|
|
Expo 2020 in Dubai - Belgisch paviljoen - Praktische regeling - Tentoonstelling in het paviljoen - Inhoud - Reacties - Kosten
culturele manifestatie
Verenigde Arabische Emiraten
projectevaluatie
handelsmanifestatie
| 27/4/2022 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 26/5/2022) |
| 11/7/2022 | Rappel |
| 20/7/2022 | Antwoord |
In Dubai vond de Wereldtentoonstelling plaats. België deed ook mee. Ondanks het feit dat het Belgische paviljoen werd ondergebracht in een architecturaal hoogstandje, was er kritiek te bemerken.
De tentoonstelling in het Belgische paviljoen zit vol stripfiguren, van Jommeke tot Marsipulami, er wordt uitgepakt met Eddy Merckx, Frank De Winne, een verlichte buis die verdacht veel lijkt op de buizen die de bollen van het Atomium verbinden, en de fiets waarmee Victor Campenaerts het werelduurrecord verbrak. De grootste lokker zijn natuurlijk de frieten en wafels die voor de deur te verkrijgen zijn (cf. https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/algemeen/dermagne-beeld-van-belgie-op-wereldtentoonstelling-moet-beter/10364809.html).
Echter was de roep naar een meer actueel beeld van België sterk. De ontevredenheid over het paviljoen wordt breed gedeeld, meer bepaald omtrent de expositie zelf. Deze werd ingevuld door de Gewesten. Jammer genoeg werden hierin niet zozeer onze troeven inzake duurzame economie (windmolenparken, het Interuniversitair Micro-Electronica Centrum vzw – IMEC, enz.) getoond maar veeleer frieten en Guust Flater.
Pascal Smet, Brussels staatssecretaris voor Internationale Aangelegenheden, ergert zich aan de kinderachtigheid van de presentaties. Vlaams minister-president Jan Jambon opperde zelfs het idee om voortaan een eigen Vlaams paviljoen te bouwen.
Zover komt het niet. Op woensdag 2 februari 2022 werd op het Overlegcomité zelfs al een budget en een verdeelsleutel voor de volgende Wereldtentoonstelling in het Japanse Osaka afgesproken tussen de federale regering en de deelstaten. Het Belgische paviljoen in Dubai had een budget van 13 miljoen euro, op de volgende Wereldtentoonstelling zal een budget tussen 13,5 en 17 miljoen euro beschikbaar zijn.
Een aanwezigheid op de Wereldtentoonstelling is ook economisch belangrijk. Telkens zien betrokken bedrijven een stijging in hun aantal contracten.
Wat betreft het transversaal karakter van de schriftelijke vraag: de Senaat is bevoegd zich te buigen over deze materie omdat de expo op het federaal niveau wordt geregeld en de Gewesten ook hierbij betrokken worden.
Graag had ik dan ook de volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:
1) Zou u kunnen meedelen wie instond voor de praktische regeling in het paviljoen zelf? Kan u bevestigen of het merendeel hiervan uit Nederlanders bestond? Indien ja, waarom werden er geen Belgen voor gekozen?
2) Op welke vlakken vindt u dat de tentoonstelling geslaagd was? Op welke vlakken vindt u het minder geslaagd? In hoeverre zijn er plannen om dergelijke problemen in de toekomst te vermijden?
3) Kan u een verklaring geven waarom er volgens u vooral werd ingezet op oerklassieke concepten, zoals stripverhalen, bier, frieten, chocolade, enzovoort en minder op daadwerkelijke innovatieve concepten zoals onze troeven inzake duurzame economie (windmolenparken, IMEC, enz.)? Hoe kan dit volgens u veranderd worden naar aanloop van volgende dergelijke tentoonstellingen?
4) In hoeverre zijn de negatieve reacties volgens u te wijten aan de versnippering van de regeling? In hoeverre speelde de federale regering een rol hierin? In hoeverre speelden de Gewesten een rol hierin? Bij wie in de praktijk lag het zwaartepunt? Bij wie zou u in de toekomst het zwaartepunt willen leggen bij soortgelijke exposities?
5) De Burj Khalifa wordt verlicht door een Belgische firma. Werd dit ook vermeld tijdens de tentoonstelling zelf? Indien nee, waarom niet?
6) Waarom reproducties van Kuifje, nochtans een nationaal symbool, niet aanwezig waren?
7) Hoeveel negatieve reacties over de expositie heeft u ontvangen? Op welke punten bent u van plan verbeteringen aan te brengen?
8) Hoeveel kostte de expositie in totaal? Hoeveel hiervan werd betaald door de belastingbetaler en hoeveel door sponsors of via andere methoden?
9) Zijn er organisaties of verenigingen die u in de toekomst zou mee willen betrekken bij dergelijke tentoonstellingen? Welke en waarom?
1) Het Belgisch Paviljoen voor Expo 2020 Dubai werd operationeel gerund door een ervaren Belgische directrice met een team van 15 management-medewerkers en 48 medewerkers voor onthaal en logistieke ondersteuning. Dit totaal van 64 medewerkers stond op de directe payroll van het Belgisch paviljoen en bestond uit 56 Belgen en 8 niet-Belgen.
Verder werkte er tijdens de Expo op het paviljoen nog een heel team van de Belgische onderneming Creneau International, de concessiehouder voor de F&B (food and beverage)-activiteiten, en van het Belgische consortium BEMOB-2020, verantwoordelijk voor het ontwerp, de bouw en het onderhoud van het paviljoen. De medewerkers van deze Belgische groepen waren voor het merendeel lokaal aangeworven.
Ik kan bijgevolg alleen ontkennen dat het merendeel van de medewerkers op het Belgisch paviljoen de Nederlandse nationaliteit had.
België heeft de boot niet gemist en was aanwezig op de eerste grote post-Corona wereldmanifestatie.
Het Belgisch Paviljoen heeft op deze wereldtentoonstelling opnieuw zijn reputatie waargemaakt door een respectabel succes te boeken. Ook de verkoop van bekende producten en een goed verzorgd restaurant zijn erg in trek bij het publiek.
De weken die aan de drie Gewesten waren gewijd, de nationale dag in aanwezigheid van de Koning en de Koningin en de evenementen die tijdens de hele duur van de tentoonstelling werden georganiseerd, waren een groot succes.
In Dubai was de scenografie teleurstellend. De boodschap voor bezoekers was onduidelijk en de technologie voldeed niet aan de hedendaagse normen die worden verwacht. Een van de redenen voor deze mislukking was de ruimte in het paviljoen die aan dit ontwerp was gewijd. We wilden de vele facetten van ons land in een te kleine ruimte laten zien. Dit is een collectieve verantwoordelijkheid. Ik heb u daar reeds aan herinnerd in mijn antwoord van 17 februari 2022 op de schriftelijke vraag nr. 766 in de Kamer van volksvertegenwoordigers (doc. Kamer, QRVA 55 082, blz. 72).
Ik betreur ook de afwezigheid van België tijdens de vele evenementen georganiseerd door de organistoren van Expo 2020 Dubai zelf, of gezamenlijk door andere landen of nog door de Europese Unie. De actieve deelname aan inhoudelijke evenementen kan België zich bekendmaken bij professionele bezoeker, de wetenschappers, de captains of industry en potentiële investeerders.
Net om zulke teleurstellingen te vermijden voor de volgende wereldtentoonstelling in Osaka in 2025, wordt er gekozen om op een andere manier te werk te gaan in de voorbereiding daarvan. BelExpo heeft deze keer eerst een strategische oefening gehouden, over de reden van onze deelneming.
Deze elementen gaan ook de richting geven voor de openbare aanbesteding: één voor het fysieke gebouw zelf (ontwerp, bouw, onderhoud) en één voor de zogenaamde visitor journey, waarvan de scenografie uiteraard de hoofdbrok vormt. De toekomstige commissaris-generaal zal zich op deze elementen kunnen baseren om zijn werk te doen.
3) Zoals reeds gesteld maken bepaalde klassieke concepten onlosmakelijk deel uit van onze aanwezigheid op een wereldtentoonstelling: vooral de algemene bezoekers verwachten en willen net dat België niet vergeet om die gekende producten aan te bieden. Een deel van onze bezoekers komt ook speciaal daarom naar het paviljoen. Dat is ook geen probleem op zich: het wordt pas een probleem wanneer we niets anders te bieden hebben en wanneer we er niet in slagen het beeld van de bezoekers over België te wijzigen en inderdaad hen duidelijk te maken dat België een innovatief, vooruitstrevend en dynamische land is, met open blik op de wereld.
Wel dien ik uw beeld van het paviljoen in Dubai bij te stellen: de stripverhalen waren weliswaar aanwezig, maar vormden eerder een ludieke rode draad om daarmee ons hoogtechnologisch verhaal te vertellen: IMEC was wel degelijk aanwezig, net als andere specifieke Belgische innovatieve bedrijven, instellingen of producten. Ik noem daarbij als voorbeelden Solvay, Flanders Bike Valley, Liège Trilogiport en het Euro Space Center. Ik herinner er ook aan dat het Belgisch paviljoen in het thematische district van de mobiliteit lag en dat er daarom ook gefocust moest worden op innovaties in mobiliteit.
4) België is een federale Staat.
BelExpo is een administratieve dienst met boekhoudkundige autonomie waarin zowel de federale als de regionale overheden vertegenwoordigd zijn, zowel in het beheerscomité, het ultieme beslissingsorgaan, als in het technisch comité dat voor elke deelname aan een tentoonstelling wordt opgericht. De scenografische invulling van het paviljoen in Dubai werd hoofdzakelijk in het technisch comité besproken: hierin zetelen eerder technische profielen uit de administraties van de verschillende overheden. Het zwaartepunt lag daarbij inderdaad eerder op de regionale input, maar de federale overheid was eveneens vertegenwoordigd.
Voor de deelname aan Osaka 2025 zal grotendeels op dezelfde manier gewerkt worden, met enkele aanpassingen: enerzijds zal het beheerscomité regelmatiger moeten geïnformeerd worden over de vorderingen wat betreft scenografie en indien nodig betrokken worden in geval van betwistingen, anderzijds zal BelExpo een betere en actievere coördinerende rol moeten spelen.
5) Neen, dit werd niet specifiek vermeld.
Het is belangrijk te begrijpen wat een wereldtentoonstelling is, of net wat het niet is: het is geen handelsbeurs of vakbeurs. Belgische ondernemingen of producten worden niet per se bij naam genoemd: België en haar deelstaten presenteren zichzelf als innovatief vooruitstrevend land.
Het doel van het Belgisch paviljoen en van de activiteiten is België aan het grote publiek voor te stellen op een manier die hen ertoe aanzet meer over ons land te weten te komen.
6) BelExpo heeft tijdens de voorbereidingen van Expo 2020 Dubai met alle Belgische stripuitgeverijen contact gehad, evenals met de vereniging van Belgische uitgevers. Er vonden verschillende vergaderingen plaats en elke uitgeverij die dat wilde, was welkom om hun stripfiguur of -figuren aan te bieden en te integreren in de scenografie.
7) Wat verbeteringen betreft verwijs ik naar de reeds eerder geschetste aanpassingen die worden doorgevoerd met het oog op onze deelname aan Expo 2025 Osaka.
8) Het volledige budget voor Expo 2020 Dubai bedroeg 13,5 miljoen euro, later verhoogd met een 916 590 euro voor bijkomende covidkosten.
Dit totaal van 14 416 590 euro werd gefinancierd door de deelnemende Belgische overheden enerzijds, en een bedrag van 2,5 miljoen euro overdragen opbrengsten uit het verleden anderzijds. Aangezien Expo 2020 Dubai liep tot eind maart 2022, de afwikkelingen van onze deelname nog lopende zijn en het boekjaar 2022 uiteraard nog niet is afgesloten, is er nog geen definitief zicht op het resultaat. Verwacht wordt echter dat het volledige budget niet zal worden uitgeput en er een overschot zal zijn dat kan worden doorgeschoven naar Expo 2025 in Osaka.
Wat de alternatieve financiering betreft: naast de 2,5 miljoen euro uit de opbrengsten van het verleden, werden er nog sponsorovereenkomsten gesloten voor een totaalwaarde van iets meer dan 4 miljoen euro. Het betreft hier voornamelijk sponsoring in natura waarbij sponsors gratis (of tegen sterk verminderde prijzen) materialen leverde voor de bouw van het paviljoen en zijn werking.
9) BelExpo heeft tijdens de voorbereiding van Expo 2020 Dubai reeds heel veel organisaties en ovekoepelende verenigingen betrokken bij haar werkzaamheden en zal dat ook blijven doen in de toekomst. Voor Dubai werd samengewerkt met verschillende professionele vakorganisaties, zoals de reeds eerder genoemde vereniging van Belgische uitgevers, maar ook de gespecialiseerde afdeling ChoPraBisco van FEVIA (Federatie van de Belgische voedingsindustrie) voor de chocoladewinkel, de regionale agentschappen voor mode en design voor de ontwikkeling van de uniformen van het personeel, Agoria voor het informeren van de Belgische bedrijfswereld en hen warm te maken om partnerships aan te gaan met het Belgisch Paviljoen, Febiac (Federatie van de auto- en tweewielerindustrie in België) voor toepassingen in de mobiliteitssector, verschillende kamers van koophandel, en dergelijke meer. Eenzelfde oefening werd gedaan voor de deelname aan de internationale tuinbouwtentoonstellingen in Beijing in 2019 en Almere (Floriade) in 2022: hiervoor werd onder andere samengewerkt met de (regionale) verenigingen van horticulturele producenten of de Belgische telers.
Het spreekt voor zich dat deze praktijk in de toekomst zal worden verdergezet.
De Belgische handelsagentschappen FIT (Flanders Investment & Trade), AWEX (Agence wallonne à l’exportation et aux investissements étrangers) en hub.brussels, die ook telkens in het betreffende technisch comité van een tentoonstelling zetelen, spelen daarbij, samen met de federale vertegenwoordigers, een belangrijke rol en zorgen ervoor dat BelExpo weet welke organisaties moeten betrokken worden en kijken hierop ook toe.