(N.): Vraag gesteld in het Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in het Frans
De tekst van deze vraag is dezelfde als die van vraag nr. 3-7901 aan de minister van Buitenlandse Zaken, die hiervoor werd gepubliceerd.
Antwoord : 1. De attachés voor internationale samenwerking op de Ambassade in Bujumbura en mijn administratie hebben het tekort aan aids-remmers nauwlettend in het oog gehouden. Dit bleek al snel het gevolg van een gebrek aan coördinatie en harmonisering, nog versterkt door een conflict tussen een verticale benadering versus een horizontale benadering van de problematiek. In Burundi wordt deze dualiteit inzake aids-bestrijding nog versterkt omdat er twee bevoegde ministeries zijn : het ministerie voor Volksgezondheid (ministère de la Santé publique) en het ministerie toegevoegd aan de President en belast met de strijd tegen aids (ministère à la présidence chargé de la lutte contre le sida). Hoewel een verticale benadering toelaat meer energie en middelen te spenderen aan één ziekte, is ze weinig efficiënt indien de horizontale structuren niet uitgebouwd zijn.
Op dit ogenblik zijn de belangrijkste financiers voor de aankoop van de medicijnen het Mondiaal Fonds tegen aids, Tuberculose en Malaria, de Wereldbank via het « Permanent Secretariaat van de Nationale Raad voor de strijd tegen aids » en het Fonds IPPTE (Initiative pour les pays pauvres très endettés) via het ministère à la présidence chargée de la lutte contre le sida. De twee laatste organisaties volgen de nationale aankoopprocedures die lopen via het Burundese ministerie van Financiën en het DGMP (Direction Générale des Marchés Publiques) die gemiddeld tussen de 4-6 maanden duren.
Het « Permanent Secretariaat van de Nationale Raad voor de strijd tegen aids » heeft de weinig efficiënte werking van deze procedure aangeklaagd. Hoewel de Wereldbank een versnelde procedure heeft goedgekeurd voor aankopen onder de 500 000 US dollars (die dan slechts 2-3 maanden in beslag neemt), is deze in de praktijk nooit toegepast door het ministerie van Financiën. Het Mondiaal Fonds gebruikt echter zijn eigen procedures die gemiddeld duren van 3 tot 5 maanden.
Bovendien heeft er zich in oktober vorig jaar net op de drie sleutelministeries een ministerwissel voorgedaan.
2. Er bestaat sinds oktober 2006 een chronisch tekort aan reagentia voor de aids-test en aan verschillende ingrediënten voor de ARV medicatie. Dit chronische tekort is het gevolg van een combinatie van verschillende factoren :
(i) de coördinatie tussen de drie bovenvermelde fondsen voor de aankoop van geneesmiddelen is ontoereikend;
(ii) de aankoopprocedures van de bestellingen tussen deze drie instellingen zijn niet geharmoniseerd;
(iii) er bestaat geen permanente structuur voor het opvolgen van de nood aan bevoorrading op alle niveaus, dat wil zeggen vanaf de lokale gezondheidscentra tot de nationale verdelingsmechanismen;
(iv) het ministerie belast met de strijd tegen aids, toegevoegd aan de president, coördineert het nationale antwoord op de aids-dreiging en heeft dit jaar een eigen fonds voor de aankoop van anti retrovirale-medicamenten opgericht;
(v) het ministerie van Volksgezondheid beheert het CAMEBU (Centre d'achat des médicaments, het verdeelcentrum voor de geneesmiddelen) dat instaat voor de verdelingen van de geneesmiddelen. In het geval van anti-aids-middelen, en in tegenstelling tot alle andere medicijnen, wordt het CAMEBU echter niet betrokken bij de programmering wat tot onderbrekingen in de keten leidt;
(vi) het ministerie van Financiën en de dienst voor Openbare Markten zijn zich niet terdege bewust van de dringende noodzaak aan deze geneesmiddelen en blokkeren door hun strakke procedures een efficiënt bevoorradingssysteem.
Het gebrek aan financiële autonomie van het ministerie van Volksgezondheid is één van de grootste hinderpalen in een doelmatige verdeling van de noodzakelijk geneesmiddelen in de HIV/aids bestrijding.
3. Onze diensten op de Ambassade zijn van in het begin in contact gebleven met de Burundese overheid, de Wereldgezondheidsdienst en UNAIDS. Bij deze laatste twee is trouwens een Belgische expert werkzaam.
De Burundese overheid minimaliseert het probleem zeker niet. De President van de Republiek heeft zelf een vergadering bijeengeroepen met alle betrokken partijen om het probleem van de aankoop en verdeling van geneesmiddelen zo spoedig mogelijk op te lossen en een herhaling van de situatie te voorkomen.
4. Via de drie hierboven beschreven mechanismen zijn er voldoende fondsen, er is echter wel een probleem van organisatie. België participeert trouwens in het GFATM. Via onze bilaterale coöperatie neemt de Belgische ontwikkelingssamenwerking deel aan de uitbouw van het horizontale netwerk van de basisgezondheid. Op multilateraal niveau poogt de Belgische ontwikkelingssamenwerking om, via het Wereldbank Instituut, een transversale benadering van de AIDS problematiek te promoten, zodat de strategiedocumenten (de « Povert Reduction Strategy Papers » de problematiek voldoende benadrukken. Via de indirecte samenwerking met lokale NGO's wil de Belgische ontwikkelingssamenwerking de doelgroep zelf zo efficiënt mogelijk helpen.
5. Op bilateraal niveau heeft België geen projecten inzake HIV en aids lopen, op multilateraal en lokaal niveau neemt België echter deel aan de volgende :
A) multilateraal :
Integrating HIV/aids into the PRSP and Strategic Planning : Enhance Systems for monitoring the implementation of HIV/AIDS components of the PRSP, AIDS strategies and action plans Trust Fund uitgevoerd door het Wereldbank instituut in Burundi en Mozambique voor een totaal bedrag van 600 000 US dollars.
B) Lokale NGO werking :
1. Forum des éducatrices africaines (FAWE) : De instelling van netwerken ter preventie van HIV/AIDS/SOA in schoolkringen : 122 977 euro;
2. Society for women against aids in Africa (SWAA) : Versterking van de capaciteiten van meisjes en vrouwen om het hoofd te bieden aan de HIV/aids epidemie : 86 676 euro;
3. Famille pour vaincre le sida (FVS) : De communautaire zorgopneming van aidswezen en de bescherming van hun rechten : 164 316 euro;
4. Association nationale de soutien aux séropositifs et sidéens : de preventie van HIV/aids en steun aan personen besmet met, en geraakt door, HIV/aids in de provincie Makamba 119 669 euro.
6. Het is in de eerste plaats het gebrek aan coördinatie tussen de betrokken diensten en organisaties die tot de crisis hebben geleid. De huidige regering was echter wel bij machte om het gebrek aan aids-remmers in samenwerking met haar partners op te lossen. Burundi is een postconflict land waar één van de belangrijkste uitdagingen bestaat uit de heropbouw van de staatsstructuren. België neemt deel aan deze opbouw, in samenwerking met andere donoren.
Eind mei 2007 zal het prioritair actieprogramma van de Burundese Staat aan de donoren voorgelegd worden, en het ziet ernaar uit dat er voldoende aandacht besteed worden aan de aids-problematiek, binnen een globale strategie.
Als conclusie kan worden gesteld dat het tekort aan aidsremmers en aidstest eerder een gevolg is van gebrek aan strategie dan een gebrek aan fondsen.