|
|
MYRRHA-project (Multi-purpose hYbrid Research Reactor for High-tech Applications) - Financiering - Onafhankelijke audit - Internationale multidisciplinaire expertengroep - Profiel en competenties - Tijdsschema - Evaluatiecriteria
atoomonderzoek
nucleaire technologie
medische research
nucleaire chemie
kanker
| 28/6/2021 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 29/7/2021) |
| 22/7/2021 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1296
Deze vraag gaat over een onderwerp dat zowel te maken heeft met energie als met gezondheid en dus is deze vraag uitgesproken transversaal.
Op 7 september 2018 keurde de Belgische ministerraad officieel de start van het MYRRHA-project goed en voorzag daarvoor in een financiering van 558 miljoen euro tussen 2019 en 2038.
Is het nog nodig de grote lijnen van dit MYRRHA-project, dit «Multi-purpose hYbrid Research Reactor for High-tech Applications» te vermelden? Die kernreactor die aangedreven wordt door een deeltjesversneller zal een wereldprimeur zijn. Een van de voordelen ervan is een betere controle op splijtingsreacties, afkoeling met lood en bismut, hetgeen minder afval veroorzaakt, een krachtiger deeltjesversneller die gebruik zal kunnen maken van nucleair afval,… Een van de doelstellingen, en niet van de minste, is de productie van nieuwe medische radio-isotopen, die zeer nuttig zijn voor de doelgerichte bestrijding van kankertumoren.
De eerste fase van dit project loopt in theorie tot 2026. Waarschijnlijk volgt er een tweede en een derde fase. Alles zal echter afhangen van de beslissing die de federale regering zal nemen op basis van een onafhankelijke audit van het Rekenhof en van een internationale multidisciplinaire expertengroep.
In dat verband heb ik de volgende vragen:
1) Hoe ver staat de procedure voor de samenstelling van die internationale multidisciplinaire expertengroep? Werd er al beslist welke profielen en competenties voor de toekomstige leden ervan vereist zijn?
2) Werd er in verband met de toekomstige audit al een tijdsschema opgesteld? Zo ja, wat zijn de belangrijkste fases?
3) Op welke basis en volgens welke criteria zal het MYRRHA-project worden geëvalueerd?
4) Zullen uit de eerste jaren van het project al bepaalde lessen kunnen worden getrokken? Welke?
Hartelijk dank voor uw interesse en uw vraag over dit bijzonder belangrijk dossier. De beslissing van de Ministerraad van 7 september 2018 was inderdaad de echte start van het Myrrha project. Het project verloopt zowel technisch, als qua financiering en internationale setting in verschillende faze's. Deze zijn uitgebreid beschreven in de besluiten van de Ministerraad van 2018.
Op technisch vlak is er een belangrijke revisie geweest op basis van nieuwe berekeningen en inzichten. Het technisch design heeft daarmee een grote vooruitgang geboekt. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle is ten allen tijde nauw betrokken bij dit design om alle veiligheidsaspecten van bij de de start te garanderen.
De outreach van Myrrha heeft hinder ondervonden door Corona en is daardoor wat vertraagd. Dat is ook het geval voor de oprichting van de ivzw. Deze zal evenwel, in principe, nog in 2021 kunnen worden opgericht en de eerste twee leden zullen uiteraard het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK CEN) en de Belgische Staat zijn.
Myrrha is sinds 2010 een Europese Research Infrastructuur die erkend is door het European Strategy Forum for Research Infrastructures (ESFRI).
Wat betreft uw eerste vraag, kunt u in de Nota aan de Ministerraad van 7 september 2018 lezen dat er reeds acht externe, internationale evaluaties van Myrrha zijn geweest en dat de Myrrha ad hoc Group (MAHG) haar opvolgingstaak ten volle zal blijven vervullen. Het internationale expertenteam dat zal beoordelen of Myrrha het ESFRI Landmark statuut zal krijgen, is volgens de interne ESFRI regels samengesteld en heeft zijn advies reeds voorbereid. Op basis van de voorliggende informatie, had ESFRI nog een aantal kritische vragen, die moesten worden beantwoord om tot een finaal besluit te kunnen komen. Op 26 april 2021 werden deze vragen tijdens een finale hearing door het SCK CEN beantwoord. Die hearing verliep volgens de geldende, zeer strikte ESFRI procedures. ESFRI houdt de finale beslissing betreffende het Landmark statuut nog in beraad.
Wat uw tweede vraag betreft zullen er drie externe evaluaties zijn, overeenkomstig punt 10 van de nota aan de Ministerraad van 7 september 2018. Zij zullen door het SCK CEN bij de MAHG worden ingediend uiterlijk medio 2026. De modaliteiten voor deze evaluaties (bv audit, peer review, etc.) zullen met de MAHG worden besproken. Deze evaluaties hebben betrekking op :
– de kwaliteit en de wetenschappelijke en economische bijdrage van het project,
– de organisatorische, bestuurlijke, financiële en technische rijpheid van het project,
– het niveau van veiligheid en beveiliging van het project zullen worden vergemakkelijkt na de oprichting van de ivzw. De modaliteiten, en de leden zijn nog niet bekend. Het Rekenhof staat het Parlement bij bij de controle van de uitgaven die met Myrrha gepaard gaan. Het Rekenhof doet zijn werk in alle onafhankelijkheid, volgens haar eigen procedures en de medewerking van het SCK CEN, alle betrokken administraties en de MAHG is gewaarborgd. De resultaten en bevindingen van een audit zullen in het jaarboek van het Rekenhof worden opgenomen. Wij hebben het volste vertrouwen in de juiste, optimale benutting van deze middelen voor het Myrrha project.
Wat uw derde vraag betreft, worden de criteria voor het bekomen van het ESFRI Landmark statuut bepaald door ESFRI. De criteria zijn dezelfde voor alle strategische Europese Research Infrastructuren. Het Myrrha project is opgesteld om te voldoen aan drie fundamentele Belgische noden :
– Het vrijwaren van de productie van radio isotopen voor medische toepassingen en het behoud van de Belgische strategische positie in de wereldwijde productie hiervan.
– Een oplossing bieden voor het hoog radio actieve nucleare afval.
– Het behouden van de nodige wetenschappelijke en industriele, nucleaire know-how.
De erkenning hiervan door ESFRI, via het bekomen van het Landmark statuut, is belangrijk.
Wat uw vierde vraag betreft, is het te vroeg om conclusies te trekken. Momenteel is men volop bezig om Faze 1 van het project te realiseren en dat verloopt zeer behoorlijk. Een klassiek probleem in de technologische sector in het algemeen is het aantrekken en behouden van het nodige gekwalificeerde personeel. Dat is voor Myrrha ook zo. In die context blijft het belangrijk dat we onze jongeren, mannen en vrouwen overtuigen van het belang van de STEM richtingen. Onze opleidingscentra – inclusief het SCK CEN – behoren tot de wereldtop in dit domein.