SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
24 avril 2012 24 april 2012
________________
Question écrite n° 5-6130 Schriftelijke vraag nr. 5-6130

de Fauzaya Talhaoui (sp.a)

van Fauzaya Talhaoui (sp.a)

au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères, du Commerce extérieur et des Affaires européennes

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken
________________
Restriction de la liberté d'expression en Turquie De inperking van de vrije meningsuiting in Turkije 
________________
liberté d'expression
Turquie
droits de l'homme
vrijheid van meningsuiting
Turkije
rechten van de mens
________ ________
24/4/2012Verzending vraag
9/5/2012Antwoord
24/4/2012Verzending vraag
9/5/2012Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2008 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-2008
________ ________
Question n° 5-6130 du 24 avril 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-6130 d.d. 24 april 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Cela fait déjà un certain temps que persiste en Turquie un conflit entre le gouvernement actuel de l'AKP et le sommet de l'armée. Ce conflit s'envenime de plus en plus. Plusieurs militaires haut placés ont été traduits en justice et mis en détention. Le même sort a également été réservé à nombre de journalistes. À chaque fois ils sont soupçonnés d'un lien possible avec ce que l'on nomme le dossier Ergenekon. L'enquête sur ce dossier n'a à ce jour donné aucun résultat concret mais est devenu un moyen commode de faire peser des soupçons sur toutes sortes de voix dissidentes.

Human Rights Watch a fait savoir il y a peu que « Le gouvernement a restreint la liberté d'expression et de réunion. Cela se produit sous couvert de lois qui autorisent les autorités à enfermer les personnes critiques durant des mois voire des années, pendant qu'elles sont inculpées pour de prétendus crimes terroristes sur la base de preuves légères. »

Dans des entretiens avec différentes personnes qui résident en Turquie, j'ai entendu les mêmes signaux : la liberté d'expression est extrêmement limitée, toutes les personnes critiques envers le gouvernement actuel sont mises en cause, les médias sont de plus en plus concentrés aux mains d'une seul groupe politique et les preuves contre ceux qui sont mis en détention sont tout ce qu'il y a de plus minces. Tout cela est encore confirmé dans un article du Standaard du lundi 6 février. L'article expose en outre comment le premier ministre Erdogan concentre les pouvoirs, abuse de sa position et foule aux pieds certains droits fondamentaux.

À ce sujet je voudrais souligner que, dans sa note de politique générale, le ministre affirme qu'il range parmi ses plus hautes priorités le renforcement partout dans le monde « des institutions démocratiques, de l’État de droit et de la bonne gouvernance dans un plus grand respect des droits humains » et que « le gouvernement continuera de porter, au sein des instances européennes comme internationales, les questions relatives à la paix et la démocratie. » En outre ajoute-t-il, « la région des Grands Lacs et le pourtour méditerranéen seront à cet égard prioritaires. »

Puisque ces questions mais aussi les relations avec la Turquie figurent également parmi les priorités du ministre, j'aimerais une réponse aux questions suivantes :

1) Son cabinet suit-il de manière approfondie cette mauvaise évolution en Turquie et l'abus de pouvoir de son actuel gouvernement ? Et quelle est la position du ministre sur tout cela ?

2) L'Europe ou la Belgique soulèvent-elle ces question avec la Turquie lors d'entretiens diplomatiques ou laisse-t-on courir, sans y accorder grande attention ?

3) Le ministre est-il disposé à prendre une attitude claire sur ces questions et à dénoncer les atteintes aux droits de l'homme constatées et la limitation de la liberté d'expression ?

4) Le ministre essayera-t-il de mettre ces questions à l'ordre des travaux d'instances européennes et internationales ? Si oui, comment s'y prendra-t-il concrètement ?

 

Reeds lange tijd heerst er in Turkije een maatschappelijk conflict tussen de huidige AKP-regering en de legertop. Dit conflict neemt alsmaar grotere proporties aan. Verschillende hooggeplaatste militairen werden voor het gerecht gedaagd en in hechtenis genomen. Ook heel wat journalisten was hetzelfde lot beschoren. Telkens opnieuw worden zij onder verdenking geplaatst vanwege hun mogelijke verbondenheid met wat men de 'Ergenekon'-zaak noemt. Het Ergenekon-onderzoek leidde tot nog toe niet tot concrete onderzoeksresultaten maar is ondertussen wel een gemakkelijk middel gebleken om allerhande dissidente stemmen onder verdenking te plaatsen.

Human Rights Watch liet onlangs weten dat "De regering de vrijheid van meningsuiting en vergaderen heeft ingeperkt. Dat gebeurt met wetten die de overheid toelaten critici maandenlang of zelfs jaren op te sluiten, terwijl ze terechtstaan voor zogenaamde terreurmisdrijven op basis van magere bewijslast."

Ook in gesprekken met verschillende mensen die in Turkije woonachtig zijn krijg ik dezelfde signalen te horen: de vrijheid van meningsuiting wordt er heel sterk ingeperkt, alle critici van de huidige regering worden onder verdenking gesteld, de media komen alsmaar meer in handen van één bepaalde politieke groep en de bewijslast voor zij die in hechtenis worden genomen is flinterdun. Dit werd nogmaals bevestigd in een artikel in De Standaard van maandag 6 februari. Het artikel zet daarenboven uiteen hoe premier Erdogan alsmaar meer macht naar zich toetrekt, zijn positie misbruikt en sommige grondrechten met de voeten treedt.

In dat verband wil ik er op wijzen dat de beleidsnota van de minister stelt dat het wereldwijd versterken "van de democratische instellingen, de rechtsstaat en een goed bestuur met meer respect voor mensenrechten" hoog op de agenda staat en dat "de regering kwesties in verband met vrede en democratie onder de aandacht zal blijven brengen van de Europese en internationale instanties." Daarenboven, zo schreef de minister, "zijn de regio van de Grote Meren en het Middellandse Zeegebied op dit vlak prioritaire gebieden."

Aangezien dergelijke kwesties en ook de relatie met Turkije dan ook een prioriteit vormen voor de minister wil ik hem hierover het volgende vragen:

1) Volgt zijn kabinet deze kwalijke evoluties in Turkije en het machtsmisbruik van de huidige regering grondig op? En wat is de positie van de minister over dit alles?

2) Zijn er vanuit België of Europa diplomatieke gesprekken met Turkije waarin deze kwesties worden aangekaart of laat men alles op zijn beloop, zonder er veel aandacht aan te schenken?

3) Is de minister bereid om rond deze kwesties een duidelijk standpunt in te nemen, vastgestelde mensenrechtenschendingen en de inperking van vrije meningsuiting aan te klagen?

4) Zal de minister proberen deze kwesties op de agenda te brengen van Europese en internationale instanties? En zo ja, hoe denkt hij dat concreet te doen?

 
Réponse reçue le 9 mai 2012 : Antwoord ontvangen op 9 mei 2012 :

1. et 2. Mes services suivent de près la situation des droits de l’homme en Turquie. Je ne manque pas d’insister auprès de mes interlocuteurs turcs, tout comme le font mes collègues européens, sur la nécessité de poursuivre le processus de réformes dans le pays, y compris pour ce qui a trait aux ‘critères de Copenhague’, dont font partie le respect des droits de l’homme et des libertés fondamentales, en ce compris la liberté d’information et d’expression.

Je peux confirmer que je partage l’inquiétude de la Commission européenne en ce qui concerne la liberté de presse en Turquie. Le ministre de la Justice turc a cependant récemment déclaré que la Turquie a fait une analyse des condamnations qu’elle a accumulées auprès de la Cour européenne des Droits de l'Homme (CEDH) et a décidé de prendre des mesures pour éviter de futures condamnations. Cela constituera surtout une grande avancée dans le domaine de la liberté d'expression.

3. et 4. Il y a régulièrement des consultations entre l'Union européenne (UE) sur la question de la liberté d’expression et des journalistes emprisonnés. Chaque année, l'Union européenne formule des critiques à ce sujet dans son rapport intérimaire. Le sujet est également régulièrement abordé lors des consultations de l'UE avec Ankara. Il s'agit de la première fois qu’Ankara met en avant une date pour une solution.

1. en 2. Mijn diensten volgen de mensenrechtensituatie in Turkije op de voet. Ik laat niet na mijn Turkse gesprekspartners te wijzen op de noodzaak om het hervormingsproces in het land voort te zetten, inclusief op het gebied van de “Kopenhagen criteria”, waaronder de mensenrechten en de fundamentele vrijheden vallen, waartoe ook de vrijheid van informatie en meningsuiting behoort. Ik heb dit gedaan tijdens mijn bezoek aan Turkije op 4 en 5 april jl.

Ik kan bevestigen dat ik de bezorgdheid van de Europese Commissie deel voor wat betreft de persvrijheid in Turkije. De Turkse minister van Justitie zei echter onlangs dat Turkije een analyse gemaakt heeft van de veroordelingen die het opgelopen heeft in het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en beslist heeft om maatregelen te nemen om zich toekomstige veroordelingen te besparen. Vooral op het gebied van vrijheid van meningsuiting zal dit een grote vooruitgang betekenen.

3. en 4. Er is regelmatig overleg tussen de Europese Unie (EU) over het probleem van de vrijheid van meningsuiting en de gevangen journalisten. Ieder jaar levert de EU hierover kritiek in haar vooruitgangsrapport. Het onderwerp wordt tevens regelmatig in EU consultaties met Ankara opgebracht. Het is voor het eerst dat Ankara een datum voor een oplossing naar voor schuift.