1-162/1 | 1-162/1 |
17 NOVEMBER 1995
Dit voorstel heeft tot doel de Belgen die in het buitenland verblijven in staat te stellen te blijven deelnemen aan het politieke leven in hun land.
In tal van landen van de Europese Unie, zoals Frankrijk, behouden de burgers die in het buitenland verblijven hun stemrecht in het land waarvan zij de nationaliteit hebben.
De Belgen die in het buitenland verblijven, en die evengoed staatsburgers zijn als zij die op 's lands grondgebied wonen, blijven echter verstoken van een wezenlijk democratisch recht : het stemrecht.
Het probleem is immers dat in België, volgens artikel 1 van het Kieswetboek voor de parlementsverkiezingen, aan vier voorwaarden moet worden voldaan om kiezer te kunnen zijn bij de parlementsverkiezingen :
1º Belg zijn;
2º 18 jaar oud zijn;
3º ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters van een Belgische gemeente;
4º burgerlijke en politieke rechten genieten.
Aan die toestand, die in strijd is met de democratische beginselen, willen wij een einde maken.
Het doel is de Belgen die in het buitenland verblijven in staat te stellen te stemmen bij de parlementsverkiezingen (verkiezingen voor Kamer, Senaat en deelparlementen).
Belangrijk is de werkingssfeer van dit wetsvoorstel goed te omschrijven en te beperken tot de parlementsverkiezingen, want gemeente en provincie mogen dan ongetwijfeld de bestuurslagen zijn die het dichtst bij de in België wonende Belgen staan, voor Belgen die hun hoofdverblijfplaats in het buitenland hebben zijn ze minder belangrijk.
Anderzijds is het zo dat een flink aantal onder hen voldoende banden en aanknopingspunten hebben met het land om met belangstelling de politieke ontwikkeling ervan te volgen en die door het uitoefenen van hun stemrecht te willen beïnvloeden.
Niet zeker is echter dat alle Belgen die in het buitenland gevestigd zijn, nog een voldoende ruime belangstelling voor de Belgische politiek hebben als nodig is voor het uitoefenen van het stemrecht, zodat het verstandiger is dit recht alleen toe te kennen aan diegenen die door een eigen initiatief bewijzen dat die belangstelling bij hen aanwezig is.
Daartoe zal de burger aan de laatste gemeente waar hij zijn woonplaats had, moeten meedelen dat hij naar het buitenland vertrekt. De gemeente zal een bijzonder register bijhouden van in het buitenland verblijvende Belgen die bij de parlementsverkiezingen hun stem willen uitbrengen.
Praktisch kwamen drie mogelijkheden in aanmerking :
1º Stemmen per brief
Artikel 1, § 2, van de wet betreffende de verkiezing van het Europees Parlement bepaalt :
« De hoedanigheid van kiezer voor het Europese Parlement en de toelating om hun stemrecht uit te oefenen ten voordele van kandidaten die op Belgische lijsten staan, kunnen worden verkregen door :
1º De Belgen die hun werkelijke verblijfplaats gevestigd hebben in een andere lidstaat van de Europese Gemeenschap, (...) die hiertoe (...) een aanvraag indienen bij de Belgische diplomatieke of consulaire post waaronder zij ressorteren en die niet de wil te kennen gegeven hebben om hun stemrecht uit te oefenen in de Staat waar zij verblijven; ... »
De Belgen die in het buitenland verblijven (in een ander land van de Europese Unie) hebben dus het recht om hun Belgische vertegenwoordiger aan te wijzen voor de Europese verkiezingen.
Het was mogelijk om dat systeem over te zetten en het toe te passen op de parlementsverkiezingen. De organisatie daarvan is echter vrij omslachtig en vergt nogal wat logistieke ondersteuning. Van die mogelijkheid hebben wij dus afgezien.
2º Stemmen in de Belgische ambassade of het Belgisch consulaat waaronder de burgers ressorteren
Bedoeling is de burger in staat te stellen te gaan stemmen op de dag van de verkiezingen, alsof hij in zijn eigen land was.
Voor dat systeem is het echter nodig dat kiesbureaus worden ingericht in de ambassades en consultaten, terwijl het diplomatieke netwerk niet alle landen van de wereld bestrijkt. Het kan moeilijk of zelfs onmogelijk zijn voor een Belg om zich naar een stembureau te begeven. Voorts kunnen er problemen rijzen in verband met de vertrouwelijkheid indien het aantal Belgen in een bepaald land gering is en de stemopneming in de ambassade geschiedt. Het verzenden van de stembussen naar België is vrij ingewikkeld en komt al evenmin in aanmerking.
Kortom, ook deze werkwijze is te omslachtig. Indien wij de Belgen die in het buitenland verblijven in staat willen stellen te stemmen, dan menen wij dat de verkiezingen op een zo eenvoudig mogelijke manier moeten verlopen.
3º Stemmen bij volmacht
Dat is de eenvoudigste oplossing op voorwaarde dat het bestaande systeem gewijzigd en vereenvoudigd wordt.
De bestaande procedure van stemmen bij volmacht is vrij complex :
ten eerste moet men in het bezit zijn van een door de militaire of burgerlijke autoriteiten of door de werkgever afgegeven bewijs dat men niet in staat is te gaan stemmen wegens tijdelijk verblijf in het buitenland;
alleen een echtgenoot, een bloed- of aanverwant tot de derde graad komen in aanmerking als gemachtigde;
de gemachtigde moet zelf kiezer zijn en de verwantschap moet door de burgemeester op de volmacht zelf worden bevestigd. Indien de volmachtgever en de gemachtigde niet in dezelfde gemeente wonen, moet het familieverband worden bevestigd door middel van een akte van bekendheid.
In sommige buurlanden zoals Frankrijk heeft iemand die in het buitenland verblijft, het recht om een zelfgekozen persoon voor hem te laten stemmen bij volmacht.
Door de Belgen die in het buitenland leven die mogelijkheid te verschaffen, zal België degenen die belangstelling tonen in staat stellen om deel te nemen aan het politieke leven in hun land.
Zodra hij in het buitenland is, vraagt de Belgische burger aan de Belgische ambassade of het Belgisch consulaat in het buitenland een volmacht om iemand van zijn keuze aan te wijzen, ingeschreven in de bevolkingsregisters van dezelfde gemeente als de zijne, om in zijn plaats te gaan stemmen bij de parlementsverkiezingen. Deze volmacht geldt voor een periode van vier jaar, de duur van de zittingsperiode.
Indien hij vóór het verstrijken van die termijn naar nog een ander land gaat wonen, geeft hij daarvan kennis aan de Belgische ambassade van het eerste land en herbegint hij de procedure in het nieuwe land.
Indien hij terugkeert naar België vóór de volmacht is verstreken, geeft hij daarvan kennis aan de Belgische ambassade van het betreffende land en schrijft hij zich opnieuw in in de gemeente waar hij zijn hoofdverblijfplaats heeft, overeenkomstig de bepalingen die in dezen van toepassing zijn.
| Alain DESTEXHE. |
Artikel 1
Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet.
Art. 2
In artikel 1, § 1, 3º, van het Kieswetboek worden tussen het woord « gemeente » en het woord « ingeschreven » de volgende woorden ingevoegd :
« of in de bijzondere registers van in het buitenland verblijvende Belgen ».
Art. 3
Aan het slot van artikel 92, 1º, van hetzelfde Wetboek vervallen de woorden « of wegens vertrek naar het buitenland ».
Art. 4
In artikel 147bis, § 1, van hetzelfde Wetboek wordt een 1ºbis ingevoegd, luidende :
« 1ºbis de kiezer die overeenkomstig het bepaalde in artikel 147ter is ingeschreven in het bijzonder register van in het buitenland verblijvende Belgen ».
Art. 5
In artikel 147bis van hetzelfde Wetboek wordt een § 2bis ingevoegd, luidende :
« § 2bis . De kiezer bedoeld in § 1, 1ºbis , van dit artikel kan, in afwijking van § 2, eerste tot vierde lid, van dit artikel, iedere persoon van zijn keuze als gemachtigde aanwijzen, op voorwaarde dat deze ingeschreven is in de gemeente waar de volmachtgever opgenomen is in het bijzonder register van in het buitenland verblijvende Belgen. »
Art. 6
Artikel 147ter van hetzelfde Wetboek, opgeheven bij de wet van 5 juli 1976, wordt hersteld in de volgende lezing :
« Art. 147ter. De Belg die zijn verblijfplaats in het buitenland gaat vestigen en wil dat het bepaalde in artikel 147bis , § 2bis , op hem van toepassing is, moet zijn nieuwe persoonsgegevens meedelen aan de laatste gemeente waar hij in de bevolkingsregisters was ingeschreven. Deze worden overgeschreven in een bijzonder register van in het buitenland verblijvende Belgen ».
De ambassade of, indien er geen is, het consulaat dan wel de ambassade van het aangrenzende land, verstrekt aan de Belgen het volmachtformulier dat vier jaar geldig is.
De ambassade of, indien er geen is, het consulaat dan wel de ambassade van het aangrenzende land, verklaart de volmacht voor echt.
Bij iedere verkiezing zendt de Belgische burger die in het buitenland verblijft, een volmacht aan een persoon van zijn keuze die in dezelfde gemeente woont als die waar hij het laatst zijn woonplaats had.
Op de dag van de verkiezingen begeeft de gemachtigde zich met de volmacht naar het stembureau en de voorzitter van het stembureau controleert of de volmachtgever opgenomen is in het bijzonder register van in het buitenland verblijvende Belgen.
De Koning bepaalt de nadere regels voor de toepassing van dit artikel, met name die welke betrekking hebben op het bijhouden van het bijzonder register van in het buitenland verblijvende Belgen. »
| Alain DESTEXHE. Claude DESMEDT. |