Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1842

van Fatima Ahallouch (PS) d.d. 9 januari 2023

aan de minister van Buitenlandse Zaken, Europese Zaken en Buitenlandse Handel, en de Federale Culturele Instellingen

Iran - Gevangenschap van de heer Olivier Vandecasteele - Gehandhaafde beschuldigingen - Hygiënische omstandigheden en gezondheidstoestand - Mogelijke verbeteringen - Gevoerde acties - Vrijlating - Mogelijke opties - Steun van de Europese instanties - Steun aan de familie

Iran
Belgen in het buitenland
strafstelsel
gevangenisstraf
foltering
wrede en onterende behandeling

Chronologie

9/1/2023Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 9/2/2023)
8/2/2023Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1840
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1841

Vraag nr. 7-1842 d.d. 9 januari 2023 : (Vraag gesteld in het Frans)

Olivier Vandecasteele, Europees burger met de Belgische nationaliteit en humanitair medewerker uit Doornik, zit al bijna driehonderd dagen in onmenselijke omstandigheden en in totale afzondering opgesloten in een gevangenis aan de rand van Teheran. Hij is op onbekende gronden veroordeeld tot 28 jaar gevangenisstraf in Iran, een land dat bekend staat om zijn gijzelingsdiplomatie.

U ontving de familie en herinnerde eraan dat België vanaf de eerste dag «aan de zijde van Olivier» stond. De regering «blijft alle mogelijke pistes verkennen die kunnen leiden naar een terugkeer naar België».

De naasten en advocaten van Olivier Vandecasteele hebben er bij de regering op aangedrongen snel te handelen om de vrijlating te bewerkstelligen van deze humanitaire medewerker, die sinds 24 februari 2022 willekeurig in Iran wordt vastgehouden en onderworpen is aan een regime dat volgens hen neerkomt op marteling. Amnesty International beschouwt deze detentie als willekeurig en hekelt de begane rechts- en mensenrechtenschendingen.

België rekende op het op 11 maart 2022 met Teheran gesloten Verdrag inzake de overbrenging van veroordeelde personen, een tekst die op maat gemaakt leek om de uitlevering aan Iran mogelijk te maken van de diplomaat Assadollah Assadi, die in 2021 in België tot een gevangenisstraf van twintig jaar was veroordeeld wegens een geplande terroristische aanslag. Op 8 december 2022 heeft het Grondwettelijk Hof de wet van 30 juli 2022 tot goedkeuring van dat verdrag echter opgeschort, in afwachting van een beslissing ten gronde. Die oplossing om de vrijlating van de heer Vandecasteele te verkrijgen is nu niet meer bruikbaar, zeker niet in de komende drie maanden, na afloop waarvan het Hof zich zal uitspreken over de eigenlijke vernietiging van de tekst.

Olivier Vandecasteele is nog steeds in hongerstaking.

Deze kwestie valt wegens haar transversaliteit onder de bevoegdheid van de Senaat. De deelstaten zijn immers ook bevoegd voor internationale betrekkingen op de gebieden die onder hun bevoegdheid vallen.

1) Heeft de regering andere opties dan het uitwisselingsverdrag om zijn vrijlating te verkrijgen? Zo ja, welke?

2) Steunen de Europese bestuursorganen zijn vrijlating? Zo ja, op welke manier?

3) Kent u de aard van de aanklachten tegen de heer Vandecasteele?

4) Beschikt u over dagelijkse informatie over de hygiënische situatie en de gezondheidstoestand van de heer Vandecasteele?

5) Wat wordt er ondernomen om de omstandigheden van zijn detentie in Iran te verbeteren?

6) Hoe steunt u de familie vandaag? Hebben zij recht op psychologische ondersteuning?

Antwoord ontvangen op 8 februari 2023 :

Ik sta in nauw contact met de Europese instellingen, waaronder de hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie (EU), Josep Borrell, en de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel. Ze steunen ons land en herhalen onze eisen, met name een onmiddellijke vrijlating en betere detentieomstandigheden van Olivier Vandecasteele.

Ondanks onze inspanningen en onze eisen om de arrestatie en detentie – naar onze mening volkomen willekeurig en onrechtvaardig – van Olivier Vandecasteele te verantwoorden, heeft Iran ons nooit officieel op de hoogte gebracht van enige aanklacht tegen hem.

Tijdens een contact met mijn Iraanse ambtgenoot maakte laatstgenoemde mondeling, zonder enige details vrij te geven, beschuldigingen van spionage bekend. Zoals u weet, beweren twee Iraanse persbureaus nu dat er vier aanklachten zijn ingediend tegen Olivier Vandecasteele, met de straffen die u kent sinds ze door onze pers zijn verspreid. Deze onthullingen werden niet bevestigd door de Iraanse ambassadeur toen hij op 10 januari 2023 door mijn diensten werd ontboden.

Tijdens zijn laatste consulaire bezoek waarvan hierna sprake, heeft onze ambassadeur berichten van zijn familie samen met een aantal zaken aan hem overgemaakt. Hij heeft vastgesteld dat Olivier Vandecasteele fel vermagerd was. U begrijpt dat de details over zijn fysieke en mentale toestand aan de familie voorbehouden zijn.

Tenslotte, zoals reeds op 12 januari 2023 werd aangekondigd, heeft Olivier Vandecasteele zijn hongerstaking stopgezet.

Sinds bijna een jaar heeft de regering al het mogelijke gedaan en doet zij er alles aan om niet alleen zijn vrijlating te verkrijgen, maar ook, in afwachting daarvan, om zijn detentieomstandigheden zo goed mogelijk te maken. Deze zijn vandaag wreed, onmenselijk en vernederend.

Mijn administratie werkt onophoudelijk om wezenlijke verbeteringen van de detentievoorwaarden van Olivier Vandecasteele te bekomen zoals een verhoogd aantal contacten met zijn naasten, een verbetering van zijn voeding, het einde van zijn afzondering, toegang tot medische zorg en contact met zijn advocaten Onze diplomaten in Teheran bezoeken hem zodra ze toestemming krijgen. Tot dusver hebben zeven consulaire bezoeken plaatsgevonden. Het laatste vond zeer recent plaats, op 4 januari 2023. Alle details over zijn detentievoorwaarden worden voorbehouden aan de familie Vandecasteele, met wie we zeer regelmatig contact hebben.

Wij steunen de familie Vandecasteele sinds we op de hoogte werden gebracht van de arrestatie van onze landgenoot en dat we zullen hen tot het einde blijven steunen in deze beproeving.