3-1471/1 | 3-1471/1 |
2 DECEMBER 2005
Op 15 mei gingen de Ethiopische kiezers naar de stembus voor regionale verkiezingen en parlementsverkiezingen. De waarnemingsmissie in opdracht van de Europese Unie (EUEOM) heeft in haar eerste voorlopig rapport haar bezorgdheid uitgesproken over de bedreigingen, intimidaties en arrestaties van leden van de oppositie, alsook over de moorden op jonge militanten van de oppositie (1) . De Europese missie heeft ook de onregelmatigheden tijdens het tellen van de stemmen aan de kaak gesteld, alsook de voortijdige publicatie van de resultaten door de regerende partij, de EPRDF. Op 24 mei 2005 stelde de Europese missie vast : « These practices (...) are seriously undermining the transparancy and fairness of the elections ». (2) .
De toestand op het terrein is in juni aanzienlijk verslechterd. Er vielen massale arrestaties te betreuren en het geweld op de bevolking zou een veertigtal doden hebben gemaakt. De NGO's hebben het machtsmisbruik door de overheidstroepen in de maand juni gehekeld. Human Rights Watch heeft 36 slachtoffers en een honderdtal gewonden geteld nadat de politie het vuur had geopend op een betoging van studenten die een onderzoek eisten naar de onregelmatigheden tijdens de stemverrichtingen. Amnesty International heeft het extreem gebruik van geweld veroordeeld. De politie heeft met scherp geschoten op vreedzame betogers (studenten, militanten voor de mensenrechten, enz.). De organisatie heeft de Ethiopische regering opgeroepen om een einde te maken aan het politiegeweld en een onafhankelijke en onpartijdige commissie op te richten om een onderzoek in te stellen naar de moorden (3) . Verschillende Europese regeringen hebben op deze gebeurtenissen gereageerd. De Ierse minister van Ontwikkelingssamenwerking heeft gevraagd dat de Ethiopische regering de mensenrechten zou respecteren (4) . Zweden heeft hetzelfde gedaan en gezegd dat de financiering van nieuwe ontwikkelingsprojecten slechts in overweging zou worden genomen wanneer de rechten van het individu door de Ethiopische regering worden gerespecteerd (5) . Groot-Brittannië heeft hulp ten bedrage van 20 miljoen pond sterling opgeschort wegens de onrust (6) .
Toen de oppositie de resultaten van de verkiezing bleef aanvechten, heeft de EPRDF begin juli een bepaling doen goedkeuren die de oppositie elke mogelijkheid van actie in het parlement (punten op de agenda plaatsen, wetsvoorstellen indienen) ontneemt. Op 7 juli heeft het Europees Parlement een resolutie goedgekeurd om de inachtneming te eisen van de overeenkomst tussen de regering en de oppositiepartijen en de Europese Unie en de internationale gemeenschap ertoe op te roepen alles in het werk te stellen om bij te dragen aan een vreedzame oplossing van de spanningen, opdat het democratiseringsproces van Ethiopië niet wordt onderbroken (7) .
De ambassadeurs van de groep van donateurs, die een twintigtal landen omvat, waaronder België, hebben in een verklaring van 12 augustus kennis genomen van de informatie over de onregelmatigheden. Ze verklaarden terzelfder tijd dat zij de publicatie zouden afwachten van de rapporten van de internationale waarnemingsmissies (8) . De Europese waarnemingsmissie heeft de afwikkeling van het onderzoeksmechanisme met betrekking tot de klachten over onregelmatigheden (Complaints Investigation Pannels) gevolgd en heeft in een tweede voorlopig rapport (gepubliceerd op 25 augustus) geconcludeerd dat het onderzoek van de klachten niet conform de internationale democratische standaarden was (9) . Mevrouw Ana Gomes, lid van het Europees Parlement en hoofd van de missie, heeft bij de voorstelling van het verslag verklaard dat « in veel belangrijke opzichten de normen voor werkelijk democratische verkiezingen niet in acht zijn genomen » en dat « het klimaat van dreigementen en intimidatie tijdens het gehele onderzoek naar de klachten is blijven bestaan » (10) .
In een verklaring van 29 augustus stelde het voorzitterschap van de Europese Unie in het bijzonder dat :
« In afwachting van het volgende maand in te dienen eindverslag van de Waarnemingsmissie van de Europese Unie nemen wij er, zonder in te gaan op het algemene verkiezingsproces, nota van dat het hoofd van de Waarnemingsmissie voorshands een gemengd beeld schetst met een aantal positieve punten t/m 15 mei en een aantal negatieve punten daarna. Tevens nemen wij er nota van dat in de eerste verklaring gewezen wordt op tekortkomingen en onregelmatigheden met betrekking tot onderdelen van de klachtenprocedure, het overdoen van verkiezingen alsmede regionale verkiezingen in Somali » (11) .
Toch hebben de ambassadeurs van de donateurlanden al op 13 september de verkiezingsresultaten zoals bekendgemaakt door de National Election Board — de overwinning van de partij van de eerste minister (EPRDF) — goedgekeurd, nog vóór de publicatie van het eindrapport van de Europese Waarnemingsmissie en vóór die van het rapport van het Carter Center (dat eveneens door de Ethiopische regering was uitgenodigd om de verkiezingen te controleren). Het Carter Center heeft zijn rapport twee dagen later gepubliceerd. In dat rapport wordt onderstreept dat het klachtenmechanisme aanleiding heeft gegeven tot talrijke ernstige problemen en dat het aan de rechtbanken (High Court) toekomt om deze in beroep te behandelen. Volgens het Carter Center kunnen de door de National Election Board aangekondigde resultaten pas als definitief en legitiem worden aanvaard nadat de partijen hebben besloten niet in beroep te gaan (12) .
Op 2 oktober zijn de regering en de oppositiepartijen onderhandelingen begonnen, die al spoedig gekenmerkt werden door spanningen waarbij de regering de oppositie ervan beschuldigde op een staatsgreep aan te sturen en verschillende oppositieleiders arresteerde. De leden van de oppositie besloten vervolgens het parlement te boycotten, waardoor ze op 11 oktober door de meerderheid van hun parlementaire onschendbaarheid werden beroofd.
Op 14 oktober heeft het Europees Parlement ertoe opgeroepen de dialoog voort te zetten en heeft het de regering verzocht de rechten van het individu en de fundamentele vrijheden in acht te nemen. Het Parlement heeft de Unie en de internationale gemeenschap er ook toe opgeroepen met betrekking tot de inachtneming van de fundamentele rechten en de voortzetting van het democratiseringsproces waakzaam te blijven.
Enkele dagen later, op 18 oktober, heeft de hoge vertegenwoordiger van het GBVB in een verklaring de aftredende regering gefeliciteerd met haar herverkiezing en herinnerd aan de gehechtheid van de EU aan de instelling van een representatieve democratie, die de grondwet in acht neemt (13) .
De niet-gewelddadige betogingen tegen de machtsgreep door de regerende autoriteiten werden begin november voortgezet. Een nieuwe opflakkering van geweld tegen de bevolking kostte minstens 42 levens. Meer dan 200 mensen werden door kogels gewond. Er waren ook meer dan 2000 arrestaties. De heer Javier Solana, de hoge vertegenwoordiger, heeft contact opgenomen met de Ethiopische premier om tot terughoudendheid met betrekking tot de arrestatie van bepaalde Ethiopische leiders en het gebruik van buitensporig geweld door de Ethiopische autoriteiten op te roepen (14) .
In een verklaring van 7 november van de ambassadeur van het Verenigd Koninkrijk namens de EU en de Verenigde Naties werd de arrestatie van verschillende oppositieleiders (CUDP) aan de kaak gesteld en werd in het bijzonder opgeroepen tot de onmiddellijke staking van het geweld en de opening van een onderzoek naar de doden bij de laatste gebeurtenissen en in juni. De tekst eist de herziening van de institutionele bepalingen om te garanderen dat alle in het parlement vertegenwoordigde partijen kunnen deelnemen op basis van hun representativiteit, de goedkeuring van een gedragscode met betrekking tot de media en de instelling, in overleg met de parlementaire oppositie, van een nationale verkiezingscommissie.
Op dezelfde dag bracht de voorzitter van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties informatie van de missie van de Verenigde Naties in Ethiopië en Eritrea naar voren, overeenkomstig welke de twee landen troepen zouden samentrekken aan weerskanten van de tijdelijke veiligheidszone die hen scheidt (15) .
| Christian BROTCORNE. Clotilde NYSSENS. François ROELANTS du VIVIER. Alain DESTEXHE. |
De Senaat,
A. Overwegende dat het verkiezingsproces tot 15 mei zonder grote wrijvingen is verlopen en dat het vertrouwen van de Ethiopische bevolking zich in de deelname van ongeveer 90 % van de kiezers heeft vertaald,
B. Overwegende dat de uit ongeveer 160 waarnemers bestaande waarnemersmissie van de EU (EU-EOM) in het kader van het Europees initiatief voor democratie en mensenrechten het toezicht op het verkiezingsproces in meer dan 1000 stembureaus mogelijk heeft gemaakt,
C. Overwegende dat in het voorlopige verslag van de verkiezingswaarnemingsmissie van de Europese Unie van 17 mei 2005 gewag wordt gemaakt van beperkingen met betrekking tot de volledige uitoefening van het stemrecht en de vrije uitdrukking van de wil van het volk,
D. Overwegende dat er sprake was van gewelddadige onderdrukking van protestmanifestaties op 8 juni 2005, na de bekendmaking van de definitieve resultaten van de parlementsverkiezingen van 15 mei 2005,
E. Overwegende dat in de verklaring van de ambassadeurs van de donorlanden de belofte voorkomt van de Ethiopische premier een onderzoek te openen naar de gebeurtenissen van 8 juni, en dat de resultaten van dat onderzoek worden verwacht,
F. Overwegende dat het aftredende Ethiopische parlement een amendement heeft goedgekeurd volgens hetwelk het op de parlementaire agenda plaatsen van een punt een absolute meerderheid vereist, en aldus de wezenlijke regels van de democratie met voeten heeft getreden,
G. Gelet op de op 7 juli 2005 goedgekeurde resolutie van het Europees Parlement over de mensenrechtensituatie in Ethiopië,
H. Overwegende dat de verklaring van 12 augustus van de ambassadeurs van de groep van donorlanden nota neemt van verslagen die wijzen op onregelmatigheden in het verkiezingsproces en dat op de publicatie van de verslagen van de waarnemersmissies wordt gewacht,
I. Overwegende dat de waarnemersmissie van de Europese Unie in het kader van haar voorlopige verslag van 25 augustus 2005 betreurt dat het mechanisme voor klachten en de verkiezingen in de Somalische regio de internationale normen niet hebben gehaald,
J. Overwegende dat het voorzitterschap in de verklaring van 29 augustus 2005 over de verkiezingen in Ethiopië namens de Europese Unie heeft verklaard op het definitieve verslag van de waarnemersmissie van de Europese Unie te wachten en van de negatieve aspecten van het proces na 15 mei nota te nemen,
K. Overwegende dat op dit ogenblik de waarnemersmissie van de Europese Unie naar de verkiezingen in Ethiopië haar definitieve verslag nog steeds niet heeft ingediend,
L. Overwegende dat de ambassadeurs van de groep van donorlanden op 13 september hebben verklaard dat de definitieve resultaten van de verkiezingen de behaalde meerderheid van de EPRDF in het parlement bevestigen,
M. Gelet op de conclusies van het definitieve verslag van 15 september 2005 van het Carter Center,
N. Overwegende dat in de resolutie van 14 oktober van het Europees Parlement over de situatie in Ethiopië de Europese Commissie wordt verzocht de niet-humanitaire hulp voor Ethiopië overeenkomstig de vooruitgang van het democratische proces bij te stellen,
O. Gelet op de verklaring van 18 oktober 2005 van de hoge vertegenwoordiger van de EU voor het gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid,
P. Gelet op de verklaring van 7 november 2005 van de ambassadeur van het Verenigd Koninkrijk namens de Europese Unie en de Verenigde Staten,
Q. Overwegende dat de politieke stabiliteit van Ethiopië voor alle landen van de Hoorn van Afrika van groot belang is,
R. Overwegende dat de voorzitter van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties op 3 november 2005 Ethiopië en Eritrea heeft verzocht zich van elke dreiging met geweld te onthouden en geen enkele maatregel te nemen die de spanning tussen de twee landen dreigt te doen stijgen,
S. Overwegende dat Ethiopië de Overeenkomst van Cotonou heeft ondertekend, waarvan artikel 9 bepaalt dat de inachtneming van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden een zeer belangrijk element is van de samenwerking tussen de EU en de ACP,
T. Overwegende dat Ethiopië op 11 juni 1993 tot het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten is toegetreden en alle bepalingen ervan moet nakomen,
Verzoekt de regering :
1. De gewelddadige repressie tegen burgers en leiders en sympathisanten van de oppositie en de slachtingen in de maanden juni en november te veroordelen;
2. De Ethiopische regering te herinneren aan haar gehechtheid aan de inachtneming van de rechten van het individu en het voeren van een onafhankelijk en onpartijdig onderzoek met betrekking tot het machtsmisbruik in juni en november;
3. In de Europese instellingen en Verenigde Naties de instelling van een internationale onderzoekscommissie met betrekking tot dit machtsmisbruik te steunen;
4. Van de Ethiopische regering te eisen dat alle politieke gevangenen onvoorwaardelijk in vrijheid worden gesteld, dat ze een einde maakt aan de beperkingen die oppositieleden werden opgelegd en aan de beperkingen op de verspreiding van informatie over de activiteiten en opvattingen van de oppositie in de media en dat ze in samenspraak met de media een gedragscode voor de pers instelt;
5. De Ethiopische regering te herinneren aan haar gehechtheid aan de inachtneming van de belangrijkste principes van het Handvest van de Verenigde Naties, in het bijzonder artikel 2, § 4, over het verbod op geweld en dreiging met geweld in internationale betrekkingen;
6. Het grootste belang te hechten aan de verslagen van de verkiezingswaarnemingsmissies en dit standpunt in de groep van donorlanden over te brengen;
7. Er in de Raad van ministers van de Europese Unie op aan te dringen dat de Unie blijft bijdragen aan een vreedzame en democratische oplossing van de Ethiopische politieke crisis en in die zin concrete stappen onderneemt;
8. Deze resolutie te doen toekomen aan de Ethiopische regering, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie.
10 november 2005.
| Christian BROTCORNE. Clotilde NYSSENS. François ROELANTS du VIVIER. Alain DESTEXHE. |
(1) EU Election Observation Mission Ethiopia 2005, Preliminary Statement, 17 mei 2005, blz. 4 en volgende.
(2) EU Election Observation Mission Ethiopia 2005, Preliminary Statement on the Election Appeals' Process, the re-Run of Élections and the Somali Region Élections, 25 augustus 2005, blz. 2.
(3) Amnesty International, AFR 25/008/2005.
(4) http://foreignaffairs.gov.ie/Press_release/20050610/1771.htm
(5) Statement, Ministry of Foreign Affairs, 20 juni 2005, http://www.regeringen.se
(6) « UK halts aid over Ethiopia deaths », BBC News, 15 juni 2005.
(7) P6_TA-PROV(2005)0305.
(8) « We note reports of irregularities in the process, but we await the publication of the findings of the international observer missions, which will provide a basis for working with all parties to strengthen the democratic system further »; Ambassadors » Donor Group Statement, 12 augustus 2005.
(9) Election Observation Mission Ethiopia 2005, Preliminary Statement on the Election Appeals Process, the re-Run of Elections and the Somali Region Élections, 25 augustus 2005, blz. 6.
(10) « De EU-waarnemersmissie vestigt de aandacht op ernstige onregelmatigheden in de verkiezingen van 15 mei », in L'Agence Europe, 26 augustus 2005.
(11) Verklaring van het voorzitterschap namens de Europese Unie over de verkiezingen in Ethiopië, 29 augustus 2005, 11763/05 (Presse 216) P 092/05.
(12) [If parties decide not to file court appeals, the NEBE's announced results should be accepted as final and legitimate']; Final Statement on the Carter Center Observation of the Ethiopia 2005 National Elections, september 2005.
(13) V. S341/05, 18 oktober 2005.
(14) S352/05, 4 november 2005.
(15) SC/8547 AFR/1280, 7 november 2005.