5-62/1

5-62/1

Belgische Senaat

BUITENGEWONE ZITTING 2010

1 SEPTEMBER 2010


Wetsvoorstel tot regeling van de vereiste kwalificaties om ingrepen van invasieve medische cosmetiek uit te voeren

(Ingediend door mevrouw Dominique Tilmans c.s.)


TOELICHTING


Medische cosmetiek in het algemeen en, meer in het bijzonder, de cosmetische chirurgie staan momenteel sterk in de belangstelling. Almaar meer mensen zoeken hun toevlucht tot medische cosmetiek om hun uiterlijk te veranderen, beïnvloed als ze zijn door de lichaamscultus, de door de mode opgelegde standaarden en de angst om bij het verouderen af te takelen.

In 2009 toonde een enquête van « Test-Aankoop » aan (bij 1 250 patiënten tussen 18 en 65 jaar) dat in België 16 % van de vrouwen en 8 % van de mannen een beroep deden op cosmetische chirurgie (1) .

Naar schatting worden elk jaar in Frankrijk alles samen 150 000 à 200 000 cosmetische heelkundige ingrepen uitgevoerd.

De cosmetische chirurgie is een medische discipline waarin men zowel het slechtste als het beste tegenkomt : van charlatans die commercie boven medische ethiek verkiezen tot gekwalificeerde specialisten die volgens de regels van de kunst werken.

Ingrepen zoals liftings, liposucties of borstvergrotingen zijn geen onschuldige handelingen. Het gaat om échte operaties, die niet mogen worden onderschat en die risico's en mogelijke complicaties inhouden. Het is zaak die soms onomkeerbare ingrepen, met levenslange gevolgen, niet te laten overkomen als iets banaals.

Er moet een regelgeving komen inzake drie grote problemen op het vlak van esthetische ingrepen, namelijk reclame, de instellingen waar cosmetische medische zorg wordt verstrekt en de bekwaamheid van de beoefenaars die die zorg verstrekken.

Er werden wetsvoorstellen ingediend over reclame voor cosmetische ingrepen (5-61/1 - BZ 2010) en over instellingen buiten het ziekenhuis waar cosmetische ingrepen worden uitgevoerd (5-63/1 - BZ 2010).

Het eerste wetsvoorstel over reclame zou van toepassing zijn op alle beoefenaars van de geneeskunde en de tandheelkunde wanneer zij als hoofd- of nevenactiviteit ingrepen van cosmetische aard verrichten. Het beoogt ook instellingen die door niet-artsen worden uitgebaat.

Dit wetsvoorstel voorziet in een verbod op reclame voor cosmetische ingrepen. Op dat principe geldt één uitzondering : persoonlijke informatie is toegestaan. Daarmee wordt de informatie beoogd, die een beoefenaar de mogelijkheid biedt zich bekend te maken en een minimum aan informatie te verstrekken over zijn activiteiten. Door alleen dat soort informatie toe te staan, slagen de indieners erin om agressief wervende reclame of ronselreclame te verbieden.

Het tweede wetsvoorstel heeft betrekking op de instellingen die niet vallen onder de wet betreffende de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen, gecoördineerd op 10 juli 2008, en waar ingrepen van medische cosmetiek worden uitgevoerd.

Men beoogt de instellingen buiten het ziekenhuis die ingrepen van medische cosmetiek uitvoeren om het uiterlijk om cosmetische redenen te veranderen, op vraag van de betrokken persoon.

Naar gelang van het soort ingreep en anesthesie, zullen die instellingen moeten voldoen aan specifieke normen. Die normen verschillen naar gelang van de ingrepen. Ze hebben betrekking op de infrastructuur, het personeel en het noodzakelijk medisch materiaal. De Koning stelt die normen vast op basis van de adviezen van een bevoegd college.

Dat college bestaat uit artsen die worden voorgedragen door de representatieve beroepsverenigingen van artsen in de medische cosmetiek. Gerenommeerde artsen die vermaard zijn in hun vakgebied zullen er ook deel van uitmaken.

Het college zal de ingrepen omschrijven die in elk van die instellingen mogen worden uitgevoerd en zal advies geven over de architecturale, functionele en organisatorische normen die vereist zijn per type instelling.

Dit wetsvoorstel betreft de bekwaamheid van de beoefenaars die invasieve ingrepen van medische cosmetiek uitvoeren.

Het is immers aangewezen om specifieke regels te bepalen voor de vereiste beroepstitels en opleidingen.

Dit wetsvoorstel deelt de invasieve ingrepen van medische cosmetiek die mogen worden uitgevoerd op naar gelang van de beroepstitel en de gevolgde opleiding van de beoefenaar.

Zo mogen alleen de beoefenaars met als beroepstitel plastisch chirurg of specialist in de chirurgie alle invasieve ingrepen van medische cosmetiek uitvoeren.

Beoefenaars van andere, in dit voorstel opgesomde medische specialismen mogen bepaalde cosmetische ingrepen uitvoeren binnen het anatomische kader van dit specialisme.

Door een opleiding te volgen in « niet-heelkundige medische cosmetiek » kunnen personen met een wettelijk diploma van dokter in de genees-, heel- en verloskunde, niet-heelkundige ingrepen van invasieve medische cosmetiek en haartransplantaties uitvoeren.

Tandartsen zijn ook gemachtigd om intra-orale invasieve medische cosmetiek uit te voeren.

Bepaalde beoefenaars kunnen een bijzondere bevoegdheid hebben verworven om een invasieve ingreep van medische cosmetiek uit te voeren die ze normaal gezien niet mogen uitvoeren op basis van hun beroepstitel. Dit wetsvoorstel houdt rekening met de ervaring die de betrokken beoefenaar heeft kunnen opdoen. De beoefenaar die een ingreep wenst uit te voeren die in feite niet in de lijn van zijn beroepstitel ligt, kan een afwijking vragen aan het college dat bij het wetsvoorstel houdende de instellingen buiten het ziekenhuis werd opgericht. Dat college zal dit verzoek evalueren op basis van bekwaamheid en opleiding.

De bepalingen hebben betrekking op duidelijk omschreven ingrepen. Zo zijn intramammaire inspuitingen verboden voor niet-chirurgen. Alleen houders van een diploma van dokter in de geneeskunde mogen de laser klasse IV en IPL gebruiken.

De indiener voorziet ook in bijzondere maatregelen om de patiënt te beschermen. Er wordt voorzien in bepalingen in verband met de verspreide informatie. Er moet een bestek worden opgemaakt. Er wordt in bedenktijd voorzien.

Er worden ook overgangsbepalingen vastgesteld.

Dominique TILMANS.
Dirk CLAES.
Marleen TEMMERMAN.
Nele LIJNEN.
Cécile THIBAUT.
André du BUS de WARNAFFE.
Freya PIRYNS.
Jacques BROTCHI.
Sabine de BETHUNE.

WETSVOORSTEL


Artikel 1

Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet.

Art. 2

Voor de toepassing van deze wet wordt verstaan onder :

1º medische cosmetiek : elke medische (al dan niet chirurgische) ingreep om iemands uiterlijk op diens vraag te veranderen om cosmetische redenen, zonder therapeutisch of reconstructief doel. Per definitie is er voor ingrepen van medische cosmetiek geen tegemoetkoming van de verplichte ziekteverzekering;

2º invasieve medische cosmetiek : elke (al dan niet chirurgische) ingreep van medische cosmetiek waarbij men door de huid of de slijmvliezen prikt en lasers klasse IV en IPL gebruikt;

3º bestek : gedetailleerde afrekening van de kosten voor een ingreep van invasieve medische cosmetiek wanneer die meer dan 1 000 euro (geïndexeerd) bedragen.

Art. 3

Deze wet is enkel van toepassing op ingrepen van invasieve medische cosmetiek.

Art. 4

Ingrepen van invasieve medische cosmetiek mogen bij minderjarigen alleen worden uitgevoerd mits schriftelijk akkoord van een wettelijke vertegenwoordiger.

Voor elke ingreep van invasieve medische cosmetiek bij minderjarigen moet er vooraf overleg plaatsvinden met een arts-specialist in de psychiatrie of een psycholoog.

Art. 5

Alleen houders van een bijzondere beroepstitel van geneesheer-specialist in de plastische, reconstructieve en esthetische heelkunde, zoals bepaald bij het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de lijst van bijzondere beroepstitels voorbehouden aan de beoefenaars van de geneeskunde, met inbegrip van de tandheelkunde, zijn ertoe gemachtigd alle chirurgische of niet-chirurgische ingrepen van invasieve medische cosmetiek uit te voeren.

Art. 6

Houders van een wettelijk diploma van dokter in de genees-, heel- en verloskunde zijn ertoe gemachtigd alle niet-chirurgische ingrepen van invasieve medische cosmetiek uit te voeren, met uitzondering van intramammaire inspuitingen en haartransplantaties, op voorwaarde dat zij erkend zijn na een opleiding te hebben gevolgd in de « niet-chirurgische medische cosmetiek », georganiseerd overeenkomstig het koninklijk besluit van 21 april 1983 tot vaststelling van de nadere regelen voor erkenning van geneesheren-specialisten en van huisartsen. De Koning stelt de organisatie van de opleiding en de erkenning vast.

Art. 7

Houders van een beroepstitel van arts-specialist in de dermato-venereologie zijn ertoe gemachtigd alle niet-chirurgische ingrepen van invasieve medische cosmetiek uit te voeren, alsook de volgende chirurgische ingrepen van invasieve medische cosmetiek : haartransplantaties en alle technieken van lipoaspiratie, lipofilling van een lichaamsdeel, met uitzondering van de borstregio, met een volumebeperking van één liter, infiltratievloeistof inbegrepen.

Art. 8

De volgende chirurgische en niet-chirurgische ingrepen van invasieve medische cosmetiek mogen binnen het anatomisch kader van het specialisme van de beoefenaar worden uitgevoerd door de personen bedoeld in artikel 2, § 1, van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen en die houder zijn van de bijzondere beroepstitel van arts-specialist in :

1. oftalmologie :

— invasieve medische cosmetiek van de orbito-palpebrale regio in al haar vormen;

2. stomatologie :

— invasieve medische cosmetiek van de lippen en de orale regio in al haar vormen;

3. maxillofaciale chirurgie :

— invasieve medische cosmetiek van het gelaat en de nek in al haar vormen;

4. otorhinolaryngologie :

— invasieve medische cosmetiek van de oorschelp;

— invasieve medische cosmetiek van de nasale regio in al haar vormen;

5. gynaecologie — verloskunde :

— invasieve medische cosmetiek van de borstklier;

— buikwandcorrectie in al haar vormen;

— invasieve medische cosmetiek van de geslachtsorganen;

6. urologie :

— invasieve medische cosmetiek van de geslachtsorganen.

Art. 9

Alleen de houders van een wettelijk diploma van tandarts mogen de volgende chirurgische en niet-chirurgische ingrepen van invasieve medische cosmetiek uitvoeren :

— Intra-orale invasieve medische cosmetiek.

Art. 10

Alleen houders van een wettelijk diploma van dokter in de genees-, heel- en verloskunde mogen de laser klasse IV en IPL gebruiken.

Art. 11

Onverminderd de toepassing van het ministerieel besluit van 30 april 1999 tot vaststelling van de algemene criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten, zijn de kandidaat-specialisten in één van de specialismen bedoeld in de artikelen 5, 6, 7, 8 en 9 ertoe gemachtigd dezelfde ingrepen uit te voeren als de houders van de bijzondere beroepstitel van dat specialisme.

Art. 12

De beoefenaars van de geneeskunde die geen houder zijn van de in de artikelen 5, 6, 7, 8 en 9 vereiste bijzondere beroepstitel kunnen, na een evaluatie van hun bekwaamheid en opleiding door het college als bedoeld in artikel 10 van de wet van ..., toestemming vragen om bepaalde ingrepen van invasieve medische cosmetiek uit te oefenen die zij krachtens de artikelen 5, 6, 7, 8 en 9 niet mogen uitvoeren.

Art. 13

Voor elke ingreep van invasieve medische cosmetiek moet de verantwoordelijke beoefenaar de patiënt en, indien nodig, zijn wettelijke vertegenwoordiger, tijdens een voorafgaande raadpleging informeren over de technieken en de omstandigheden waaronder de ingreep zal worden uitgevoerd en over de risico's en de eventuele gevolgen en verwikkelingen.

De patiënt moet schriftelijke informatie krijgen over het ingeplante of ingespoten materiaal met zijn benaming en kenmerken (volume, afmetingen, hoeveelheid) en de naam van het bedrijf dat het verhandelt.

Art. 14

Het bestek dat aan de patiënt wordt bezorgd, moet worden gedateerd en ondertekend door de beoefenaar(s) die de ingreep moet(en) uitvoeren. Een bestek zonder datum en/of handtekening van al die beoefenaars kan de termijn van artikel 16 niet doen ingaan.

Dit document moet ook de beroepstitel bedoeld in de artikelen 5, 6, 7, 8 en 9 vermelden van de beoefenaar(s) die de ingreep uitvoert (uitvoeren).

De beoefenaar die de patiënt heeft gesproken tijdens de verplichte voorafgaande raadpleging moet zelf de omschreven ingreep uitvoeren. De ingreep mag echter worden uitgevoerd door een kandidaat-specialist, als bedoeld in het ministerieel besluit van 30 april 1999 tot vaststelling van de algemene criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten, onder de verantwoordelijkheid van de stagemeester. Die informatie wordt in het bestek vermeld.

Dit artikel wordt in elk bestek vermeld.

Art. 15

Bij elke ingreep van invasieve medische cosmetiek waarvoor op grond van artikel 2, 3º een bestek is vereist, moet de beoefenaar een minimumtermijn van vijftien dagen naleven tussen de overhandiging van het bestek en de eventuele ingreep. Er mag geenszins van die termijn worden afgeweken, ook niet op vraag van de betrokken persoon.

In die periode mag er van de betrokken persoon geen vergoeding of financieel engagement worden gevraagd, behalve voor de erelonen voor de voorafgaande raadplegingen.

Art. 16

Onverminderd de toepassing van de straffen bepaald door het Strafwetboek, alsook, desgevallend, de toepassing van tuchtmaatregelen, wordt gestraft met gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met een geldboete van 250 euro tot 10 000 euro of met een van die straffen alleen, hij die de artikelen 5, 6, 7, 8 en 9 van deze wet overtreedt door geregeld een ingreep of ingrepen van invasieve medische cosmetiek uit te voeren zonder over het vereiste diploma te beschikken of zonder daarvan wettelijk te zijn vrijgesteld.

Art. 17

In afwijking van artikel 6, § 1, zijn houders van een wettelijk diploma van dokter in de genees-, heel- en verloskunde gemachtigd om niet-chirurgische ingrepen van medische cosmetiek uit te voeren in afwachting van de inwerkingtreding van de in artikel 6, § 1 bepaalde erkenning « niet-chirurgische medische cosmetiek ».

Houders van een wettelijk diploma van dokter in de genees-, heel- en verloskunde die, op de dag van de inwerkingtreding van deze wet, kunnen aantonen dat zij over een rechtmatige ervaring van meer dan vijf jaar beschikken om de bijzondere heelkundige ingreep van lipoaspiratie uit te voeren, mogen die ingreep uitvoeren met een volumebeperking van één liter, infiltratievloeistof inbegrepen.

20 juli 2010.

Dominique TILMANS.
Dirk CLAES.
Marleen TEMMERMAN.
Nele LIJNEN.
Cécile THIBAUT.
André du BUS de WARNAFFE.
Freya PIRYNS.
Jacques BROTCHI.
Sabine de BETHUNE.

(1) Test Gezondheid, « Plastische chirurgie », editie 92, Test-Aankoop, augustus 2009.