We merken de internationale opgang van "behavioral economics"; een economische microstijl gebaseerd op een reeks kleine, maar logische ingrepen. Het gaat om een reeks sociale, cognitieve en emotionele factoren die die 'economische' beslissing van een individu, een groep of een samenleving kunnen beïnvloeden. De idee is dat het mogelijk is mensen te stimuleren tot het nemen van een betere keuze. Doel kan zijn de effectiviteit van het overheidsbeleid te verbeteren.

Concrete voorbeelden op basis van het regeerakkoord:

- De regering wenst het energieverbruik te doen dalen. In de Verenigde Staten zullen autoconstructeurs niet langer moeten aangeven hoeveel liter een auto verbruikt per 100 km, maar wel wat de verwachte totale kostprijs zal zijn in vijf jaar tijd. Deze licht aangepaste boodschap heeft een groot effect op het koopgedrag, het energieverbruik en brengt geen kost met zich mee.

- De regering wenst belastingen beter te innen. Het opstellen van een brief, aan wanbetalers, in een meer begrijpelijke taal heeft tot gevolg dat het aantal betalers verdubbelt.

Deze concrete voorbeelden tonen aan dat we kleine kansen laten liggen om economische relance te bekomen. Kleine duwtjes "nudges" om de economie te doen groeien zonder extra uitgaven voor de overheid. Het is echter niet mogelijk om de volledige begroting met deze ingrepen recht te trekken. De relanceplannen en de begrotingscontrole zijn veel belangrijkere instrumenten. Toch kunnen deze duwtjes België op de goede weg zetten.

Landen als de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en Denemarken zijn zich bewust van de effectiviteit van deze techniek en hebben hiervoor een speciale cel opgericht.

Om voorgaande redenen had ik graag geweten of u de effectiviteit van "nudges" voor het departement waarvoor u verantwoordelijk bent inziet? Zo ja, welke concrete maatregelen stelt u hieromtrent voor?

Het geachte lid wordt verzocht hierna het antwoord te willen vinden op de door hem gestelde vragen.

Defensie past de technieken die voortvloeien uit deze theorie niet structureel toe.

Toch streeft Defensie steeds doeltreffendheid na in haar beslissings- en planningsprocessen. Wat dat betreft verwijs ik naar de vele elementen van toezicht, controle, evaluatie of inspectie die binnen Defensie in plaats worden gesteld. Alle chefs en alle personeelsleden zijn zich terdege bewust van het feit dat kleinschalige maatregelen tot andere houdingen kunnen leiden. Met het concept van interne controlesysteem (ICS) dat momenteel binnen Defensie wordt gehanteerd stelt het departement zich niet langer tevreden met a posteriori evaluaties van de prestaties, maar wil men voortdurend een redelijke zekerheid verstrekken omtrent de nog te realiseren prestaties. Anderzijds wil het ICS naast de strategische en operationele objectieven ook objectieven nastreven die getuigen van een “goed deugdelijk bestuur” zoals het doeltreffend, doelmatig en zuinig gebruik van de beschikbare middelen.

In die zin, biedt de Interne Audit Dienst van Defensie aan alle managers van Defensie hulp, door:

• het verstrekken van raadgevingen betreffende hun ICS;

• het evalueren van het ICS op een onafhankelijke wijze en het formuleren van verbeterings-voorstellen.

Daarnaast wordt het personeel bewust gemaakt van de impact die een individuele beslissing kan hebben op de algemene situatie van het departement.

Ten titel van voorbeeld en in één specifiek domein, om aan te tonen dat die specifieke aanpak binnen het Departement daadwerkelijk zijn vruchten afwerpt, verwijs ik u naar het antwoord dat ik gegeven heb op de schriftelijke vraag 208 van de heer volksvertegenwoordiger Schiltz Willem-Frederik met betrekking tot het energieverbruik bij het departement Defensie. De maatregelen en de sensibilisering hebben er toe geleid dat op vijf jaar tijd een besparing van 13,2 % op het elektriciteitsverbruik werd gerealiseerd en 12,03 % op het genormaliseerde verbruik van fossiele brandstoffen.

Ik wil die inspanningen vanzelfsprekend verder zetten.