4-755/2 | 4-755/2 |
25 JUNI 2008
Nr. 1 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
Opschrift
In het opschrift het woord « anorexia » vervangen door de woorden « ernstige eetstoornissen ».
Verantwoording
In feite hoort anorexia nervosa thuis in de ruimere groep van eetstoornissen. Daarin onderscheiden we drie mentale aandoeningen, met naast anorexia nervosa, de boulimia nervosa en wat wij noemen « de eetstoornissen niet anders omschreven ». Deze laatste is een grote menggroep waar onder andere de eetbui-stoornis bij hoort. We moeten een duidelijk onderscheid maken tussen een gewichtsprobleem en maligne eetstoornissen, die vaak maar niet steeds met gewichtsproblemen gepaard gaan. De grootste groep, de boulimia nervosa, heeft bijvoorbeeld meestal een ideaal gewicht en is dus niet herkenbaar aan de hand van het gewichtscriterium. In de media wordt vaak het beeld van anorexia getoond, wellicht omdat dat het meest indruk maakt.
Nr. 2 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
De considerans aanvullen als volgt :
« Overwegende dat voor de Vlaamse Gemeenschap de minister van Welzijn en Volksgezondheid in 2006 een charter heeft ontwikkeld voor de uitgevers, de modeontwerpers en de modellenbureaus waarin deze zich ertoe verbinden modellen met een gezonde body mass index in te zetten en dat dit charter reeds door heel wat van deze actoren onderschreven is; »
Verantwoording
Men kan niemand verbieden om voor de casting in een theaterstuk, een film of een modeshow te kiezen voor een magere persoon. Alleen mag het niet gaan om een ongezond lichaamsgewicht. Het is echter moeilijk om in dit opzicht strafbare feiten op te sporen. Daarom wordt beter voor de aanpak via een gedragscode gekozen.
In Vlaanderen is men hiermee bezig : de vorige minister van Welzijn en Volksgezondheid Inge Vervotte heeft met voedingsdeskundigen een protocol opgesteld dat wordt voorgelegd aan onder meer de modewereld en dat ervoor moet zorgen dat ziekelijk magere meisjes van de catwalk worden geweerd. De modellenbureaus in Vlaanderen (met inbegrip van Brussel) werden systematisch individueel aangeschreven. Er werden in totaal op deze wijze 92 bureaus gecontacteerd, daarvan hebben reeds 20 (22 %) het charter ondertekend. Voor de uitgevers en modeontwerpers zal een systematische uitnodiging nog gebeuren. Momenteel hebben al 3 uitgevers van vrouwenbladen, 1 ontwerpster en 2 modellen dit charter spontaan ondertekend. Een zeer groot deel van de damesbladen is daarmee nu reeds betrokken. Dit is bovendien een probleem dat ook mee op Europees vlak dient aangepakt te worden. Momenteel verbinden de uitgevers er zich toe om voor de illustraties die ze zelf laten maken, gezonde (rol)modellen in te zetten. Wat betreft het reclameluik en de internationale reportages dient op Europees vlak naar oplossingen gezocht te worden.
Nr. 3 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
De considerans aanvullen als volgt :
« Overwegende dat voor de Franse Gemeenschap de minister van Jeugdbijstand op 17 april 2007 een rondetafel hield met als doel te komen tot een charter om geen ongezond magere modellen in te zetten;
Verantwoording
Ook de Franse gemeenschap heeft zich gebogen over ziekelijk magere mannequins in de modewereld. Minister van Jeugdbijstand Catherine Fonck hield op 17 april 2007een rondetafel met als doel in het ideale geval te komen tot een charter.
Nr. 4 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
De considerans aanvullen als volgt :
« overwegende dat anorexia nervosa een zeer ernstige psychiatrische aandoening is met de hoogste mortaliteit van alle psychiatrische beelden en een beperkte maar stijgende incidentie; »
Verantwoording
De standard mortality ratio, de kans dat men vroegtijdig sterft, ligt twaalf maal hoger dan bij leeftijdsgenoten en twee maal hoger dan bij andere psychiatrische stoornissen. Het risico op suļcide ligt 33 maal hoger dan bij leeftijdsgenoten en 1,5 maal hoger dan bij een majeure depressie. Er is een zeer complexe lichamelijke en psychologische comorbiditeit. Dat wil zeggen dat de patiėnten naast de lichamelijke complicaties vaak ook depressief en angstig zijn. De behandelingsduur is gemiddeld vijf ą zes jaar. 50 % van de patiėnten herstelt na de behandeling, 30 % verbetert en 20 % blijft chronisch met de aandoening kampen. We zien een stijgende incidentie van anorexia nervosa, en dit in tegenstelling tot de verwante stoornis boulimia nervosa.
Nr. 5 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
De considerans aanvullen als volgt :
« Overwegende dat genetische factoren een belangrijke rol spelen voor het optreden van anorexia nervosa en dat omgevingsfactoren zoals een gezinsklimaat met een sterke nadruk op prestatie, de slankheidcultus, stresserende levensgebeurtenissen, seksueel misbruik of misbruik in het algemeen, grote risicofactoren vormen; ».
Verantwoording
Er is niet één causaal verband voor het optreden van anorexia nervosa. Genetische factoren spelen een grote rol. We zien een verstoorde serotonerge activiteit. Er is een zeer duidelijke persoonlijkheidstrek : perfectionisme en vaak ook rigiditeit en competitiviteit. Perfectionisme en competitiviteit worden in onze maatschappij bijzonder gewaardeerd. Met andere woorden, een kenmerk dat tot een zeer ernstige pathologie kan leiden, wordt in onze maatschappij zeer sterk gestimuleerd. Bij familieverwanten in de eerste lijn stellen we vaak eetstoornissen vast en een affectieve en verslavingsproblematiek.
Naast de genetische factoren zijn ook omgevingsfactoren zeer belangrijk. Een gezinsklimaat met een sterke nadruk op prestatie, een slankheidscultus, stresserende levensgebeurtenissen, seksueel misbruik of misvebruik in het algemeen zijn grote risicofactoren.
De hypothese is dat aan de basis van de ontwikkeling van anorexia nervosa een angstige persoonlijkheid ligt. Een angstige persoonlijkheid leidt vaak tot zogenaamd klinisch perfectionisme. Wanneer die angstige persoon terzelfder tijd heel kwetsbaar is op sociaal vlak en in zijn omgeving weinig sociale status percipieert — wanneer hij er denkbeeldig als de mindere uitkomt als hij zich vergelijkt met andere mensen, bijvoorbeeld met leeftijdsgenoten — kan dat het risicoprofiel zijn waarin anorexia nervosa een voedingsbodem kan vinden.
Een persoon die perfectionistisch is, is zeer gevoelig voor de normen en idealen die gelden in zijn onmiddellijke en ruimere omgeving. Vanuit zijn perfectionisme wil hij maximaal aan die normen voldoen. Die voedingsbodem leidt vaak tot een grote lichaamsontevredenheid, waarbij de persoon op een perfectionistische manier extreem de heersende maatstaven zal interioriseren en tot zijn ideaal zal maken. Hij is niet meer beļnvloedbaar van buitenaf om die normen flexibel te hanteren. Een verstoord eetgedrag en vaak ook een verstoorde lichaamsperceptie zijn het resultaat.
Nr. 6 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
De considerans aanvullen als volgt :
« Overwegende dat de slankheidscultus een grote invloed heeft op jongere vrouwen omdat slank zijn geassocieerd wordt met sociaal aantrekkelijk zijn en deze invloed door modebladen en vrouwelijke modellen maar evenzeer door de media in het algemeen, het gezin en de peer group, de voedings- en de cosmetica-industrie wordt uitgeoefend. »
Verantwoording
De socioculturele invloeden betreffen websites waar anorexia gepromoot wordt en modebladen maar even zeer de media in het algemeen. Niet alleen de modewereld, ook de voedings- en de cosmetica-industrie dragen verantwoordelijkheid.
Ook het gezin speelt een rol. Er werd veel onderzoek verricht naar de rol van de moeder. Als moeders kritisch zijn voor hun eigen lichaam, zijn de dochters dat ook. Dochters die lijnen en piekeren over hun gewicht hebben moeders die in hun leven meer diėten hebben gevolgd dan de moeders van meisjes die niet lijnen. Moeders die willen dat hun dochter slank is of ze aanmoedigen om af te vallen hebben kinderen die meer lijnen dan de andere moeders. In een recente studie werd gedurende acht jaar een populatie van duizenden kinderen gevolgd om te onderzoeken welke factoren met de meeste zekerheid leiden tot dieetgedrag en eetstoornissen. Daaruit bleek dat de invloed van de vaders doorslaggevend was om jonge meisjes aan te zetten tot het volgen van een dieet. De commentaar van de vaders op het gewicht van hun dochters worden in verband gebracht met een grotere ontevredenheid over het eigen lichaam en vaders die hun tienjarige dochters aanmoedigen om af te vallen hebben dochters die dieet volgen en bijgevolg overgewicht zullen vertonen. Verschillende studies tonen ook aan dat spot, van welke aard ook, een negatieve invloed heeft, maar dat grappenmakerij door vaders en oudere broers het meest nefast is.
Naast de invloed van de media en het gezin gaat er uiteraard ook een zeer belangrijke invloed uit van de peer group. Ze hechten immers, meer dan volwassenen, belang aan hun fysieke verschijning. Tieners denken dat ze meer geliefd zijn bij leeftijdsgenoten als ze slanker zijn. Slank wordt geassocieerd met sociaal aantrekkelijk.
Nr. 7 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
De considerans aanvullen als volgt :
« Overwegende dat huisartsen slechts in 40 % van de gevallen anorexia nervosa herkennen; »
Verantwoording
Er is een zeer ongunstige prognose voor meisjes die een laag gewicht nastreven niet alleeen door bepaald voedsel te vermijden maar ook door te purgeren en te braken, en voor meisjes die zich laattijdig aanmelden. Patiėnten die zich laattijdig aanmelden kunnen niet optimaal behandeld worden. Experts kunnen de diagnose stellen zonder uitvoerige lichamelijke screening, op basis van positieve criteria. Maar, zelfs bij ondergewicht, herkent de huisarts slechts in 40 % van de gevallen anorexia nervosa. Hun werk wordt bemoeilijkt doordat het typisch is voor deze patiėnten dat ze hun ziekte verstoppen.
Nr. 8 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
De considerans aanvullen als volgt :
« Overwegende dat de behandeling een multidisciplinaire aanpak vergt, gericht op herstel van het gewicht, normaliseren van het eetpatroon en verbeteren van het psychosociaal functioneren in het kader van een poliklinische behandeling (outpatient treatment), met de mogelijkheid tot residentiėle opvang indien de behandeling dit vergt; »
Verantwoording
Op het vlak van de behandeling is er heel duidelijk nood aan een multidisciplinaire aanpak, gericht op herstel van het gewicht, normaliseren van het eetpatroon en verbeteren van het psychosociaal functioneren. Het gaat om een outpatient treatment, dus een poliklinische behandeling, maar met residentiėle back-up. Heel wat patiėnten moeten gedurende de normale behandelingsduur van vijf tot zes jaar voor korte of langere perioden in een ziekenhuis worden opgenomen wegens grote risico's op lichamelijk en op psychologisch vlak.
Nr. 9 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
De considerans aanvullen als volgt :
« Overwegende dat er op het ogenblik geen wetenschappelijk gefundeerde evidentie is voor een farmacologische behandeling of meerwaarde van een combinatie van een farmacologische behandeling en een psychologische begeleiding; »
Verantwoording
Er is op het ogenblik geen enkele wetenschappelijk gefundeerde evidentie voor een farmacologische behandeling of meerwaarde van een combinatie van een farmacologische behandeling en een psychologische begeleiding. Een dieet alleen is absoluut gevaarlijk en het is ook bewezen dat een ondersteunende therapie alleen geen enkel nut heeft. Met andere woorden, anno 2007 weten we dat alleen resultaten bereikt worden met een psychotherapie waarbij motiverende interventies gevolgd worden door wetenschappelijk gebaseerde psychotherapieėn en een systeemtherapie bij jonge patiėnten.
Nr. 10 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
Een punt 10 toevoegen, luidende :
« 10. Maatregelen te treffen voor een betere vroegdetectie van ernstige eetstoornissen door 1ŗ zorgverstrekkers, in het bijzonder huisartsen, op dit vlak beter op te leiden, 2ŗ het KCE (Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg) te laten onderzoeken welk diagnostisch instrument artsen daarvoor best hanteren en 3ŗ een meldingsplicht in te stellen; »
Verantwoording
Patiėnten die zich laattijdig aanmelden, kunnen niet optimaal behandeld worden. Experts kunnen de diagnose stellen zonder uitvoerige lichamelijke screening, op basis van positieve criteria. Maar, zelfs bij ondergewicht, herkent de huisarts slechts in 40 % van de gevallen anorexia nervosa. Het gaat om jonge vrouwen die op doktersbezoek gaan omwille van gewichtsproblemen, omdat ze een dieet willen volgen, wegens gastro-intestinale problemen, diabetes, dikwijls onder druk van hun ouders. Een jong meisje kan inderdaad een volkomen normale BMI hebben terwijl ze anorexia nervosa ontwikkelt. Het komt erop aan de diagnose in een vroeg stadium te stellen.
De meldingsplicht is een belangrijke stap. Deze zal vooral bij huisartsen gelegen zijn maar ook andere zorgverstrekkers in de eerste lijn, zoals tandartsen en apothekers, komen hiervoor in aanmerking. Zo kunnen tandartsen vaststellen dat iemand aan boulimie lijdt omdat bij veelvuldig braken het maagzuur het tandglazuur aantast met een zeer specifiek patroon.
Nr. 11 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
Een punt 11 toevoegen, luidende :
« 11. Een zorgprogramma te erkennen, op advies van het KCE, en financiering te voorzien voor een poliklinische behandeling, met een residentiėle back up, door een professioneel multidisciplinair team onder leiding van een psychiater of klinisch psycholoog, met een specialisatie in de psychotherapeutische aanpak en de behandeling van eetstoornissen, met gecombineerde aanpak waarbij motiverende interventies gevolgd worden door wetenschappelijk gebaseerde psychotherapieėn en een systeemtherapie voor jonge patiėnten en in ruimere zin de erkenning van de beroepstitel van de psychotherapeuten te regelen en de terugbetaling in het kader van de ziekteverzekering te voorzien. »
Verantwoording
In Belgiė is er geen wetgeving rond psychotherapie; psychotherapie wordt bij de meeste erkende psychotherapeuten niet terugbetaald. Dat betekent dus dat een zeer jonge, veelbelovende leeftijdsgroep met een ernstige pathologie uitsluitend aangewezen is op behandelingen die niet terugbetaalbaar zijn. Dat brengt met zich dat mensen, vaak zonder enige professionele opleiding, deze hoge risicogroep naar zich toetrekken en met allerlei commerciėle behandelingen de tijd rekken die zo kostbaar is en verloren gaat voor een efficiėnte behandeling.
Als er een wetgeving ter zake wordt uitgewerkt, moet er dus een kader worden geschapen waarin deze ernstig zieke meisjes kunnen worden behandeld door een professioneel multidisciplinair team onder leiding van een psychiater of klinisch psycholoog, met een specialisatie in de psychotherapeutische aanpak en de behandeling van eetstoornissen met gecombineerde aanpak.
Nr. 12 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
Een punt 12 toevoegen, luidende :
« 12. Maatregelen te nemen om te komen tot de erkenning en financiering van kenniscentra die de preventie, diagnose en behandeling van eetstoornissen onderzoeken en bewaken en die de verworven inzichten en methodieken aan de verschillende lijnen in de gezondheidszorg doorgeven; »
Verantwoording
In navolging van onze buurlanden zou men moeten komen tot de erkenning in ons land van kenniscentra, waarbij niet alleen met betrekking tot de diagnose, maar ook inzake behandeling en informatieverspreiding een proces wordt bewaakt en trapsgewijs aan de verschillende lijnen in de gezondheidszorg wordt doorgegeven.
Nr. 13 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
Een punt 13 toevoegen, luidende :
« 13. Maatregelen te treffen samen met de Gemeenschappen om ook de ouders actief te betrekken bij de therapie en om in opvoedkundige begeleiding te voorzien; »
Verantwoording
Ouders van patiėnten met anorexia nervosa wijzen erop dat het voor hen belangrijk is te worden gesteund in de hulpverlening die ze hun kind zelf kunnen bieden, niet alleen in de confrontatie met de maatschappelijke norm, maar ook op het vlak van de behandeling. Het staat immers vast dat de beste resultaten worden bereikt wanneer de therapie wordt ingebed in de uitoefening van de ouderlijke en de opvoedkundige begeleiding.
Nr. 14 VAN DE DAMES VANLERBERGHE EN TEMMERMAN
Een punt 14 toevoegen, luidende :
« 14. Maatregelen te treffen voor het opzetten van een website over eetstoornissen in samenwerking met medische- en communicatie-experten en met de verenigingen van ouders van patiėnten met eetstoornissen; »
Verantwoording
Op de hoorzitting van de commissie over dit voorstel werd getuigd dat voor vele mensen de Nederlandse « waarschuwende » website erg doeltreffend is.
| Myriam VANLERBERGHE Marleen TEMMERMAN. |
Nr. 15 VAN DE HEER ELSEN EN MEVROUW DELVAUX
Punt 1 van de resolutie
In punt 1 van het dispositief, de woorden « en televisie-omroepsters » doen vervallen.
Verantwoording
Volledig akkoord om controles uit te voeren tijdens modeshows en schoonheidswedstrijden omdat het lichaam in de mannequinwereld centraal staat, het lichaam is immers een professioneel werkinstrument.
Toch is het niet relevant om de problematiek voor een beroepsmannequin en voor een beroepsjournaliste op dezelfde manier aan te pakken. De symboliek van de functie is niet dezelfde.
Een beroepsmannequin gebruikt haar lichamelijk imago, een televisie-omroepster vertegenwoordigt het grote publiek en bij haar ligt de nadruk op het brengen van informatie of ontspanning.
Zo zouden er uiterlijke criteria worden ingevoerd in de aanwervingsprocedure voor televisie-omroepsters, terwijl dat momenteel niet het geval is.
Maar is het werkelijk de bedoeling een soort antidopingcontrole in te voeren in de televisiewereld ? Een logisch gevolg zou dan een BMI-controle voor zwaarlijvigen zijn. Zal de BMI ook bij mannen worden gecontroleerd ? Wie zal, indien dit concreet wordt gemeten, de controle uitvoeren ?
Ten slotte, ook al geldt het principe van de voorbeeldfunctie van publieke personen, het kan niet worden opgelegd. Moeten televisie-omroep(st)ers (de verschillende vakmensen in de communicatiesector, het onderwijs ...) « perfect » zijn, een normatief ideaal zijn dat niet rookt, niet drinkt, een BMI heeft van 18 en ..., enz. ?
Nr. 16 VAN DE HEER ELSEN EN MEVROUW DELVAUX
Punt 2 van de resolutie
In punt 2 van het dispositief de woorden « of de presentatie » doen vervallen.
Verantwoording
Zie verantwoording van amendement nr. 15.
| Marc ELSEN. Anne DELVAUX. |