SÉNAT DE BELGIQUE | BELGISCHE SENAAT | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Session 2013-2014 | Zitting 2013-2014 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
15 octobre 2013 | 15 oktober 2013 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Question écrite n° 5-10083 | Schriftelijke vraag nr. 5-10083 | ||||||||
de Cindy Franssen (CD&V) |
van Cindy Franssen (CD&V) |
||||||||
à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales |
aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
la consommation élevée d'antidépresseurs et d'antipsychotiques chez les personnes âgées | het hoge gebruik van antidepressiva en antipsychotica bij ouderen | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
personne âgée tranquillisant dépendance aux médicaments médicament répartition par âge statistique de la santé substance psychotrope |
bejaarde kalmerend middel geneesmiddelenverslaving geneesmiddel leeftijdsverdeling gezondheidsstatistiek psychotropicum |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
|
|
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Requalification de : demande d'explications 5-3981 | Requalification de : demande d'explications 5-3981 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Question n° 5-10083 du 15 octobre 2013 : (Question posée en néerlandais) | Vraag nr. 5-10083 d.d. 15 oktober 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands) | ||||||||
L'utilisation globale des médicaments destinés à traiter les affections psychiques est en augmentation depuis des années. Entre 2004 et 2012, le nombre d'antidépresseurs prescrits a augmenté de 45 %. L'utilisation d'antipsychotiques a même augmenté d'environ 54 %. C'est ce qui ressort d'une étude récente de l'INAMI. L'utilisation des médicaments et des antipsychotiques augmente aussi énormément chez les personnes âgées. Presque 20 % des plus de 75 ans prennent quotidiennement neuf médicaments ou plus. C'est inquiétant, vu que les médicaments ont de graves conséquences sur la santé physique des patients et que les effets à long terme ne sont toujours pas entièrement connus. Concernant les personnes âgées, le problème se pose surtout sur le plan du dosage. Elles prennent souvent trop ou trop peu de médicaments, ce qui peut entraîner des effets secondaires et des hospitalisations inutiles. Le problème provient surtout d'une technologie défaillante en matière de communication et d'information, et d'une communication défaillante entre médecins, ceux-ci ignorant dès lors quels médicaments chacun d'entre eux prescrit au même patient et en quelle quantité. Une bonne concertation entre le médecin généraliste prescripteur, le médecin coordinateur et conseiller, le pharmacien et le(s) infirmier(s) est donc cruciale pour élaborer un schéma de médication bien équilibré et contrôlé pour chaque patient, de manière à limiter la surconsommation. En 2008 déjà, les médecins et les mutualités signaient un accord en vue d'établir une concertation médicopharmaceutique, afin de favoriser un comportement prescripteur correct, un usage adéquat des médicaments et un meilleur suivi du traitement. Des études ont déjà été menées dans le secteur et divers textes prospectifs et recommandations ont également été publiés, mais rien n'a changé jusqu'à présent. La ministre a créé la commission Psychotropes et psychostimulants, notamment chargée d'élaborer des directives pour les médecins. En outre, la ministre allait chercher le moyen de mettre fin à cette augmentation inquiétante, raison pour laquelle elle a chargé la commission de vérifier comment l'usage excessif d'antidépresseurs et d'antipsychotiques pouvait être endigué. La commission comporterait ainsi trois groupes de travail spécifiques, créés pour trois groupes cibles spécifiques : les jeunes, les seniors et les adultes. Concernant le groupe de travail « seniors », une différence serait en outre établie entre les personnes selon qu'elles résident en maison de repos ou à la maison. L'objectif des trois groupes de travail est de mieux cerner la consommation de médicaments et d'élaborer des directives pour lutter contre la surconsommation. Les directives ne sont toutefois pas contraignantes. Contrôler si celles-ci sont ou non suivies par les médecins constituera dès lors un défi. Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes : 1) La ministre dispose-t-elle de chiffres concernant le nombre de personnes auxquelles on prescrit des médicaments tels que des antidépresseurs et des antipsychotiques ? J'aimerais obtenir, par type de médicament, un aperçu annuel et par catégorie d'âge (jeunes enfants, préadolescents, adolescents, adultes et seniors). 2) Quelles sont, selon la ministre, les principales causes de cette utilisation croissante ? 3) Quelles mesures la ministre prendra-t-elle pour réduire l'utilisation élevée d'antidépresseurs et d'antipsychotiques, spécifiquement chez les personnes âgées ? 4) Comment a-t-on constitué les divers groupes de travail au sein de la commission Psychotropes et psychostimulants ? Qui fait partie de ces groupes de travail ? Ceux-ci se sont-ils déjà réunis ? 5) Quel calendrier la ministre prévoit-elle pour le fonctionnement des groupes de travail au sein de la commission Psychotropes et psychostimulants ? Quand la ministre espère-t-elle obtenir les recommandations et les directives des différents groupes de travail ? 6) La ministre prendra-t-elle des mesures permettant de contrôler le suivi des directives par les médecins ? Dans l'affirmative, quelles mesures envisage-t-elle ? |
Het algemene gebruik van geneesmiddelen voor de behandeling van psychische aandoeningen zit al jaren in de lift. Tussen 2004 en 2012 steeg het aantal voorgeschreven antidepressiva met 45%. Het gebruik van antipsychotica steeg zelfs met ongeveer 54%. Dat blijkt uit een nieuwe studie van het RIZIV. Ook bij ouderen neemt het gebruik van geneesmiddelen en antipsychotica enorm toe. Bijna 20% van de 75-plussers neemt dagelijks 9 of meer geneesmiddelen. Dit is zorgwekkend, aangezien de medicatie grote gevolgen heeft op de lichamelijke gezondheid van patiënten en de effecten op lange termijn nog steeds niet volledig gekend zijn. Bij ouderen is er vooral een probleem op het vlak van de dosering. Ouderen nemen regelmatig te veel of te weinig medicijnen, wat kan leiden tot bijwerkingen en onnodige ziekenhuisopnames. Het probleem wordt voornamelijk veroorzaakt door een algemene gebrekkige communicatie- en informatietechnologie, alsook door een gebrekkige communicatie tussen artsen, waardoor die laatsten niet van elkaar weten welke en hoeveel medicijnen zij voorschrijven aan dezelfde patiënt. Een goed overleg tussen de voorschrijvende huisarts, de coördinerende en raadgevende arts, de apotheker en de verpleegkundige(n) is dan ook van cruciaal belang om voor elke patiënt een goed uitgebalanceerd en gecontroleerd medicatieschema uit te werken dat overconsumptie inperkt. Reeds in 2008 ondertekenden de artsen en ziekenfondsen een akkoord waarin stond dat er een medisch farmaceutisch overleg moet komen. Zo zou men het correct voorschrijven, het correct gebruik van geneesmiddelen en een betere therapietrouw willen bevorderen. In de sector zijn reeds onderzoeken gedaan en er verschenen ook verschillende visieteksten en aanbevelingen. Er is echter nog niks veranderd. De minister richtte de commissie Psychofarmaca en Psychostimulantia op, die onder meer richtlijnen voor de artsen zou uitwerken. Bovendien zou de minister uitzoeken hoe die zorgwekkende stijging een halt kan worden toegeroepen. Daarom gaf ze aan de commissie de opdracht om na te gaan hoe het overmatige gebruik van antidepressiva en antipsychotica kan worden ingedijkt. Hiervoor zouden binnen de commissie drie specifieke werkgroepen worden opgericht voor drie specifieke doelgroepen: jongeren, senioren en volwassenen. Bij de werkgroep 'senioren' zou ook nog een onderscheid gemaakt worden tussen de groep die in een rusthuis verblijft en zij die thuis wonen. De drie werkgroepen hebben als doel het pillengebruik in beeld te brengen en richtlijnen uit te werken om de overconsumptie van geneesmiddelen te bestrijden. De richtlijnen zijn echter niet bindend. Het zal dan ook een uitdaging zijn om te controleren of artsen de richtlijnen volgen of niet. Graag had ik van de minister het volgende vernomen: 1) Heeft de minister cijfers met betrekking tot het aantal personen dat geneesmiddelen zoals antidepressiva en antipsychotica voorgeschreven krijgt en gebruikt? Graag kreeg ik per soort geneesmiddel een overzicht van het aantal personen per jaar en leeftijdscategorie (jonge kinderen, tieners, adolescenten, volwassenen en senioren). 2) Wat zijn volgens de minister de belangrijkste oorzaken van het stijgende gebruik? 3) Welke maatregelen zal de minister nemen om het hoge gebruik van antidepressiva- en antipsychotica, specifiek bij ouderen, terug te dringen? 4) Hoe zijn de verschillende werkgroepen binnen de commissie Psychofarmaca en Psychostimulantia opgebouwd? Wie maakt deel uit van die werkgroepen? Zijn de verschillende werkgroepen al samengekomen? 5) Welke timing voorziet de minister voor de werking van de werkgroepen binnen de commissie Psychofarmaca en Psychostimulantia? Wanneer verwacht de minister de aanbevelingen en richtlijnen van de verschillende werkgroepen? 6) Zal de minister maatregelen nemen waardoor wordt gecontroleerd of artsen de richtlijnen volgen? Zo ja, welke maatregelen plant ze? |