|
|
Havens - Drugshandel - Drugscontainers - Uithalers - Havenarbeiders - Studenten - Cijfers en tendensen - Preventiecampagne - Maatregelen
haveninstallatie
zwarte handel
verdovend middel
arbeider
officiële statistiek
jeugdige werknemer
handel in verdovende middelen
georganiseerde misdaad
| 26/1/2023 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 2/3/2023) |
| 2/3/2023 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1868
Havenbedrijven werken al enkele jaren met preventiefilmpjes en -affiches die havenarbeiders – Antwerpen telt er meer dan 8 500 – moeten ontmoedigen in te gaan op vragen om in de drugshandel te stappen. Velen worden door criminelen gecontacteerd via sociale media of in havencafés. Ze gaan er luistervinken wie krap bij kas zit en proberen de havenarbeiders nadien te overhalen een centje bij te verdienen (cf. https://www.tijd.be/ondernemen/logistiek/havenbedrijven-drugsmaffia-rekruteert-zelfs-studenten-om-bij-ons-te-infiltreren/10439830.html?_sp_ses=f81cd61f-75eb-41d8-b620-d9ab0df56eaf).
Stephan Vanfraechem, topman van VOKA – Alfaport zegt dat de drugsmaffia almaar driester te werk gaat. «We krijgen signalen dat ze studenten in hogescholen benadert om een bepaald diploma te halen en nadien in bedrijven te infiltreren en zo in de drugstrafiek te stappen.»
In Nederlandse havens ziet men dit fenomeen ook steeds meer. Meerdere voorbeelden kan Jan Janse, hoofd van de Nederlandse Zeehavenpolitie, opnoemen. Zeker vijf studenten zijn aan een opleiding op een scheepvaartschool begonnen met maar één doel voor ogen: uiteindelijk van waarde zijn voor een drugsorganisatie. De politie weet dat het al langer gebeurt, maar anno 2023 is het een «regulier gebruik» binnen criminele netwerken.
De infiltratie is voor criminele organisaties een proces van de lange adem, aangezien het jaren kan duren voor een student daadwerkelijk bij een bedrijf op een waardevolle positie belandt. Het is vorig jaar meermaals voorgekomen dat de politie een uithaler oppakte die in het dagelijks leven een studie volgde op een scheepvaartschool. Ook werden studenten op straat gezien met jongeren die al eens op terminals waren gesnapt. «In sommige gevallen vond de recherche het nodig om scholen te informeren», zegt Janse.
Waarom jongeren zich door een familie of organisatie laten strikken, verschilt per persoon. «Het zal ongetwijfeld niet in alle gevallen vrijwillig zijn. Tegelijkertijd zien we dat het een deel van de jongeren uitsluitend om het geld te doen is. Dikke auto's en mooie kleding: dát vinden zij belangrijk.»
Niet voor niets zegt het Scheepvaart en Transport College (STC), de Rotterdamse onderwijsinstelling waar de havenmedewerkers van de toekomst worden opgeleid, het weerbaar maken van studenten een «prioriteit» te vinden. Dat gebeurt door middel van lesprogramma's, trainingen en rollenspellen, zegt een woordvoerster van de havenvakschool. «Wij zijn ons goed bewust van de problematiek die speelt in de haven op het gebied van criminaliteit en het risico op ondermijning.»
Jongeren vormen sowieso een belangrijke schakel in de drugseconomie. Ze worden namelijk ingezet om in het holst van de nacht een terminal binnen te dringen en een partij cocaïne veilig te stellen. Dat doen ze meestal door het witte goud naar een al vrijgegeven container te verplaatsen.
Twee jaar geleden liepen in de Rotterdamse haven 400 van deze drugsuithalers tegen de lamp, vorig jaar 241. Volgens het openbaar ministerie komen deze jongeren doorgaans uit kwetsbare gezinnen met schulden of hebben ze familie die actief is in het criminele circuit. Het gros komt uit Rotterdam-Zuid. Enkele Amsterdamse twintigers werden vorig jaar veroordeeld voor uithalen cocaïne in een andere haven, die van Antwerpen (cf. https://www.parool.nl/nederland/drugsfamilies-sturen-jongeren-naar-scheepvaartschool-met-de-juiste-functie-word-je-stinkend-rijk~bcd211d1/).
Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2022-2025, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft dus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.
Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Hoeveel daders zijn er vorig jaar in onze havens opgepakt, waarbij dergelijke personen als «uithaler» fungeerden? Hoeveel hiervan waren minderjarig? Welke nationaliteit hadden deze personen? Wat waren hun straffen?
2) Welke opdrachtgevers zaten hierachter? Zijn de uithalers deel van een grotere «familie» of zijn het vaker externen? Zitten hier mensen bij die onder dwang dergelijk werk moeten verrichten? Zijn hier ook slachtoffers van mensenhandel bij betrokken? Zijn de opdrachtgevers Belgen of veelal buitenlanders?
3) Kan u meedelen of er sinds de jongste twee jaar in onze havens extra maatregelen in voege zijn getreden tegenover uithalers? Zo ja, welke? Wat zijn de voorlopige conclusies? Zo neen, waarom niet? Zijn er plannen om in de toekomst nog extra maatregelen hieromtrent door te voeren? Zo ja, kan u deze duiden, alsook het tijdsbestek waarin deze maatregelen zullen in voege zullen treden?
4) Kan u reeds peilen naar de effecten van de preventiecampagnes die gericht zijn aan havenarbeiders? Kan u meedelen of er de jongste twee jaar minder havenarbeiders zich schuldig gemaakt hebben aan het samenwerken met drugskartels in de haven? Hoeveel havenarbeiders zijn schuldig bevonden geweest aan medewerking met drugskartels in de jongste twee jaar? Is dat meer of minder dan de jaren ervoor? Met andere woorden, zijn er trends te bemerken?
5) Kan u meedelen of zeevaartscholen, havenvakscholen, maritieme studierichtingen en dergelijke zich bewust zijn van de infiltratiepogingen van drugscriminelen onder de studenten, met als oogmerk ze te rekruteren als toekomstige «corrupte» havenmedewerkers? Indien ja, welke maatregelen nemen deze scholen en wat zijn de rollen van de overheid en de veiligheidsdiensten hierrond? Zijn er draaiboeken waarmee gewerkt wordt bij dit soort situaties?
6) Zijn er de jongste twee jaar signalen binnengekomen van havenrekruteringsbureaus die meedelen dat studenten solliciteren voor havenfuncties met als duidelijke beweegreden dat ze dit doen in opdracht van drugscriminelen? Welke maatregelen nemen deze rekruteringsbureaus en worden dergelijke verdachte gevallen gemeld aan de politie? Indien ja, hoeveel werden er via rekruteringsbureaus de jongste twee jaar gemeld?
7) Ziet u het zitten om in navolging van campagnes voor havenarbeiders dit ook te organiseren voor studenten en jongeren die mogelijkerwijs te maken krijgen met dergelijke rekruteringspogingen van drugscriminelen bij de havens? Zo ja, enkel voor studenten die in dergelijke scholen of richtingen zitten of in het algemeen? Zo neen, waarom niet?
1) De Scheepvaartpolitie (SPN) Antwerpen heeft in 2022 in totaal 145 afgehandelde druggerelateerde arrestaties uitgevoerd waarvan 133 externe uithalers, 7 medewerkers van een terminal (medewerking aan een uithaling of zelf bezig), 3 onrechtmatige afhalingen van containers en 2 personen die verdachte handelingen uitvoerden; 11 personen hiervan waren minderjarig.
2) De financiële opdrachtgevers bevinden zich bijna uitsluitend in het buitenland, maar niet per se in Nederland. De criminele tussenlaag echter, welke operationeel coördineert, bevindt zich wel in België en Nederland.
De uithalers, hoofdzakelijk Nederlanders, zijn bijna altijd externen welke worden gerekruteerd in functie van de uit te voeren taak. Nederland heeft analyses gemaakt van het profiel van deze uithalers, ook naar socio-economische achtergrond. Ondanks hun vaak moeilijke socio-economische positie, kan men, tenzij misschien een uitzondering, niet echt spreken van slachtoffers van mensenhandel. Men is gewoon bereid om enorme risico’s, te nemen voor snel geld gewin, ongeacht de mogelijke gevolgen voor de fysieke integriteit of eventuele strafrechtelijke consequenties.
3) De laatste twee jaren zijn heel wat initiatieven genomen die een belangrijke impact hebben op het terrein. Het gaat in de eerste plaats om de verstrenging van de wet op de maritieme beveiliging uitgevoerd door de minister van de Noordzee zodat de beveiliging van de verschillende ISPS-terminals (International Ship and Port Facility Security) zal verbeteren. Ook de havenkapitein van Antwerpen-Brugge heeft bijkomende verplichtingen opgelegd, ook aan bedrijven die geen zeeschepen ontvangen via een verstrenging van de havenpolitieverordening. Verder werd meer aandacht besteed aan de publiek-privaatrechtelijke samenwerking, een versterkte uitwisseling inzake informatie tussen de Belgische en Nederlandse politiediensten, het opzetten van werkgroepen met de havenbedrijven van zowel Rotterdam, Antwerpen-Brugge en Hamburg met als doel de beveiliging van de ISPS-plichtige terminals meer te standaardiseren en op een hoger peil te brengen. Tot slot zal ook SPN uitgebreid worden met een havenbeveiligingskorps, een uitgebreide recherchedienst alsook een team dat zich specifiek zal bezighoudt met de ISPS-verplichtingen. Het aantal politiepatrouilles in de haven werd ook verhoogd, dankzij de versterking van de SPN door de algemene reserve van de federale politie.
Er is een samenwerking, op basis van het FORTIUS-project, met Nederland waarbij er zeer snel informatie wordt uitgewisseld wanneer er uithalers gearresteerd worden. Vervolgens worden er ook in Nederland zogenaamde «spoedzoekingen» uitgevoerd op hun adres. Minderjarige Nederlandse uithalers, worden ook snel uitgeleverd aan Nederland om daar in een opvolgingstraject te stappen. Daarnaast geeft FGP (federale gerechtelijke politie) van Antwerpen ook input aan terminals en rederijen om de gaten in hun systemen, gedetecteerd in onderzoeken, te dichten. Op die manier worden de barrières in de haven vergroot, waardoor de smokkel meer weerstand zal ondervinden.
4) De exacte cijfers, op basis van een effectieve veroordeling dienen bij het parket opgevraagd te worden, gerefereerd naar hun hoedanigheid als havenarbeider.
5) Dit mag uitgebreid worden naar voornamelijk logistieke richtingen. Een zeevaartschool infiltreren heeft weinig zin gelet de gebruikte modus operandi. De logistieke richtingen worden nu, in het kader van een recent opgestart project in 2022, ondersteund in deze materie vanuit het parket Antwerpen en FGP Antwerpen. We gaan na hoe er naast een bepaalde «awareness» ook tools en contactpunten kunnen worden meegegeven als men hier mee in aanraking komt.
6) Er zijn signalen binnengekomen dat studenten, zowel als havenarbeider maar ook als logistieke medewerker, hun opleiding aanvatten in functie van de drugsmokkel. Deze informatie is doorgesproken met de verschillende partners zoals voor de havenarbeiders met CEPA (Centrale der werkgevers aan de haven van Antwerpen) als naar bepaalde logistieke opleidingen (zie supra).
Voornamelijk met de logistieke richtingen willen we werken aan naar een betere informatiedoorstroming naar de politiediensten, wat begint bij detectie. Hiervoor kan uiteraard gerefereerd worden naar de «awarenesscampagne». Exacte cijfers zijn er niet voorhanden gelet dit geen afzonderlijke registratie vormt.
7) Zoals reeds aangehaald is deze campagne reeds lopende en zal dit uitgebreid worden in functie van de detectie en de beschikbare informatie voor hetgeen nuttig is.