Belgische Senaat

ZITTING 2010-2011

25 JANUARI 2011

HERZIENING VAN DE GRONDWET

Herziening van artikel 63, §§ 1 tot 3, van de Grondwet

(Verklaring van de wetgevende macht, zie « Belgisch Staatsblad » nr. 135, Ed. 2 van 7 mei 2010)

Voorstel tot herziening van artikel 63 van de Grondwet inzake de zetelverdeling van de Kamer van volksvertegenwoordigers

(Ingediend door de heer Filip Dewinter c.s.)

TOELICHTING

Artikel 63 van de Grondwet bepaalt dat de Kamer van volksvertegenwoordigers 150 leden telt, dat de wet de kieskringen bepaalt en dat het aantal te verdelen zetels per kieskring door de Koning bepaald wordt op basis van het bevolkingscijfer. Elke kieskring telt zoveel keren een zetel als de federale deler, zijnde het bevolkingscijfer van het Rijk gedeeld door 150, in het cijfer van de bevolking van de kieskring begrepen is. De overblijvende zetels worden toegewezen aan de kieskringen met het grootste nog niet vertegenwoordigde bevolkingsoverschot. Het cijfer van de bevolking van elke kieskring wordt om de tien jaar vastgesteld door een volkstelling of door enig ander middel, bepaald door de wet.

Na de federale verkiezingen van 13 juni 2010 is eens te meer gebleken dat deze regeling nadelig voor de Vlamingen uitvalt. Er zijn immers meer Vlaamse stemmen nodig voor een zetel dan Franstalige stemmen. Zo haalde bijvoorbeeld de MR 605 617 stemmen, wat omgerekend achttien kamerzetels opleverde. De CD&V daarentegen haalde 707 986 stemmen en kreeg slechts zeventien zetels toegewezen. Nog een voorbeeld : bij de federale verkiezingen in 2007 haalde de PS 724 787 stemmen, wat omgerekend twintig kamerzetels opleverde. Het Vlaams Belang daarentegen haalde 799 844 stemmen en kreeg slechts zeventien zetels toegewezen. (Een volledig overzicht hieronder.) Deze ongelijkheid is precies het gevolg van het feit dat het aantal te begeven zetels per kieskring vastgesteld wordt aan de hand van het bevolkingscijfer van de desbetreffende kieskring.

Huidige regeling verkiezingen 13 juni 2010 — met inachtneming van de kiesdrempel :

Het rechtvaardigheidsgevoel en het gelijkheidsbeginsel vergen een eerlijkere verdeling waarbij elke stem van elke burger die effectief een stem op een partij uitbracht, gehonoreerd wordt en meetelt. De indieners van dit voorstel zijn van oordeel dat een absoluut recht evenredige verdeling van de stemmen zich opdringt.

Daarom stellen zij voor een optelling te maken van het totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen bij de meest recente voorgaande verkiezingen voor de Kamer in de Vlaamse kieskringen, aangevuld met de geldige uitgebrachte stemmen op de Vlaamse lijsten uit de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, enerzijds, en het aantal geldig uitgebrachte stemmen bij de meest recente voorgaande verkiezingen voor de Kamer in de Waalse kieskringen, aangevuld met de geldig uitgebrachte stemmen op de Franstalige lijsten uit de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, anderzijds. Hierbij worden ook nog de geldig uitgebrachte stemmen op de tweetalige lijsten van Brussel-Halle-Vilvoorde gevoegd, volgens een 50/50-verdeelsleutel : ter bepaling van de zetelverdeling wordt de helft van deze stemmen bij de Vlaamse lijsten opgeteld, de helft bij de Franstalige. Dit totaal aantal uitgebrachte geldige stemmen gedeeld door honderdvijftig levert dan de kiesdeler op die wordt gehanteerd om het aantal zetels per taalgroep te bepalen. De uitgebrachte blanco of ongeldige stemmen worden niet meegerekend.

Breukdelen worden verwaarloosd.

De verdeling gebeurt dan per kieskring en de zetels worden toegekend aan de partijen die hun behaalde resultaten delen door de kiesdeler. De overblijvende zetels worden toegewezen aan de partijen over de kieskringen heen met het grootste nog niet vertegenwoordigde kiezersoverschot. De zetel valt dan in die kieskring die de meeste stemmen aanbrengt voor dat totaal.

VOORSTEL

Artikel 1

In artikel 63 van de Grondwet worden de volgende wijzigingen aangebracht :

1º paragraaf 2 wordt vervangen als volgt :

« § 2. Elke taalgroep telt zoveel keren een zetel als de federale deler in het cijfer van het aantal in de taalgroep geldig uitgebrachte stemmen bij de meest recente voorafgaande verkiezingen in de Kamer van volksvertegenwoordigers begrepen is. Hiertoe wordt een optelling gemaakt van het totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen in de Vlaamse kieskringen, aangevuld met de geldig uitgebrachte stemmen op de Vlaamse lijsten uit de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde enerzijds, en het aantal geldig uitgebrachte stemmen in de Waalse kieskringen, aangevuld met de geldig uitgebrachte stemmen op de Franstalige lijsten uit de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde anderzijds. De geldig uitgebrachte stemmen op tweetalige lijsten van Brussel-Halle-Vilvoorde worden verdeeld volgens een 50/50-verdeelsleutel : ter bepaling van de zetelverdeling wordt de helft van deze stemmen bij de Vlaamse lijsten opgeteld, de helft bij de Franstalige. Breukdelen worden verwaarloosd.

De federale deler wordt verkregen door het totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen van beide taalgroepen bij de huidige verkiezingen, aangevuld met de geldig uitgebrachte stemmen op de tweetalige lijsten van Brussel-Halle-Vilvoorde te delen door honderdvijftig.

De verdeling gebeurt daarna per kieskring en de zetels worden toegekend aan de partijen die hun behaalde resultaten delen door de federale kiesdeler.

De overblijvende zetels worden toegewezen aan de partijen over de kieskringen heen met het grootste nog niet vertegenwoordigde kiezersoverschot. De zetel valt in die kieskring die de meeste stemmen aanbrengt voor dat totaal. »;

2º paragraaf 3 wordt vervangen als volgt :

« § 3. De indeling van de leden van de Kamer van volksvertegenwoordigers over de kieskringen wordt door de Koning bepaald in verhouding tot het totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen. »

Art. 2

Deze herziening treedt in werking bij de eerstvolgende verkiezing van de Kamer van volksvertegenwoordigers na de bekendmaking van deze wijziging in het Belgisch Staatsblad.

13 januari 2011.