk zijn vruchten afwerpt, verwijs ik u naar het antwoord dat ik gegeven heb op de schriftelijke vraag 208 van de heer volksvertegenwoordiger Schiltz Willem-Frederik met betrekking tot het energieverbruik bij het departement Defensie. De maatregelen en de sensibilisering hebben er toe geleid dat op vijf jaar tijd een besparing van 13,2 % op het elektriciteitsverbruik werd gerealiseerd en 12,03 % op het genormaliseerde verbruik van fossiele brandstoffen.

Ik wil die inspanningen vanzelfsprekend verder zetten.