Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1699

van Tom Ongena (Open Vld) d.d. 12 juli 2022

aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing

Needle Spiking - Drugs - Cijfers en tendensen - Politie - Aanpak - Maatregelen - Preventie

verdovend middel
officiële statistiek
medisch en chirurgisch materiaal
lichamelijk geweld
slachtoffer

Chronologie

12/7/2022Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 11/8/2022)
4/8/2022Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1697
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1698

Vraag nr. 7-1699 d.d. 12 juli 2022 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Het sociale leven is helemaal terug van weggeweest. Jammer genoeg duiken de alarmerende berichten over het fenomeen «needle spiking» (oorspronkelijk uit Groot-Brittannië) nu ook op in het uitgaansleven in België. Het gaat over het toedienen van verdovende of intoxicerende middelen met een injectienaald, zonder toestemming.

De injectie gebeurt in de huid of in het drankje van het slachtoffer, met de intentie om misbruik te maken diens verdoofde toestand. De drugs die worden toegediend maken slachtoffers verward, verzwakt en gedesoriënteerd waardoor ze een gemakkelijker doelwit vormen, onder meer voor seksueel grensoverschrijdend gedrag (cf. https://www.politiehekla.be/nieuws/opgepast-voor-needle-spiking).

De symptomen van «needle spiking» zijn gelijkaardig aan die van «drink spiking». Dat wil zeggen dat het kan gaan over verdovende drugs, maar er zijn evengoed tal van medicijnen die in dat plaatje passen. Ook niet te vergeten: de factor alcohol. Deze kan als vuurversneller dienen, waardoor we een «1 + 1 = 3»-verhaal krijgen.

Het moeten in ieder geval producten zijn die symptomen als duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, desoriëntatie en «black-outs» kunnen triggeren.

De stoffen die door toxicologen worden genoemd (voornamelijk fentanyl en ketamine), zijn heel moeilijk of slechts voor een korte periode op te sporen in het lichaam. Het gaat hier dan ook meer om hypothesen dan om bewijzen qua stoffen.

Daarnaast vinden hulpdiensten slechts in een klein aantal gevallen bewijzen van injectie op de huid terug, wat in schril contrast staat met de – soms – honderden meldingen.

Het lijkt ook dat we met pieken zitten: vorig jaar in het najaar in Groot-Brittannië, daarna in Frankrijk en nu zijn België en Nederland aan de beurt. Dat creëert allerlei hypothesen waardoor we ons de vraag kunnen stellen of we met een verhaal van angst, van massapsychose zitten (cf. https://www.bruzz.be/veiligheid/vijf-vragen-over-needle-spiking-wat-als-ik-geprikt-ben-2022-05-23).

Recentelijk moest het Hasseltse jongerenfestival «We R Young» stopgezet worden, nadat jonge meisjes flauwgevallen waren en hadden moeten overgeven. Volgens de tieners zouden ze het slachtoffer zijn geweest van «needle spiking». Toxicologisch onderzoek kon dat niet aantonen. Ook het parket van Limburg zei dat er geen sprake was van een dader die gewapend was met een naald. Maar Limburgse jongeren op sociale media dachten de dader wel gevonden te hebben: een vijftienjarige die zich op een gretig gedeeld TikTok-filmpje verdacht gedragen zou hebben. De vijftienjarige jongen die belaagd wordt na de vermeende «needle spiking» op het Hasseltse tienerfestival «We R Young» heeft een klacht ingediend en leeft op het moment van schrijven ondergedoken wegens doodsbedreigingen (cf. https://www.standaard.be/cnt/dmf20220530_95758786).

Bij een voetbalmatch van KV Mechelen werden eveneens veertien jongeren onwel. Er loopt momenteel een gerechtelijk onderzoek. De feiten worden voorlopig gekwalificeerd als het opzettelijk toedienen van schadelijke stoffen.

Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2022-2025, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd:

1) Hoeveel klachten werden er reeds ingediend de laatste maanden voor «needle spiking», uitgesplitst per provincie? Om hoeveel slachtoffers zou het gaan? Waar en wanneer werd de eerste klacht in België ingediend bij dit fenomeen?

2) In hoeveel gevallen was er na medisch onderzoek daadwerkelijk sprake van «needle spiking»? Zou u ook deze gegevens per provincie kunnen uitsplitsen?

3) Hoeveel daders of verdachten werden reeds opgepakt voor «needle spiking»? Hoeveel van hen zijn effectief schuldig bevonden? Welke straffen krijgen deze daders? Welke profielen hebben deze daders (leeftijd, geslacht, enz.)? Welke nationaliteit bezitten ze? Hebben ze al een strafblad? Zijn dergelijke figuren reeds eerder bekend als aanranders of verkrachters en dergelijke?

4) Wat zijn de doorsnee profielen van de slachtoffers (leeftijd, geslacht enz.)? Kan u eventueel grafisch weergeven in welke contexten de meeste gevallen van «needle spiking» gerapporteerd worden (concert, discotheek, bar, nachtclub, stadions, enz.)?

5) In hoeveel gevallen heeft men de daadwerkelijke spuiten kunnen terugvinden waarmee dergelijke delicten gebeurden? Welke stoffen trof men aan? Welke andere stoffen worden er gebruikt in dergelijke spuiten?

6) Kan u alle klachten en symptomen waarmee slachtoffers te maken hebben oplijsten? Zijn er gevallen bekend van slachtoffers met een bepaalde medische aandoening die extra gevaar lopen bij «needle spiking» of soortgelijke taferelen?

7) In hoeverre verschilt volgens u het toebrengen van het verdovend middel via een spuit met dat via andere middelen, zoals via drankjes? Welke extra gevaren bestaan er bij het toedienen van een spuit? Kan u een eventuele verklaring geven waarom toediening via een spuit plots populair is gebleken? Waar prikt men de slachtoffers meestal?

8) Wat moeten de slachtoffers van mogelijke gevallen van «needle spiking» doen? In Nederland komt de bevoegde minister met een brief aan de Tweede Kamer waar de adviezen worden opgelijst en dit zowel wat preventie als de te nemen stappen bij vermoede gevallen van «needle spiking» betreft. Overweegt u hetzelfde te doen? Kan u het tijdschema en de inhoud toelichten?

9) Worden er met de festivalorganisatoren en organisatoren van grote evenementen bepaalde afspraken gemaakt of beschikken zij over een draaiboek? Zo neen, waarom niet? Zo ja, kan u dit toelichten?

Antwoord ontvangen op 4 augustus 2022 :

De Algemene Nationale Gegevensbank (ANG) is een politiedatabank waarin feiten geregistreerd worden op basis van processen-verbaal die voortvloeien uit de missies van de gerechtelijke en bestuurlijke politie. Zij laat toe om tellingen uit te voeren op verschillende statistische variabelen, zoals het aantal geregistreerde feiten, de modus operandi, de voorwerpen gehanteerd bij het misdrijf, de gebruikte vervoermiddelen, de bestemmingen-plaats, enz.

1) De modus operandi van «needle spiking» (mishandeling met een injectiespuit of wilde prikken) bestaat als zodanig pas sinds 27 juni 2022 in de ANG. Bijgevolg is het nog niet mogelijk om op basis van de informatie beschikbaar in de ANG, een antwoord te geven voor de door het geachte lid gevraagde periode. Cijfergegevens sinds bovengenoemde datum van het lopende jaar 2022 zijn momenteel immers nog niet beschikbaar.

De centrale directie van de bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit (DJSOC)/Drugs volgt voor wat de federale politie betreft, het fenomeen op centraal niveau op. Tot 18 juli 2022 zijn er 27 meldingen geweest van «needle spiking» in ons land, doch voorlopig is nog er geen doorslaggevend bewijs ontdekt. De eventuele sporen die werden gevonden op het lichaam konden door de artsen tot op vandaag niet worden toegewezen aan enige vorm van «spiking» (het toedienen of injecteren van een drug aan een persoon zonder zijn of haar toestemming).

Opsplitsing per provincie:

– Antwerpen: 1;

– Brabant Wallon: 3;

Brussel: 5;

Hainaut: 10;

Liège: 4;

Limburg: 3;

Luxembourg: -;

– Namur: -;

– Oost-Vlaanderen: -;

– Vlaams-Brabant: -;

– West-Vlaanderen: 1.

Wat uw vraag inzake het eerste geval van «needle spiking» betreft, is deze niet makkelijk te beantwoorden aangezien er geen specifieke inbreuk voor bestaat waarin duidelijk naar voor komt dat het om «spiking» gaat.

2) Er zijn op basis van de medische onderzoeken nog geen bewijzen gevonden van «needle spiking». In sommige klachten is het moeilijk aan te tonen of het gaat om «drink»- of «needle spiking». In vijf gevallen werd er iets aangetroffen in het bloed of urine, maar het is nog altijd onduidelijk of dit het gevolg zou zijn van «spiking» of eerder zelf ingenomen producten. Bij twee personen ging het om heroïne, bij een derde persoon ging het om amfetamines en bij de laatste personen ging het telkens om een combinatie van amfetamines, cocaïne en LSD.

3) Er zijn nog geen daders of verdachten opgepakt. Bij een ander feit op een scoutsfuif werd een dader opgepakt. Hij had met een haak diverse mensen geprikt «voor het plezier».

4) Voor de feiten waarbij meerdere personen zouden geprikt geweest zijn, is het nog moeilijk om een profiel op de maken, want niet iedereen doet aangifte of men gaat gewoon naar een hulppost zonder verder gevolg.

Bij individuele gevallen gaat het meestal om meisjes en vrouwen, dit kan gebeuren op straat, café, uitgaansgelegenheden, enz.

5) Er werden geen spuiten teruggevonden.

6) Deze parlementaire vraag valt niet onder mijn bevoegdheden, maar behoort tot die van de minister van Volksgezondheid.

7) Tot op heden werden geen bewijzen gevonden dat er daadwerkelijk «iets» met een spuit werd toegediend. Daarom kunnen we ook niet zeggen om welke stof het gaat en of deze gevaarlijker is dan bij het toedienen in een drankje.

De meeste personen voelden een «prik» in de bovenarm achteraan, of soms in hun been.

8) & 9) In navolging van de feiten en de verschillende vragen die zij kregen over «spiking», zowel van andere diensten als uit het buitenland, werd door DJSOC/Drugs besloten een overleg te houden met diverse partners over de situatie: Sciensano, het Nationaal Instituut voor criminalistiek en criminologie (NICC), de federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, het Crisiscentrum Binnenlandse Zaken, het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV), enz.

Het doel was zicht te krijgen op de diverse initiatieven die reeds werden genomen en te trachten een gezamenlijke strategie uit te werken. Dit overleg had plaats op 7 juni 2022. Het initiatief was reeds genomen voor de incidenten tijdens de voetbalmatch KV Mechelen-RC Genk en het festival «We’re young» (Hasselt).

Er werd een parketrichtlijn verspreid met betrekking tot de te weerhouden inbreuken. Voor meer informatie hierover verwijs ik u door naar mijn collega, de minister van Justitie.

Een brief van prof. dr. Winne Haenen, die reeds naar de ziekenhuizen (spoedartsen) van de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant was verstuurd, werd overgenomen en verstuurd naar alle ziekenhuizen voor het gehele grondgebied. Hiermee zouden alle ziekenhuizen op de hoogte moeten zijn.

Grote evenementen en hulpdiensten zoals het Rode Kruis werden via de geijkte kanalen op de hoogte gebracht.