SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
3 mai 2013 3 mei 2013
________________
Question écrite n° 5-8931 Schriftelijke vraag nr. 5-8931

de Dalila Douifi (sp.a)

van Dalila Douifi (sp.a)

à la secrétaire d'État à l'Asile et la Migration, à l'Intégration sociale et à la Lutte contre la pauvreté, adjointe à la ministre de la Justice

aan de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding, toegevoegd aan de minister van Justitie
________________
Les mères mendiant avec des enfants De bedelende moeders met kinderen 
________________
mendicité
Roms
protection de l'enfance
bedelarij
Roma
kinderbescherming
________ ________
3/5/2013Verzending vraag
14/5/2013Antwoord
3/5/2013Verzending vraag
14/5/2013Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3191 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3191
________ ________
Question n° 5-8931 du 3 mai 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8931 d.d. 3 mei 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

C'est surtout dans les grandes villes, par exemple dans les environs des gares, que nous rencontrons des femmes mendiant avec des enfants mineurs. Il s'agit souvent de femmes roms auxquelles il est difficile de parler ou d'entrer en contact. Comment est-il possible que leurs petits enfants, souvent des bébés, restent tranquilles et/ou dorment pendant des heures? Cela reste pour moi un mystère. Voici quelques années, lorsque Christian Dupont était le ministre compétent pour la politique des grandes villes et l'intégration sociale, il a désigné, en accord avec les grandes villes, une douzaine de médiateurs interculturels. Ils devaient faire le bilan de la situation sur le terrain et réfléchir à la bonne manière d'approcher ces femmes mendiant avec des bébés et de les convaincre que mendier avec leurs petits enfants n'était pas une bonne chose et que ces derniers n'avaient pas leur place dans la rue. Le ministre devait aussi reprendre le thème dans le groupe de travail « sans abri et sans papier », au sein de la Conférence interministérielle Politique des grandes villes et logement.

1) Comment la secrétaire d'État évalue-t-elle la problématique aujourd'hui? Connaît-elle la nationalité et/ou l'origine des mères mendiantes? Sous quel statut séjournent-elles ici?

2) Le département travaille-t-il spécifiquement au problème grâce à des accords par exemple avec les CPAS des grandes villes? Si oui, de quelle manière et quelles sont les priorités?

3) Des médiateurs interculturels sont-ils toujours employés à cette fin? Si oui, combien? Sont-ils éventuellement cofinancés par votre département?

4) Comment devons-nous selon vous nous attaquer à cette problématique des mendiants? Existe-t-il à cet effet un groupe de travail spécifique relevant de vos compétences? Ou la problématique est-elle intégrée quelque part?

5) Des rapports ou évaluations récents sur le sujet sont-ils disponibles?

 

Vooral in de grote steden, bijvoorbeeld in de stationsbuurten, treffen we bedelende vrouwen met minderjarige kinderen aan. Vaak gaat het om Roma-vrouwen die moeilijk aanspreekbaar of zeer moeilijk bereikbaar zijn. Het blijft mij een raadsel hoe het mogelijk is dat hun kleine kinderen, vaak baby's, daarbij gedurende uren stil blijven en/of slapen. Enkele jaren geleden, toen de heer Christian Dupont als minister bevoegd was voor grootstedelijk beleid en maatschappelijke integratie, stelde hij in samenspraak met de grote steden een twaalftal interculturele bemiddelaars aan die de situatie op het veld in kaart moesten brengen en die dienden na te gaan wat een goede manier was om die bedelende vrouwen met baby's te benaderen en ze ervan te overtuigen dat bedelen met hun kleine kinderen niet goed was en dat die kinderen niet op straat hoorden. Hij zou het thema ook opnemen in de werkgroep 'daklozen en mensen zonder papieren', binnen de Interministeriële Conferentie Stedenbeleid en Huisvesting.

1) Hoe schat de staatssecretaris de problematiek vandaag in? Heeft ze een zicht op de nationaliteit en/of afkomst van de bedelmoeders? Binnen welk statuut verblijven ze hier?

2) Werkt het departement specifiek op het probleem via afspraken met bijvoorbeeld de OCMW's van de grote steden? Zo ja, op welke wijze en welke zijn de prioriteiten?

3) Worden hiervoor nog steeds interculturele bemiddelaars ingeschakeld? Zo ja, hoeveel? En worden die eventueel meegefinancierd door uw departement?

4) Hoe dienen we volgens u deze bedelproblematiek specifiek aan te pakken? Bestaat er hiervoor onder uw bevoegdheid een specifieke werkgroep? Of is de problematiek ergens geïntegreerd?

5) Zijn hierover recente rapporten of evaluaties ter beschikking?

 
Réponse reçue le 14 mai 2013 : Antwoord ontvangen op 14 mei 2013 :

L'honorable membre trouvera ci-après la réponse à ses questions.

Je me dois de vous signaler qu’il n’existe aucune statistique centralisée en ce qui concerne la nationalité et le statut des mères mendiantes avec enfants, mais on part du principe qu’il s’agit généralement de femmes Roms. Les Roms qui jouissent de la citoyenneté européenne car ils sont originaires d’un des nouveaux États membres de l’Union européenne (UE) peuvent circuler et séjourner librement dans un État membre, comme n’importe quel autre citoyen de l’UE. Ils peuvent s’établir dans notre pays à condition de disposer de revenus suffisants et peuvent conserver leur droit de séjour s’ils ne constituent pas une charge déraisonnable pour notre système d’aide sociale. C’est ce qui est précisé dans la directive sur la citoyenneté. L’Office des étrangers peut, sur la base d’une ‘charge déraisonnable’, retirer le statut de résident. Il est évident que mendier ne va pas de pair avec la possession de revenus suffisants.

Mon département Intégration sociale ne se penche pas spécifiquement sur la problématique des mères mendiantes avec enfants, en collaboration avec les Centres publics d’action sociale (CPAS). Les enfants n’ont pas leur place en rue, mais sur les bancs de l’école et les parents ont un grand rôle à jouer en matière d’apprentissage linguistique et de scolarisation des enfants. Une approche intégrée est nécessaire. Cette approche sert également de fil conducteur pour le plan fédéral de lutte contre la pauvreté, la stratégie nationale pour l’intégration des Roms et le plan de lutte contre la pauvreté infantile, auquel je mets actuellement la dernière main. Les CPAS sont des partenaires privilégiés dans chacun de ces plans.

A titre d’exemple concret, je ferai référence à l’appel à projets que j’ai lancé pour les CPAS en 2012 et 2013, dans le cadre de l’objectif « compétitivité régionale et emploi » du Programme opérationnel de l'État fédéral - ESF. L’appel concerne des projets pilotes novateurs dont l’objectif est l’accompagnement personnalisé des Roms dans un trajet d’activation sociale. Des projets pilotes sont actuellement menés dans les CPAS d’Anvers, de Gand, de Heusden-Zolder, de Temse, de Mortsel et de Saint-Josse-ten-Node. Ils visent explicitement, mais pas exclusivement les Roms.

Étant également convaincu du fait que les Roms sont souvent confrontés à des inégalités, j’ai demandé l’an dernier d’être le point de contact national pour le programme ROMED. Ce dernier a été développé en 2011 par le Conseil de l’Europe et la Commission européenne, afin de dispenser aux médiateurs Roms de toute l’Europe des formations supplémentaire pour améliorer leurs compétences et la qualité de leurs services. Plusieurs cycles de formations ROMED ont été organisés en 2012 en Belgique. Mon administration a assuré la coordination globale de ces cycles, qui s’inscrivent également dans le cadre de la mise en œuvre de la stratégie nationale belge pour l’intégration des Roms. Les médiateurs engagés dans le cadre des projets pilotes ESF des CPAS ont été encouragés à participer aux formations ROMED. Mon administration examine actuellement les possibilités de prolongation de cette collaboration avec le Conseil de l’Europe et la Commission européenne.

Comme je viens de le dire, la problématique de la mendicité est abordée avant tout sous l’angle de l’enfant. J’estime que les parents qui n’assument pas cette responsabilité et utilisent donc des enfants pour mendier privent ces derniers de l’opportunité de grandir en tant qu’enfant et de jouer comme le font les autres enfants. Je mise sur la prévention et l’encadrement, mais si cela ne suffit pas, j’estime qu’il faut aussi agir de manière curative. Cela étant dit, ce n’est pas ma responsabilité.

Ces dernières années, on observe un regain d’intérêt pour le phénomène des mères mendiantes avec enfants. A l’échelle européenne (DG Home et DG Justice), on s’intéresse aussi à la problématique des mères mendiantes avec enfants. La DG Home a mené une étude sur ce phénomène, mais les résultats ne sont pas encore connus.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op haar vragen.

Voor gegevens/statistieken betreffende de nationaliteit en het statuut van de bedelende moeders met kinderen dien ik u mede te delen dat er geen centrale statistieken hierover worden bijgehouden. Maar de perceptie leeft dat het inderdaad vaak om Roma vrouwen gaat. Roma die het Europese burgerschap dragen omdat ze uit een van de nieuwe Europese unie (EU)-lidstaten komen, mogen vrij reizen en verblijven in een lidstaat, net zoals alle andere EU-burgers dat mogen. Zij kunnen zich in ons land vestigen indien ze over voldoende inkomsten beschikken en kunnen hun verblijfsrecht behouden indien ze geen onredelijke belasting vormen op ons sociale bijstandssysteem. Dit wordt in de burgerschapsrichtlijn verduidelijkt. De Dienst voor Vreemdelingenzaken kan op basis van een “onredelijke belasting” overgaan tot het intrekken van het verblijfsstatuut. Het is duidelijk dat bedelen niet behoort tot het beschikken over voldoende inkomsten.

Mijn departement Maatschappelijke Integratie werkt niet specifiek, in samenwerking met de Openbare Centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW’s), rond de problematiek van bedelende moeders met kinderen. Kinderen horen niet op straat maar op de schoolbanken en ouders hebben een grote verantwoordelijkheid om hun kinderen de kans te geven om de taal te leren en naar school te gaan. Een geïntegreerde aanpak is nodig. Dit vormt ook de leidraad doorheen het federaal plan armoedebestrijding, doorheen de nationale strategie voor de integratie van de Roma en doorheen het kinderarmoedebestrijdingsplan waar ik momenteel de laatste hand aan leg. In elk van deze plannen zijn de OCMW’s geprivilegieerde partners.

Ik geef graag een concreet voorbeeld zou ik willen verwijzen naar de projectoproep voor OCMW’s die ik in 2012 en 2013 lanceerde in het kader van het Operationeel Programma doelstelling regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid van de federale Staat ESF. De oproep richt zich op innoverende pilootprojecten die als doel de geïndividualiseerde begeleiding van Roma in een traject van sociale activering hebben. Er lopen momenteel pilootprojecten bij de OCMW’s van Antwerpen, Gent, Heusden Zolder, Temse, Mortsel en St-Joost-ten-Node. Deze richten zich expliciet, maar niet exclusief op Roma.

Omdat ik ook overtuigd ben dat Roma vaak geconfronteerd worden met ongelijkheden, vroeg ik vorig jaar om nationaal focalpunt van het ROMED programma te worden. Het ROMED programma werd in 2011 ontwikkeld door de Raad van Europa en de Europese Commissie met als doel Roma-bemiddelaars in gans Europa bijkomende opleiding te geven om hun vaardigheden te verdiepen en de kwaliteit van hun diensten te verhogen. Voor België werden in 2012 verschillende ROMED trainingscyclussen voorzien. Mijn administratie stond in voor de algemene coördinatie van deze trainingscyclussen. De trainingscyclussen plaatsen zich ook in de uitvoering van de Belgische Nationale strategie voor de integratie van de Roma. De bemiddelaars aangeworven in het kader van de ESF pilootprojecten van de OCMW’s werden aangespoord om aan de ROMED trainingen deel te nemen. Mijn administratie onderzoekt momenteel de mogelijkheden om deze samenwerking met de Raad van Europa en de Europese Commissie verder te zetten.

Zoals ik daarnet stelde, vormt voor mij het belang van het kind het centrale punt voor de aanpak van de problematiek rond het bedelen. Ik ben dan ook van mening dat ouders, wanneer ze die verantwoordelijkheid niet opnemen en dus kinderen gebruiken om te bedelen, hen de kansen ontnemen om hier op te groeien als kind en te leren en spelen zoals andere kinderen dat doen. Ik zet in op preventie en begeleiding, maar indien dit niet volstaat ben ik van mening dat men ook curatief moet optreden. Dit is echter niet mijn bevoegdheid.

De laatste jaren is er een toenemende aandacht voor het fenomeen van bedelende moeders met kinderen. Ook op het Europese niveau (DG Home en DG Justice) is er aandacht voor de problematiek van bedelende moeders met kinderen. DG Home voerde een studie uit naar dit fenomeen, maar de resultaten van deze studie zijn nog niet bekend.