Schriftelijke vraag nr. 7-763

van Guy D'haeseleer (Vlaams Belang) d.d. 9 november 2020

aan de vice-eersteminister en minister van Justitie, belast met Noordzee

Personen veroordeeld voor terrorisme - Personen veroordeeld voor radicalisme - Cijfers

terrorisme
radicalisering
strafsanctie
officiële statistiek
gevangenisstraf

Chronologie

Herindiening van : schriftelijke vraag 7-265

Vraag nr. 7-763 d.d. 9 november 2020 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Deradicalisering is een transversale aangelegenheid.

In De Morgen van 9 december 2019 worden cijfers geciteerd van het gevangeniswezen inzake geradicaliseerde gevangenen en deradicalisering. Ik had daar graag wat meer precisering over verkregen.

1) Met betrekking tot personen die veroordeeld zijn voor terrorisme:

a) Hoeveel daarvan zitten er momenteel gevangen? Kan dit worden opgesplitst naar gelang de categorie waartoe deze personen behoren (moslimterrorisme, extreemlinks terrorisme, extreemrechts terrorisme, eventuele andere vormen van terrorisme) en dit per Gewest?

b) Hoeveel daarvan zijn momenteel niet meer gevangen? Kan dit worden opgesplitst overeenkomstig de categorieën vermeld in vraag 1) a)?

c) Hoeveel van de niet meer gevangen veroordeelden worden momenteel nog opgevolgd? Kan dit eveneens worden opgesplitst overeenkomstig de categorieën vermeld in vraag 1) a)?

2) Met betrekking tot personen die werden veroordeeld voor radicalisme:

a) Hoeveel daarvan zitten er momenteel gevangen? Kan dit worden opgesplitst naar gelang de categorie waartoe deze personen behoren (moslimradicalisme, extreemlinks radicalisme, extreemrechts radicalisme, eventuele andere vormen van radicalisme) en dit per Gewest?

b) Hoeveel daarvan zijn momenteel niet meer gevangen? Kan dit worden opgesplitst overeenkomstig de categorieën vermeld in vraag 2) a)?

c) Hoeveel van de niet meer gevangen veroordeelden worden opgevolgd? Kan dit eveneens worden opgesplitst overeenkomstig de categorieën vermeld in vraag 2) a)?

3) Met betrekking tot personen die niet veroordeeld werden voor radicalisme, maar er wel voor gevangen zitten of hebben gezeten (in voorhechtenis):

a) Om hoeveel personen gaat het? Kan dit worden opgesplitst naar gelang de categorie waartoe deze personen behoren (moslimradicalisme, extreemlinks radicalisme, extreemrechts radicalisme, eventuele andere vormen van radicalisme) en dit per Gewest?

b) Hoeveel daarvan worden opgevolgd? Kan dit eveneens worden opgesplitst overeenkomstig de categorieën vermeld in vraag 3) a)?

Antwoord ontvangen op 15 december 2020 :

1) a) Op datum van 10 november 2020 stonden er 104 gedetineerden op de Celex-lijst van het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen (DG EPI), onderverdeeld als volgt:

– 44 in de gevangenissen die afhangen van directie Noord van het gevangeniswezen;

– 46 in de gevangenissen die afhangen van directie Zuid van het gevangeniswezen;

– 14 in de Brusselse gevangenissen.

In het kader van de opvolging van geradicaliseerden, extremisten en terroristen, onder meer in de gevangenissen, werden door het Orgaan voor de coördinatie en de analyse van de dreiging (OCAD) oorspronkelijk drie categorieën van opvolging gedefinieerd: Terrorist Fighters (FTF en HTF) en haatpredikers (HP).

Bij koninklijk besluit van 20 december 2019 (Belgisch Staatsblad van 27 januari 2020) heeft het OCAD daar twee nieuwe categorieën aan toegevoegd, met name terrorismeveroordeelden (TV) en potentieel gewelddadige extremisten (PGE).

De verschillende OCAD-categorieën worden op basis van volgende indicatoren gedefinieerd:

1. Foreign Terrorist Fighter (FTF – koninklijk besluit van 21 juli 2016 (Belgisch Staatsblad van 22 september 2016)

Dat zijn de personen die in België verblijven of verbleven hebben, die al dan niet de Belgische nationaliteit hebben en die zich, met het oog om zich bij terroristische groeperingen aan te sluiten, of deze actief of passief steun te verlenen, in een van de volgende situaties bevinden:

a) ze zijn naar een jihadistische conflictzone afgereisd;

b) ze hebben België verlaten om naar een jihadistische conflictzone af te reizen;

c) ze zijn naar België onderweg of naar België teruggekeerd na afgereisd te zijn naar een jihadistische conflictzone;

d) ze werden gewild of ongewild verhinderd om naar een jihadistische conflictzone af te reizen;

e) ze hebben de intentie om naar een jihadistische conflictzone af te reizen, op voorwaarde dat de intentie aangetoond wordt door ernstige aanwijzingen.

2. Homegrown Terrorist Fighter (HTF – koninklijk besluit van 23 april 2018 (Belgisch Staatsblad van 30 mei 2018)

Dat zijn alle natuurlijke personen bij wie een aanknopingspunt met België bestaat vanaf het ogenblik dat aan minstens een van de volgende criteria is voldaan:

a) er bestaan ernstige aanwijzingen dat zij de intentie hebben om geweld te gebruiken tegen personen of materiële belangen om ideologische of politieke redenen met het doel om door middel van terreur, intimidatie of dreigingen hun doelstellingen te bereiken;

b) er bestaan ernstige aanwijzingen dat de persoon doelbewust steun levert, meer bepaald logistiek, financieel of met opleidings- of rekruteringsdoeleinden, aan de persoon geviseerd in het punt hierboven of aan personen die geregistreerd staan als FTF en voor wie ernstige vermoedens bestaan dat zij de intentie hebben om een gewelddadige actie uit te voeren.

3. Terrorismeveroordeelde (TV – koninklijk besluit van 20 december 2019 (Belgisch Staatsblad van 27 januari 2020)

Dat zijn de natuurlijke personen die een aanknopingspunt in België hebben en die veroordeeld werden door een in kracht van gewijsde gegaan vonnis voor een terroristisch misdrijf zoals bedoeld in de artikelen 137 tot 141 van het Strafwetboek of hiervoor geïnterneerd werden. Enkel de veroordeelden of geïnterneerden met een dreigingsniveau 2, 3 en 4 (het dreigingsniveau wordt door het OCAD bepaald) worden door het OCAD als terrorisme veroordeelden beschouwd.

4. Potentieel gewelddadige extremist (PGE – koninklijk besluit van 20 december 2019 (Belgisch Staatsblad van 27 januari 2020)

Elke natuurlijke persoon met een aanknopingspunt in België en die voldoet aan de volgende cumulatieve criteria: [a) +b) + minstens 1 van c)]:

a) hij / zij heeft extremistische opvattingen die het gebruik van geweld of dwang als actiemethode in België legitimeren;

b) er zijn indicaties dat hij / zij mogelijk gewelddadige intenties heeft en die in verband staan met de extremistische opvattingen vermeld onder a);

c) er wordt voldaan aan minimum één van volgende criteria:

1. systematisch sociale contacten binnen extremistische milieus;

2. psychisch labiel;

3. gewelddadige gerechtelijke antecedenten (misdaden / wanbedrijven gepleegd die de fysieke / psychische integriteit van derden aantast of bedreigt);

4. kreeg een training of opleiding voor de vervaardiging of het gebruik van explosieven, vuurwapens, andere wapens of schadelijke of gevaarlijke stoffen, dan wel voor andere specifieke methoden en technieken die het risico op terroristische geweldpleging verhoogt.

5. Haatpropagandist (HP – koninklijk besluit van 23 april 2018 (Belgisch Staatsblad van 30 mei 2018)

Natuurlijke personen, rechtspersonen, feitelijke verenigingen en de door hen aangewende middelen ongeacht hun nationaliteit, verblijfplaats of plaats van vestiging. Zij moeten voldoen aan de volgende cumulatieve voorwaarden:

a) schade berokkenen aan de beginselen van de democratie of de mensenrechten, de goede werking van de democratische instellingen of andere grondslagen van de rechtsstaat;

b) het gebruik van geweld of dwang als actiemethoden rechtvaardigen;

c) de overtuiging verspreiden naar anderen met de bedoeling om een radicaliserende invloed uit te oefenen;

d) met een aanknopingspunt in België.

Het DG EPI nam dus grotendeels de nomenclatuur van de Gemeenschappelijke gegevensbank Terrorist Fighters (GGB) over. De GGB werd recent aangevuld met de nieuwe labels PGE (potentieel gewelddadige extremist) en TV (terrorismeveroordeelde). De bedoeling is om te komen tot een integratie van de door de verschillende diensten gehanteerde lijsten en zodoende de opvolging door verschillende overheidsdiensten te verbeteren. De besprekingen hieromtrent zijn nog steeds gaande.

De uitsplitsing van de cijfers volgens bovenstaande categorieën vindt u in de tabellen in bijlage.

1) b) Er zijn momenteel 398 individuen in vrijheid die ooit – als gedetineerde – opgenomen zijn geweest op de Celex-lijst. De uitsplitsing van dat aantal volgens de in punt a) opgesomde categorieën wordt in de tabel toegevoegd als bijlage.

1) c) De Veiligheid van de Staat (VSSE) maakt van de opvolging van radicalisme en extremisme binnen de gevangenismuren een prioriteit. De VSSE kan echter geen cijfers geven over het aantal opgevolgde ex-gedetineerden.

Door de evoluties op vlak van de gerechtelijke aanpak van terrorisme van de afgelopen jaren, zijn er uiteraard wel meer ex-gedetineerden onder de huidige prioritaire targets van de VSSE.

2) & 3) Daar er geen strafrechtelijke omschrijving van het concept «radicalisme» bestaat, kan op deze vragen niet worden geantwoord.