SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
28 décembre 2011 28 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4704 Schriftelijke vraag nr. 5-4704

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Maroc - Détenus - Accueil - Transfèrement - Protocole - Surpopulation - Traitement des détenus conforme à la dignité humaine - Droits de l'homme Marokko - Gevangenen - Opvang - Uitlevering - Protocol - Overbevolking - Menswaardige behandeling van de gevangenen - Rechten van de mens 
________________
Maroc
transfèrement de détenus
Marokko
overbrenging van gedetineerden
________ ________
28/12/2011Verzending vraag
17/12/2013Antwoord
28/12/2011Verzending vraag
17/12/2013Antwoord
________ ________
Herindiening van : schriftelijke vraag 5-3617 Herindiening van : schriftelijke vraag 5-3617
________ ________
Question n° 5-4704 du 28 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4704 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Depuis plusieurs années déjà, la Belgique s'efforce de contraindre le Maroc à accueillir les détenus marocains. Les deux pays ont conclu, au début de cette année, un protocole additionnel par lequel le Maroc s'engage à accueillir les détenus marocains incarcérés en Belgique. Or le Maroc est lui aussi confronté à une surpopulation carcérale et une augmentation du nombre de détenus ne semble pas vraiment réalisable ni défendable. Notre pays souhaite néanmoins pouvoir procéder rapidement au transfèrement des détenus marocains vers le Maroc.

Voici mes questions à ce sujet.

1) Comment cette opération où le Maroc accueille des prisonniers marocains qui purgent ainsi leur peine dans leur pays, se déroule-t-elle ? Quelles sont les perspectives pour les prochains mois ? Quelles démarches le ministre a-t-il déjà entreprises afin d'assurer ce transfèrement ?

2) Le ministre est-il conscient du problème de surpopulation dans les prisons marocaines ? Quelles sont pour le ministre les possibilités de contrôler les conditions de détention dans les prisons marocaines ? À quels critères les prisons marocaines doivent-elle satisfaire ? Comment le respect de ces critères est-il contrôlé ? Comment le ministre pourra-t-il demander des garanties quant au fait que ces détenus seront traités au Maroc de manière conforme à la dignité humaine ? Le respect de la Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales y est-il parfaitement garanti ?

3) Le ministre est-il responsable d'éventuelles violations des droits de l'homme dans les prisons marocaines ? Des personnes de nationalité belge sont-elles également transférées au Maroc ?

 

Reeds vele jaren poogt België Marokko te belasten met de opname van Marokkaanse gevangenen. Dit voorjaar werd een aanvullend protocol aangaande de overname door Marokko van Marokkaanse gevangenen in België afgesloten tussen beide landen. Marokko kampt echter zelf met een overbevolking van haar gevangenissen en een verdere belasting lijkt niet echt haalbaar en verdedigbaar. Toch wenst ons land snel werk te maken van de uitlevering van gevangen Marokkaanse onderdanen aan Marokko.

Hierover de volgende vragen:

1) Hoe verloopt deze operatie waarbij Marokko Marokkaanse gevangenen opvangt en hun straf in Marokko laat uitvoeren? Wat zijn de vooruitzichten voor de volgende maanden? Welke stappen heeft de geachte minister reeds ondernomen om deze uitlevering te kunnen realiseren?

2) Is hij zich bewust van de overbevolking in de Marokkaanse gevangenissen? Welke controle op de correctheid van de levensomstandigheden in de Marokkaanse gevangenissen heeft de minister? Aan welke criteria dienen de Marokkaanse gevangenissen te voldoen? Hoe wordt dit opgevolgd? Op welke wijze zal de geachte minister waarborgen kunnen vragen voor een menswaardige behandeling van deze gevangenen in Marokko? Wordt het Internationaal verdrag van de Rechten van de Mens volkomen gewaarborgd?

3) Is hij verantwoordelijk voor eventuele schendingen van de mensenrechten binnen de Marokkaanse gevangenissen? Worden ook mensen met een Belgische nationaliteit uitgeleverd aan Marokko?

 
Réponse reçue le 17 décembre 2013 : Antwoord ontvangen op 17 december 2013 :
  1. Le protocole additionnel à la Convention entre le Royaume de Belgique et le Royaume du Maroc sur l'assistance aux personnes détenues et le transfèrement des personnes condamnées, signée à Bruxelles le 7 juillet 1997, est entré en vigueur le 1er mai 2011.

    Ce Protocole prévoit que des transfèrements peuvent avoir lieu sans l'accord du condamné ; en d'autres termes, il n'est pas nécessaire qu'une demande émane du détenu.

    Partant du nombre total de détenus de nationalité marocaine incarcérés dans les prisons belges, l'Office des Étrangers examine à l'égard de combien d'entre eux un arrêté d'expulsion ou de renvoi a été pris.

    Sur ce nombre, un certain nombre d'autres critères d'exclusion sont encore examinés (situation de séjour, mariage éventuel avec un(e) Belge, accident du travail, maladie professionnelle, ...).

    Ce Protocole additionnel ne s'applique pas aux personnes en détention préventive et en séjour illégal en Belgique.

    A l'heure actuelle, neuf transfèrements ont déjà eu lieu vers le Maroc.

    Le Maroc s'engage, sur la base du Protocole, à répondre dans un délai raisonnable et à prendre avec la Belgique les mesures pratiques pour le transfèrement des détenus concernés et ce, aux frais de l'État belge, pour autant que les détenus satisfassent aux conditions du Protocole.

  2. La collaboration internationale en matière pénale avec le Maroc repose sur la confiance mutuelle. Le Maroc, comme la Belgique, connaît une surpopulation dans ses prisons. On essaye d'y mener une politique aussi efficace que possible dans les prisons confrontées à la surpopulation.

    Avant de procéder au transfèrement, la Belgique prend en considération les informations de condamnations de la Cour européenne des droits de l'homme (ou d'autres instances en matière de droits de l'homme) et/ou les évaluations menées par les organes d'inspection. Par conséquent, aucun transfèrement n'aura lieu vers un pays où les droits de l'homme sont violés.

    Le détenu est également toujours entendu dans le cadre de son transfèrement et, à cette occasion, il peut toujours invoquer les raisons pour lesquelles il ne souhaite pas être transféré et en fournir les preuves. L’autorité centrale examinera ensuite ces arguments.

  3. Le transfèrement a pour but de transférer un détenu dans son pays d'origine en vue de sa réinsertion sociale.

    Seuls les détenus marocains tombent sous le champ d'application de cette convention. Dès que l'on possède la double nationalité belge et marocaine, on n'entre plus en ligne de compte pour le transfèrement.

  1. Het aanvullend protocol bij het Verdrag tussen het Koninkrijk België en het Koninkrijk Marokko inzake bijstand aan gedetineerde personen en overbrenging van gevonniste personen, ondertekend te Brussel op 7 juli 1997, is op 1 mei 2011 in werking getreden.

    Dit protocol voorziet dat overbrengingen kunnen plaats vinden zonder akkoord van de veroordeelde; met andere woorden er dient geen verzoek uit te gaan van de gedetineerde.

    Van het totaal aantal gedetineerden van Marokkaanse nationaliteit in de Belgische gevangenissen wordt door Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) nagegaan ten aanzien van hoeveel van deze personen een besluit tot uitzetting of terugwijzing is genomen.

    Op dit aantal worden nog een aantal andere uitsluitingscriteria gecheckt (met betrekking tot de verblijfssituatie, eventueel huwelijk met Belg, arbeidsongeval of beroepsziekte, enzovoort).

    Personen in voorlopige hechtenis en illegaal verblijvend in België vallen niet onder dit aanvullend protocol.

    Heden hebben al negen overbrengingen plaats gevonden naar Marokko.

    Marokko verbindt zich ertoe op basis van het protocol om te antwoorden binnen een redelijke termijn en samen met België de praktische regeling te treffen voor de overbrenging van de betrokken gedetineerden en dit op kosten van de Belgische staat, voor zover de gedetineerden voldoen aan de voorwaarden van het protocol.

  2. Met Marokko gebeurt de internationale samenwerking in strafzaken op basis van wederzijds vertrouwen. Marokko kent net als België een overbevolking van de gevangenissen. Er wordt getracht een zo goed mogelijk beleid te voeren in gevangenissen die kampen met overpopulatie.

    België houdt rekening met informatie van veroordelingen door het EHRM (of andere instanties inzake mensenrechten) en/of evaluaties door inspectieorganen vooraleer tot overbrenging over te gaan. Er zal bijgevolg geen overbrenging plaats vinden naar een land waar de mensenrechten worden geschonden.

    De gedetineerde wordt ook steeds verhoord in het kader van zijn overbrenging, waarbij hij steeds de redenen kan aangeven en bewijzen daaromtrent aanreiken waarom hij niet wenst overgebracht te worden. De centrale autoriteit zal vervolgens deze argumenten nagaan.

  3. Overbrenging heeft tot doel een gedetineerde over te brengen naar zijn of haar land van herkomst omwille van de sociale re-integratie.

    Enkel Marokkaanse gedetineerden vallen onder de toepassing van dit verdrag. Van zodra men beschikt over de dubbele nationaliteit Belg-Marokkaan, komt men niet meer in aanmerking voor overbrenging.