Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1961

van Rik Daems (Open Vld) d.d. 29 maart 2023

aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing

Cryptomunten - Trading apps - Bots - Oplichting - Cijfers en Tendensen - Strijd - Maatregelen - Samenwerking met de banken en de toezichthouders

elektronisch betaalmiddel
virtuele munteenheid
fraude
bescherming van de consument
economisch delict
toepassing van informatica

Chronologie

29/3/2023Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 28/4/2023)
28/4/2023Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1960
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1962

Vraag nr. 7-1961 d.d. 29 maart 2023 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De applicatie «iEarn Bot» beloofde klanten dat hun investeringen zouden worden afgehandeld door artificiële intelligentie, waardoor hoge rendementen zouden worden gegarandeerd.

Maar deskundigen die het bedrijf – dat beweert in de Verenigde Staten (VS) gevestigd te zijn – hebben onderzocht, zeggen dat het een van de grootste cryptoschandalen tot nu toe zou kunnen zijn (cf. https://metro.co.uk/2023/03/19/thousands-may-have-fallen-for-crypto-trading-app-scam-18466345/).

De handel in cryptomunten is populair geworden, waarbij mensen vaak grote beloningen over een korte periode worden beloofd. Wetshandhavingsinstanties waarschuwen voor het groeiende aantal oplichtingen en raden beleggers aan zorgvuldig te werk te gaan.

Een Roemeens slachtoffer verklaart dat ze honderden euro's heeft verloren toen ze in «iEarn Bot» investeerde.

Klanten die de «bots» kochten werd verteld dat hun investering zou worden afgehandeld door het kunstmatige intelligentieprogramma van het bedrijf, wat een hoog rendement garandeerde.

«Ik investeerde in een bot voor een maand» vertelt het slachtoffer. «Je kon in de app zien hoeveel dollars de bot creëerde: er waren grafieken die lieten zien hoe de investering vorderde. Het zag er heel professioneel uit, totdat ze op een gegeven moment onderhoud aankondigden.» Op dat moment werden geldopnames uit de applicatie enige tijd bevroren.

«Sommige mensen begonnen te zeggen "ik kan niet opnemen... Wat gebeurt er?"», legt ze uit. «Ik deed het verzoek om op te nemen en het geld verdween gewoon. De portefeuille stond op nul – maar ik kreeg nooit het geld op mijn portefeuille.»

In Roemenië werden tientallen hooggeplaatste personen, waaronder overheidsfunctionarissen en academici, overgehaald om via de applicatie te investeren omdat deze werd gesponsord door Gabriel Garais, een vooraanstaand IT-expert in het land.

Wat in Roemenië is gebeurd staat niet op zichzelf. Noch is het uniek voor Roemenië.

Toen Silvia Tabusca, een Roemeense georganiseerde misdaaddeskundige van het Europees Centrum voor juridisch onderwijs en onderzoek, zich ging verdiepen in «iEarn Bot», ontdekte zij dat veel mensen in andere landen ook hun geld hadden verloren door deze applicatie (cf. https://www.bbc.com/news/technology-64939146).

Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2022-2025, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Hoeveel klachten zijn er reeds binnengelopen tegen de applicatie «iEarn Bot»? Hoeveel klachten waren er gegrond? In hoeveel gevallen ging het om oplichting of zwendel? Is deze applicatie op dit ogenblik nog te gebruiken voor Belgen? Welke straffen krijgen dergelijke daders doorgaans bij dit soort fraude? Wat is de totale geraamde schade bij Belgische slachtoffers, indien er cijfers voorhanden zijn?

2) Hoeveel klachten of processen-verbaal zijn er op dit ogenblik binnengekomen of zijn lopende omtrent «crypto apps» of applicaties die «bots» gebruiken om investeringen te automatiseren? Zo ja, hoeveel in de jongste drie jaar? Zijn er tendensen merkbaar?

3) In hoeverre kan de overheid «appstores» en dergelijke ervan overtuigen dergelijke bedrieglijke applicaties te weren uit hun assortiment? Welke maatregelen zijn er reeds en welke staan in de steigers? Zijn er ook dergelijke frauduleuze applicaties van Belgische makelij? Zo ja, hoe wordt hiertegen opgetreden?

4) Werkt de overheid reeds samen met banken om geldstromen die voortkomen uit bedrieglijke applicaties, cryptoinvesteringsbots, enz., te blokkeren, indien blijkt dat vergaarde inkomsten uit frauduleuze praktijken afkomstig zijn? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?

5) Welke verstrengingen beoogt men momenteel concreet tegen dergelijke investeringsapplicaties en daaraan gelinkte crypto-activiteiten? Welk kader hanteert men op dit ogenblik? Welke elementen hiervan vragen volgens u op een opfrissing? Welke plannen staan in de steigers hieromtrent? Wanneer zou deze verstrenging volgens u ten vroegste doorgevoerd kunnen worden?

6) Welke instrumenten hebben onze toezichthouders voor dergelijke bedrijven die buiten de Europese Unie (EU) zijn gevestigd en hun diensten hier aanbieden, maar niet altijd aan de hier geldende wetgeving voldoen? Hoe vaak werden dergelijke instrumenten in de jongste drie jaar ingezet?

Antwoord ontvangen op 28 april 2023 :

De Algemene nationale gegevensbank (ANG) is een politiedatabank waarin feiten geregistreerd worden op basis van processen-verbaal die voortvloeien uit de missies van de gerechtelijke en bestuurlijke politie. Er kunnen tellingen mee uitgevoerd worden op verschillende statistische variabelen, zoals het aantal geregistreerde feiten, de modus operandi, de voorwerpen gehanteerd bij het misdrijf, de gebruikte vervoermiddelen, de plaatsbestemming, enz.

1) & 2) Op basis van de in de Algemene nationale gegevensbank beschikbare variabelen is het niet mogelijk om specifiek de misdrijven te extraheren waarbij gebruik werd gemaakt van de applicatie «iEarn Bot», of andere «crypto apps» of applicaties die «bots» gebruiken om investeringen te automatiseren.

3), 4), 5) & 6) Ik deel het geachte lid mee dat ik voor het antwoord op de vraag verwijs naar de antwoorden op de schriftelijke vragen nrs. 7-1957 en 7-1959 gesteld aan de vice-eersteminister en minister van Justitie en Noordzee en aan de staatssecretaris voor Begroting en Consumentenbescherming.