Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1919

van Tom Ongena (Open Vld) d.d. 6 maart 2023

aan de staatssecretaris voor Digitalisering, belast met Administratieve Vereenvoudiging, Privacy en de Regie der gebouwen, toegevoegd aan de Eerste Minister

Sociale media - Desinformatie - Strijd - Rapporteringsmechanismen - Gebruik door de Belgische overheid - Cijfers en tendensen

sociale media
desinformatie
officiële statistiek

Chronologie

6/3/2023Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 6/4/2023)
5/4/2023Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1917
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1918

Vraag nr. 7-1919 d.d. 6 maart 2023 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Verschillende Amerikaanse veiligheidsdiensten zouden samenwerken met onder meer Twitter, Facebook en Instagram om diverse vormen van desinformatie te bestrijden (cf. https://tweakers.net/nieuws/202956/veiligheidsdiensten-vs-werken-samen-met-twitter-en-meta-tegen-desinformatie.html). Dit door gebruik van zogenaamde «portalen». Overheidsinstanties kunnen hiermee direct desinformatie melden.

Onder meer het Department of Homeland Security (DHS) en de Federal Bureau of Investigation (FBI) hebben naar verluidt «nauwe banden» met sociale media als Facebook en Twitter. Het DHS zou bijvoorbeeld via dit apart portaal van Facebook direct desinformatie kunnen melden via «facebook.com/xtakedowns/login». Dit zou alleen mogelijk zijn als er een overheids-e-mailadres wordt gebruikt. Instagram zou een vergelijkbaar portaal hanteren.

Uit interne documenten van het DHS, die volgens «The Intercept» onder meer tijdens rechtszaken en door lekken naar buiten zijn gekomen, zou blijken dat er een strategie geformuleerd werd ter bestrijding van «inaccurate informatie». Onder meer onderwerpen als de coronapandemie, vaccinaties en het beleid rondom de conflicten in Afghanistan en Oekraïne zouden hieronder vallen. Deze onderwerpen zouden in specifieke gevallen aangekaart zijn bij sociale media (cf. https://tweakers.net/nieuws/202956/veiligheidsdiensten-vs-werken-samen-met-twitter-en-meta-tegen-desinformatie.html en https://theintercept.com/2022/10/31/social-media-disinformation-dhs/).

De ambitie van die plannen en de inherent politieke aard van sommige van de onderwerpen in kwestie, zoals de terugtrekking uit Afghanistan, wekken de bezorgdheid bij voorstanders van vrije meningsuiting. Zij vrezen dat het DHS de grens van het toezicht op buitenlandse desinformatiecampagnes zou kunnen overschrijden en kritische standpunten zou kunnen censureren (cf. https://www.dailymail.co.uk/news/article-11379747/How-Bidens-DHS-collaborates-social-media-firms-target-disinformation.html).

De regering van Nieuw-Zeeland heeft ook officieel toegegeven dat zij toegang heeft tot Facebooks controversiële portaal voor het verwijderen van inhoud (cf. https://reclaimthenet.org/new-zealand-government-facebook-content-takedown-portal/).

Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2022-2025, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:

1) Hebben de Belgische overheid, de veiligheidsdiensten, het leger, politie, enz., de afgelopen vier jaar toegang gehad tot het portaal van Meta waar desinformatie rechtstreeks kan gemeld worden? Zo ja, welke diensten? Was dit op aanvraag van hen, of werd dit toegewezen vanuit het bedrijf? Werd er gebruikgemaakt van een officieel e-mailadres van de overheid?

2) Hebben de overheid en mogelijkerwijs ook de daartoe horende veiligheidsdiensten gebruik gemaakt van vergelijkbare portalen bij andere sociale medianetwerken, waarbij ze rechtstreeks content kunnen rapporteren voor een snellere verwijdering? Zo ja, welke platformen? Welke diensten hadden toegang hiertoe? Hoeveel aanvragen werden er ingediend?

3) Indien gebruikgemaakt werd van dergelijke portalen, kan u meedelen welke soort berichten (haatspraak, bedreigingen, desinformatie, enz.) er het meest werden gerapporteerd?

4) Naast portalen, zijn er nog andere manieren waarop de overheid snellere toegang heeft tot rapporteringsmechanismen op sociale media? Indien ja, op welke platformen? Wat houden deze mechanismen precies in?

5) Welke richtlijnen krijgen de personen die via dergelijke portalen of speciale rapporteringsmechanismen werken?

6) Op welke platformen zijn de overheidsinstanties zogenaamde «trusted flaggers»? Hoe lang zijn ze dat al?

Antwoord ontvangen op 5 april 2023 :

Voor uw vragen over desinformatie verwijs ik door naar Algemene Dienst inlichting en veiligheid (ADIV) en Veiligheid van de Staat (VSSE). Dit valt buiten mijn bevoegdheidsdomein.