Coronacrisis - namaakproducten - Georganiseerde misdaad - Strijd - Interpol - Operatie «Pangea» - Resultaten in België (Covid-19)
infectieziekte
epidemie
namaak
georganiseerde misdaad
Interpol
elektronische handel
medisch en chirurgisch materiaal
11/5/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 11/6/2020) |
18/6/2020 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-541
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-542
Nu Sars-CoV-2 zich tot een pandemie ontwikkeld heeft, is er een grote vraag naar producten voor hygiëne en persoonlijke bescherming.
Criminele groeperingen slaan daar munt uit. Voorbeelden zijn nagemaakte mondmaskers van slechte kwaliteit, desinfecterende gels van even bedenkelijke kwaliteit of antivirale middelen die momenteel niet toegelaten zijn tegen het coronavirus.
Interpol heeft net haar jaarlijkse operatie in de strijd tegen de online handel in nagemaakte medische producten achter de rug. Die liep onder de noemer «Pangea» van 3 tot 10 maart 2020 in negentig landen.
Er werden 121 mensen opgepakt en voor 14 miljoen dollar mogelijk gevaarlijke producten in beslag genomen. Er werden zo'n tweeduizend reclameboodschappen in verband met Covid-19 aangetroffen op het Internet. «Operatie Pangea bewijst nog maar eens dat criminele bendes voor niks terugdeinzen om geld te verdienen», aldus Jürgen Stock, secretaris-generaal van Interpol. «De illegale handel in dergelijke producten in volle gezondheidscrisis toont hun totale misprijzen voor het welzijn en de levens van mensen (cf. https://www.interpol.int/News-and-Events/News/2020/Global-operation-sees-a-rise-in-fake-medical-products-related-to-COVID-19).»
De namaakproducten werden verkocht op meer dan twee duizend verschillende websites.
Wat betreft het transversaal karakter van de vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Momenteel is er nog geen nieuw nationaal veiligheidsplan. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.
Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Kan u meedelen of er ook in ons land sprake is van grootschalige verkoop van namaakproducten aan bedrijven, de overheid en particulieren wat betreft de strijd tegen corona zoals mondmaskers, desinfecterende gels, neptesten, enz.? Zo neen, hoe verklaart u dit? Zo ja, kan u de vaststellingen, de processen verbaal en de arrestaties cijfermatig toelichten?
2) Kan u meedelen of er sprake is van een toename van namaak in enerzijds geneesmiddelen en anderzijds geneeskundige hulpmiddelen? Kan u de soorten medicatie en soorten medische hulpmiddelen gedetailleerd toelichten?
3) Was ons land betrokken in operatie «Pangea»? Zo ja, kan u de arrestaties en de gesloten websites toelichten? Zo neen, waarom niet?
4) Kan u meedelen of er wordt opgetreden tegen allerhande corona gerelateerde websites die namaak geneeskundige hulpmiddelen en namaakmedicatie verkopen? Zo ja, kan u de opgedoekte websites en de aangetroffen producten toelichten? Zo neen, waarom niet en kan u dit toelichten?
5) Heeft u meldingen ontvangen van gedupeerde consumenten wat betreft namaak geneeskundige hulpmiddelen zoals maskers en andere, testen of namaakgeneesmiddelen betreffende het coronavirus? Zo ja, kan u dit uitvoerig toelichten? Hoeveel klachten van consumenten tot op vandaag binnenliepen en welke producten het veelal betreft? Kan u dit tevens cijfermatig toelichten indien mogelijk?
6) Staat u in nauw overleg met Interpol wat betreft deze bijzonder perverse vorm van bedrog waarbij mogelijks mensenlevens in gevaar kunnen komen (slechte maskers, niet werkende ontsmettingsgel, enz.)? Kan u de input en de concrete samenwerkingsverbanden rond deze fraude toelichten?
1) De Economische Inspectie is enkel bevoegd voor de controle van de kwaliteit en veiligheid van een beperkt aantal van deze gezondheidsproducten, meer bepaald de mondmaskers type FFP2 / FFP3 en alle producten waarvan vermoed wordt dat ze een inbreuk maken op intellectuele eigendomsrechten.
Voor de controle van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen verwijs ik u naar de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid die bevoegd is voor het Federaal Agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (FAGG).
Voor inbreuken op de intellectuele eigendomsrechten werd door de Economische Inspectie een proces-verbaal opgesteld. Voor inbreuken op de regelgeving rond kwaliteit en veiligheid van producten die gerelateerd zijn aan de bestrijding van het coronavirus werden door de Economische Inspectie tweeënzeventig processen-verbaal opgesteld.
2) De Economische Inspectie wordt slechts zeer occasioneel geconfronteerd met de verkoop van namaak geneesmiddelen, in de zin van inbreuken op de intellectuele eigendomsrechten, op de Belgische interne markt. Voor de controles van niet-conforme geneesmiddelen en medische hulpmiddelen verwijs ik u naar de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid die bevoegd is voor het FAGG.
3) De Economische Inspectie is niet betrokken in operatie «Pangea» aangezien de Economische Inspectie enkel bevoegd is voor het opsporen van inbreuken op de intellectuele eigendomsrechten wanneer het over geneesmiddelen of medische hulpmiddelen gaat en er op de Belgische interne markt geen noemenswaardige problemen zijn inzake deze materie.
4) De Economische Inspectie voerde online zesendertig controles uit in het kader van vermoedelijke inbreuken op de intellectuele eigendomsrechten of regelgeving omtrent kwaliteit en veiligheid van persoonlijke beschermingsmiddelen. Deze controles resulteerden in vier processen-verbaal. Wanneer het om online inbreuken gaat blijkt dat het overgrote deel van de websites zich in het buitenland bevindt.
5) De Economische Inspectie ontving eenenzeventig meldingen over persoonlijke beschermingsmiddelen gerelateerd aan Covid-19 of geneesmiddelen waarvan de melder vermoedde dat er sprake was van misleiding of niet-conformiteit van de producten.
Producten |
Producten |
Geneesmiddelen en parafarmacie |
1 |
Handgels en ontsmettingsmiddelen |
14 |
Medische apparatuur en producten |
1 |
Mondmaskers (type onbekend) |
28 |
Mondmaskers, chirurgisch |
14 |
Mondmaskers, FFP2 / FFP3 |
6 |
Mondmaskers, stoffen / zelfgemaakt |
6 |
Wegwerphandschoenen |
1 |
Eindtotaal |
71 |
6) De Economische Inspectie werkt onrechtstreeks samen met Interpol via de Europese partner Europol inzake diverse materies waaronder ook namaak. Ook werkt de Economische Inspectie samen met OLAF (het Europees Bureau voor fraudebestrijding).
Met beide partners wordt er informatie uitgewisseld inzake grensoverschrijdende dossiers en de Economische Inspectie neemt ook systematisch deel aan internationale acties aangaande materie die tot haar bevoegdheden hoort zoals bijvoorbeeld operaties «IOS», «APHRODITE», enz.