|
|
Consumentenzaken - Misleidende aanbiedingen - Onderzoek - Maatregelen
bescherming van de consument
misleidende reclame
handelspromotie
consumentengedrag
onderzoek naar de consumptie
handelsregelingen
elektronische handel
ongevraagde elektronische reclame
economisch delict
misbruikclausule
misbruik van vertrouwen
| 27/2/2009 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 2/4/2009) |
| 16/4/2009 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 4-3088
Nederlandse consumenten lijden per jaar ruim een half miljard euro schade door dubieuze handelspraktijken. Door misleidende of agressieve verkooptechnieken laten zij zich ertoe brengen iets te kopen, wat zij anders wellicht niet zouden hebben aangeschaft. Ruim twee miljoen consumenten zijn het afgelopen jaar het slachtoffer geweest van dat soort praktijken.
Dat blijkt uit een onderzoek dat de Consumentenautoriteit heeft verricht. Het onderzoek, waaraan 70 000 mensen hebben meegewerkt, richtte zich op praktijken als zogenaamd gratis producten, misleidende prijzenfestivals en loterijen, misleidende en agressieve verkoop tijdens busreisjes of via de telefoon en misbruik van dure telefoonnummers. Twee op de drie Nederlanders van boven de 18 jaar zijn het afgelopen jaar benaderd met misleidende aanbiedingen. Het idee dat ouderen vaker slachtoffer zijn, blijkt niet te kloppen. Wel komt uit het onderzoek naar voor dat mensen uit de lagere inkomensgroepen vaker het slachtoffer zijn. Ook zijn vrouwen vaker de dupe dan mannen.
Graag had ik hieromtrent dan ook volgende vragen voorgelegd :
1. Op hoeveel wordt de totale schade begroot die de Belgische consument lijdt door dubieuze handelspraktijken en hoe verhouden zij zich ten opzichte van de Nederlandse cijfers ? Kan de geachte minister de cijfers weergeven voor de laatste drie jaar en aangeven hoe deze evolueren ?
2. Welke zijn de meest voorkomende dubieuze handelspraktijken ?
3. Wordt ook in ons land grootschalig onderzoek verricht naar dubieuze handelspraktijken ? Zo ja, door wie en welke waren de resultaten ? Zo neen, waarom niet ?
4. Welke maatregelen heeft hij binnen zijn beleid uitgevaardigd om dubieuze handelspraktijken in te perken en het handhavingsbeleid hieromtrent te versterken ? Kan hij dit uitvoerig toelichten ?
Ziehier mijn antwoord op de vraag van het geachte lid
1.
Mijn administratie zijn geen cijfers bekend in verband met de schade die de Belgische consument lijdt door dubieuze handelspraktijken. Dit soort van informatie kan slechts worden verkregen na een enquête bij de consumenten, zoals in Nederland gebeurde. Er bestaan namelijk geen statistieken over het aantal personen die het slachtoffer zijn geworden van zulke praktijken, noch over de bedragen die ermee gemoeid zijn. Wel kan er worden opgemerkt dat de meeste praktijken die door de senator worden aangehaald, en die via verschillende klachten terechtkomen bij de Algemene Directie Controle en Bemiddeling in het algemeen geen financiële benadeling inhouden omdat vele consumenten de betrokken praktijken signaleren zonder er zelf het slachtoffer van te zijn.
2 en 3.
Op dit ogenblik worden de volgende dubieuze handelspraktijken geregistreerd:
- het melden aan de consument dat hij winnaar is van een loterij waarvan kan worden verondersteld dat ze vals is, het valselijk aanbieden van tweedehandse auto's op het internet. Dit soort praktijken kunnen via het Ecops-loket worden gemeld bij de Federal Computer Crime Unit (FCCU) van de politie.;
- het versturen van ongevraagde sms-berichten die aan hoge tarieven worden gefactureerd, een praktijk die door mijn administratie ( Algemene Directie Controle en Bemiddeling – Federale Overheidsdienst (FOD) Economie - afgekort ADCB) bestreden wordt door middel van de toepassing van GOF-richtlijnen, zelfreguleringscode van de sector ,waarbij de telefoonoperatoren moeten overgaan tot terugbetaling van de consument en er in ernstige gevallen de verbinding met de service provider kan worden afgesloten.;
- de verkoop van porselein op tijdelijke verkooplocaties waarbij agressieve verkooptechnieken worden toegepast waarbij de ADCB de verkopers recentelijk tweemaal heeft geverbaliseerd en tot beslagname van de goederen is overgegaan.
Bovenvermelde praktijken worden vaak uitgeoefend door buitenlandse verkopers. In dit geval de stuurt de ADCM het dossier door naar de betrokken nationale instanties Om zulke praktijken te voorkomen wordt er sterk de nadruk gelegd op preventie en worden de klagers per brief geïnformeerd over de praktijken en krijgen ze nuttige tips.
Wat Belgische ondernemingen betreft, voert de ADCB regelmatig algemene enquêtes uit, die deze twijfelachtige praktijken willen verbannen. Meer in het bijzonder, heeft de ADCM in het najaar van 2008 een algemeen onderzoek ingesteld naar oneerlijke handelspraktijken in de Belgische meubelhandel wat in 38 °A) van de onderzochte verkooppunten geleid heeft tot verbalisering. De inbreuken betroffen voornamelijk het voeren van misleidende reclame, het hanteren van onrechtmatige bedingen en tekortkomingen van de bestelbon.
4.
De Commissie voor onrechtmatige bedingen verspreidt trouwens adviezen en aanbevelingen over de clausules en voorwaarden die voorkomen in overeenkomsten tussen verkopers en consumenten. Vorig jaar heeft deze commissie mijn aandacht gevestigd op de algemene voorwaarden in overeenkomsten in de sector van de teledistributie. Na dit advies, heb ik de verschillende operatoren die deze dienst aanbieden, aangeschreven om hen te vragen hun contracten aan te passen aan de opmerkingen van de commissie. Deze vraag werd door de operatoren opgevolgd
De strijd tegen oneerlijke en weid verspreide handelspraktijken gebeurt via verschillende acties. Enerzijds via algemene enquêtes die in het hele land plaatsvinden en die, volgens de ernst van de zaak, systematisch leiden tot processen-verbaal van waarschuwing, of tot pro justitia's die zullen worden doorgestuurd naar de Parketten
Bovendien worden de praktijken die kenmerken vertonen van poging tot oplichting bestreden aan de hand van voorlichtingcampagnes. Die campagnes zijn ongeveer het enige verweermiddel tegen internationale dubieuze praktijken die vaak via het internetverkeer verlopen en die bijna dagelijks van vorm veranderen.
Hierna volgt een overzicht van dergelijke campagnes die nu toe door de FOD Economie werden gevoerd:
De Algemene Directie Controle en Bemiddeling organiseert sinds 2006 jaarlijks een preventiecampagne rond consumentenbedrog. Deze kadert in een wereldwijd initiatief binnen het International consumer Protection Enforcement Network (ICPEN).
De Fraud Prevention Month ontstond als een gezamenlijk initiatief van de ICPENleden met als doel de consument bewust te maken van allerhande vormen van consumentenbedrog.
Hieronder een overzicht van de campagnes die totnogtoe werden op touw gezet:
2006: Bedrog? Niet met mij!
De campagne wilde een zo breed mogelijk publiek bereiken en het in staat te stellen om een aantal vormen van bedrog te herkennen en tevens eenvoudige middelen aanbieden om zich ertegen te wapenen voor het te laat is.
Vier folders focussen op evenveel thema's, ingegeven door de meest actuele vormen van consumentenbedrog:
1. fraude met 0900-nummers;
2. diefstal van persoonsgegevens om er geld mee te verduisteren;
3. misbruik van vertrouwen in de handelsrelaties via Internet of op veilingsites;
4. de steeds terugkerende reclames voor wondermiddelen en bedrieglijke winstbeloftes bij fictieve loterijen.
2007: Het klikt niet altijd
De FOD organiseerde de campagne in nauwe samenwerking met het Europees Centrum voor de Consument in de loop van de maand maart een campagne tegen consumentenbedrog, toegespitst op de jonge consument.
Er werden een aantal thema's gekozen die voor jonge consumenten relevant zijn. De actie had de bedoeling jongeren op een ludieke manier een aantal kritische reflexen aan te reiken om zich te wapenen tegen mogelijk bedrog of te reageren als ze het slachtoffer zouden worden van een bedenkelijke praktijk.
Door middel van drie quizzen konden ze hun kennis testen over de
mogelijke risico's van elektronische handel. Het betreft meer bepaald
het aankopen van smsdiensten, zoals downloaden van ringtones,
horoscopen,...; het bieden op
veilingsites en aanbiedingen om
gemakkelijk geld te verdienen via een (verboden)
piramideverkoopsysteem.
2008: Sluipend bedrog
Voor de actie 2008, ontwikkelde de Algemene Directie Controle en Bemiddeling, in nauwe samenwerking met auteur en tekenaar Leonardo en uitgeverij Dupuis, een speciale editie van Lucky Luke. Met als titel 'Sluipend Bedrog', illustreert de poor lonesome cowboy voor allerhande oplichtingpraktijken die in zijn far west al even actueel waren als in ons informatietechnologisch tijdperk. De strip werd op 100 000 exemplaren verdeeld en via verschillende kanalen verdeeld.
De consumentenautoriteiten in Nederland en Luxemburg sloten zich bij de Belgische campagne aan en zorgden voor verspreiding van de editie in de betrokken landen. Ondertussen is er ook interesse vanuit de overheden in Zwitserland, Portugal en het Verenigd Koninkrijk om het idee van de speciale editie ook in die landen te gebruiken.
2009: Aanwezigheid op internetfora
De FOD Economie is gedurende een maand aanwezig op verschillende internetfora. Hij volgt de discussies en komt waar mogelijk tussen met advies dat de consument kan helpen bij het oplossen van zijn probleem.
Vanaf 2 maart 2009, kunt u de FOD Economie terugvinden op volgende fora:
•In het Nederlands:
www.klasse.be en www.maks.be
www.1000-poot.com
•In het Frans:
www.injustices.be
www.reajc.be