Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-9615

van Richard Miller (MR) d.d. 19 juli 2013

aan de vice-eersteminister en minister van Landsverdediging

de doorverkoop van Agusta-helikopters door de Belgische Defensie

Zuid-Sudan
wapenhandel
verkoop
gevechtshelicopter
krijgsmacht

Chronologie

19/7/2013Verzending vraag
23/8/2013Antwoord

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3836

Vraag nr. 5-9615 d.d. 19 juli 2013 : (Vraag gesteld in het Frans)

Ik heb u op 2 mei in plenaire vergadering een vraag gesteld over de controle op de verkoop van militaire uitrusting door het leger. Ik had daaruit opgemaakt dat de controles door het leger onvoldoende zijn. Deze procedures moeten zo betrouwbaar mogelijk blijven. Bepaalde elementen lijken echter op het tegendeel te wijzen: de reglementering is te los voor de heruitvoer van militaire uitrusting. Om ongelukkige situaties te voorkomen, moet de Belgische Defensie waakzaam zijn in verband met het al dan gedemilitariseerd militair materiaal dat ze uitvoert, ook nadat de eindgebruikercertificaten werden ondertekend.

In het kader van de vorige mondelinge vraag heb ik u ondervraagd over de vijfendertig helikopters (twaalf A 109 en drieëntwintig Alouettes), alsook twee Airbussen die tussen 2009 en 2012 verkocht werden aan de firma MAD Africa Distribution, waarvan de directeur verdacht werd van bepaalde illegale praktijken (witwassen van geld, wapenhandel en illegale handel in voertuigen). U hebt toen verklaard dat er geen enkele wettelijke basis bestond om de firma MAD Africa Distribution van de verkoopprocedure uit te sluiten. Ik wil niet terugkomen op deze juridische kwestie, maar ik denk toch dat de ADIV en het federaal parket beter moeten samenwerken en hun informatie moeten delen, vooral met de Kamercommissie die bevoegd is voor de wapenaankopen, en de Verkoopdienst van het leger, om dit soort situaties te voorkomen.

Nu buigt een nieuw artikel van het dagblad La Libre van 25 juni zich over de twaalf Agusta A109-helikopters die aan de firma MAD Africa Distribution werden verkocht. De Belgische Defensie heeft deze twaalf helikopters van Italiaanse makelij aan deze Brusselse firma toegewezen naar aanleiding van twee aparte openbare verkopen: acht helikopters werden op 19 november 2009 verkocht, de volgende vier op 12 maart 2012. Sommige van die helikopters zouden vervolgens zijn doorverkocht aan Zuid-Soedan.

De geldigheid van elk contract voor de verkoop (en heruitvoer) is afhankelijk van het verkrijgen van een Third Party Transfer. Aangezien de Agusta-helikopters van Italiaanse makelij zijn, was de toestemming van het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en van de cel die de toestemming verleent voor de verkoop van militair materieel, de UAMA (Unità per le Autorizzazioni dei Materiali d'Armamento) vereist voor elke eigendomsoverdracht. Deze twee instanties zouden echter nooit via een Third Party Transfer toestemming hebben gegeven voor de verkoop van de bewuste helikopters en beweren over geen enkele informatie te beschikken over de firma MAD Africa Distribution. De verkoper van deze helikopters, namelijk het Belgische leger, zou nooit een Third Party Transfer hebben aangevraagd voor de kandidaat-koper.

Daarom rijzen er vragen over de wijze waarop de Belgische defensie overgaat tot de verkoop van militaire uitrusting en materiaal. In dit geval zou de Belgische Defensie deze Agusta-helikopters nooit zonder de toestemming van de bevoegde Italiaanse autoriteiten hebben mogen verkopen aan de firma MAD Africa Distribution. In verband met dit dossier is er een duidelijke tegenstelling tussen de verklaringen van de woordvoerder van het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en uw woordvoerder. Ik zou graag het standpunt van de minister kennen over deze beweringen.

Mijnheer de vice-eersteminister,

Ik zou graag vernemen of deze beweringen in La Libre correct zijn. Heeft de Belgische Defensie van de bevoegde Italiaanse autoriteiten de toestemming, namelijk een Third Party Transfer, gekregen om tot deze verkopen over te gaan? Bent u van mening dat het dossier voor de herverkoop van deze helikopters volledig is?

Kloppen de beweringen van de woordvoerder van de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken en de leden van de UAMA dat de Italiaanse autoriteiten niet de vereiste documenten hebben gegeven?

Kunt u ons bevestigen dat sommige van die helikopters nadien naar Zuid-Soedan werden heruitgevoerd? Ik wijs erop dat de Europese Unie een wapenembargo heeft ingesteld tegen Soedan en Zuid-Soedan. Alles hangt af van het nut van deze helikopters, voor civiele of militaire doeleinden. Wat is uw analyse? Kunt u ons meer informatie geven over de tien andere Agusta A 109-helikopters die de firma MAD Africa Distribution heeft aangekocht?

Antwoord ontvangen op 23 augustus 2013 :

Het geachte lid wordt verzocht hierna het antwoord te willen vinden op de door hem gestelde vragen.

Ik wens eerst en vooral te verwijzen naar mijn antwoorden gegeven tijdens de plenaire zitting van de Senaat van 2 mei laatstleden (rapport 5-101, pagina’s 25-26) alsook tijdens de Commissie Landsverdediging van 9 juli 2013 (CRABV 83-COM 801, pagina’s 25-28). Ik wil erop wijzen dat de noodzaak om de « Third Party Transfer » te bekomen bij het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken enkel van toepassing is in geval van export buiten het Belgische grondgebied.

Ik bevestig bijgevolg dat, gezien het een verkoop betrof aan een onderneming met maatschappelijke zetel in België, Defensie geen “Third Party Transfer” diende te bekomen bij het Italiaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken en bijgevolg hiervoor geen aanvraag heeft ingediend. Het verkrijgen van deze voorafgaande toestemming vereist voor export buiten het Belgisch grondgebied werd opgelegd aan de koper door de “End User Certificate” (EUC). Dit document werd ondertekend door de koper.

Door de ondertekening van de EUC te eisen, waarin de verplichtingen van de koper voor de export, zowel in termen van exportlicentie, als “Third Party Transfer”, heeft Defensie alle nodige maatregelen getroffen zodat de koper weet welke formaliteiten moeten worden vervuld voor een mogelijke uitvoer of wederverkoop.

Defensie werd noch door de koper noch door de bevoegde autoriteit op de hoogte gebracht van een eventuele wederverkoop of latere uitvoer van de betrokken gedemilitariseerde uitrusting.