|
|
Coronacrisis - namaakproducten - Georganiseerde misdaad - Strijd - Interpol - Operatie «Pangea» - Resultaten in België (Covid-19)
infectieziekte
epidemie
namaak
georganiseerde misdaad
Interpol
elektronische handel
medisch en chirurgisch materiaal
| 11/5/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 11/6/2020) |
| 9/7/2020 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-542
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-543
Nu Sars-CoV-2 zich tot een pandemie ontwikkeld heeft, is er een grote vraag naar producten voor hygiëne en persoonlijke bescherming.
Criminele groeperingen slaan daar munt uit. Voorbeelden zijn nagemaakte mondmaskers van slechte kwaliteit, desinfecterende gels van even bedenkelijke kwaliteit of antivirale middelen die momenteel niet toegelaten zijn tegen het coronavirus.
Interpol heeft net haar jaarlijkse operatie in de strijd tegen de online handel in nagemaakte medische producten achter de rug. Die liep onder de noemer «Pangea» van 3 tot 10 maart 2020 in negentig landen.
Er werden 121 mensen opgepakt en voor 14 miljoen dollar mogelijk gevaarlijke producten in beslag genomen. Er werden zo'n tweeduizend reclameboodschappen in verband met Covid-19 aangetroffen op het Internet. «Operatie Pangea bewijst nog maar eens dat criminele bendes voor niks terugdeinzen om geld te verdienen», aldus Jürgen Stock, secretaris-generaal van Interpol. «De illegale handel in dergelijke producten in volle gezondheidscrisis toont hun totale misprijzen voor het welzijn en de levens van mensen (cf. https://www.interpol.int/News-and-Events/News/2020/Global-operation-sees-a-rise-in-fake-medical-products-related-to-COVID-19).»
De namaakproducten werden verkocht op meer dan twee duizend verschillende websites.
Wat betreft het transversaal karakter van de vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Momenteel is er nog geen nieuw nationaal veiligheidsplan. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.
Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Kan u meedelen of er ook in ons land sprake is van grootschalige verkoop van namaakproducten aan bedrijven, de overheid en particulieren wat betreft de strijd tegen corona zoals mondmaskers, desinfecterende gels, neptesten, enz.? Zo neen, hoe verklaart u dit? Zo ja, kan u de vaststellingen, de processen verbaal en de arrestaties cijfermatig toelichten?
2) Kan u meedelen of er sprake is van een toename van namaak in enerzijds geneesmiddelen en anderzijds geneeskundige hulpmiddelen? Kan u de soorten medicatie en soorten medische hulpmiddelen gedetailleerd toelichten?
3) Was ons land betrokken in operatie «Pangea»? Zo ja, kan u de arrestaties en de gesloten websites toelichten? Zo neen, waarom niet?
4) Kan u meedelen of er wordt opgetreden tegen allerhande corona gerelateerde websites die namaak geneeskundige hulpmiddelen en namaakmedicatie verkopen? Zo ja, kan u de opgedoekte websites en de aangetroffen producten toelichten? Zo neen, waarom niet en kan u dit toelichten?
5) Heeft u meldingen ontvangen van gedupeerde consumenten wat betreft namaak geneeskundige hulpmiddelen zoals maskers en andere, testen of namaakgeneesmiddelen betreffende het coronavirus? Zo ja, kan u dit uitvoerig toelichten? Hoeveel klachten van consumenten tot op vandaag binnenliepen en welke producten het veelal betreft? Kan u dit tevens cijfermatig toelichten indien mogelijk?
6) Staat u in nauw overleg met Interpol wat betreft deze bijzonder perverse vorm van bedrog waarbij mogelijks mensenlevens in gevaar kunnen komen (slechte maskers, niet werkende ontsmettingsgel, enz.)? Kan u de input en de concrete samenwerkingsverbanden rond deze fraude toelichten?
1) Er kunnen geen precieze, gedetailleerde cijfers verstrekt worden over dit fenomeen. Het is immers niet mogelijk om binnen de zaken die betrekking hebben op namaak en / of geneesmiddelen éénduidig diegene te identificeren met een verband met de coronacrisis.
2) Zie antwoord op vraag 1). Er kunnen dus geen conclusies getrokken worden aangaande stijgingen of dalingen van dit fenomeen.
De producten die werden aangeboden betreffen:
– geneesmiddelen die zogezegd werken tegen corona (chloroquine, ingaron);
– voedingssupplementen en thee met niet gefundeerde medische claims die zogezegd werken tegen corona;
– promotie van traditionele Chinese medicijnen;
– medische hulpstukken (chirurgische maskers, testkits corona, handgels)-persoonlijke beschermingsstukken (FFP2, FFP3 e.d.) (info: federale overheidsdienst (FOD) Economie).
3) Het Federaal Agentschap voor de geneesmiddelen en gezondheidsproducten (FAGG) en de Douane hebben deelgenomen aan de actie PANGEA XIII.
De deelname van de Douane behelsde twee aspecten:
– controles bij Bpost en koerierbedrijven door de eerstelijnsdiensten op de luchthavens;
– «Cyber-patrolling» door de Cyber Crime Unit.
Er werden 113 websites gerapporteerd in het kader van PANGEA, waarvan er vier (eindigend op .eu en .be) na tussenkomst van de Cyber Crime Unit gesloten werden.
Door het FAGG werden 203 postzendingen in beslag genomen.
Daar de actie PANGEA werd afgesloten net voor de uitbraak van de coronacrisis, lijkt de aard van de inbeslaggenomen producten geen verband te houden met deze corona-uitbraak.
4) Het College van procureurs-generaal heeft de dienst «I2-IRU» aangewezen als centraal aanspreekpunt voor de onderzoeken met betrekking tot:
– webwinkels die nagemaakte medicijnen of producten verkopen die betrekking hebben op Covid-19;
– valse online winkels die echte / namaakartikelen aanbieden in dezelfde setting;
– fake news sites (voornamelijk of uitsluitend met betrekking tot Covid-19) die de volksgezondheid expliciet in gevaar kunnen brengen.
Er is een samenwerking tussen de federale politie, de douane, het FAGG en de FOD Economie om dergelijk sites aan te pakken (zie ook vraag 4: de Cyber Crime Unit van de douane monitort websites in verband met Covid-19).
5) Er kunnen geen precieze, gedetailleerde cijfers verstrekt worden over dit fenomeen. Het is immers niet mogelijk om binnen de zaken die betrekking hebben op namaak en / of geneesmiddelen éénduidig diegene te identificeren met een verband met de coronacrisis.
6) De federale gerechtelijke politie houdt rekening met alle nationale en internationale informatie die haar wordt verstrekt en verspreidt deze naar alle Belgische politiediensten (lokaal en federaal). De directie-generaal Juridische Zaken (DGJ) deelt ook zijn analysebulletin mee aan Europol en Interpol en de verbindingsambtenaren, zodat de situatie in België deel uitmaakt van hun analyses. Interpol heeft informatie over de situatie overgemaakt van en aan landen die niet met Europol te maken hebben. Er wordt samengewerkt met Europol waarbij de relevante informatie wordt gedeeld.
Ook binnen de Douane wordt er internationaal samengewerkt en informatie uitgewisseld rond dit thema, onder meer met de steun van Europol, het Europees bureau voor fraudebestrijding (OLAF) en de Werelddouaneorganisatie (WDO). Interpol is voor hen een onrechtstreekse partner dankzij de steun die zij verlenen aan initiatieven van Europol en de WDO.