SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2009-2010 Zitting 2009-2010
________________
7 décembre 2009 7 december 2009
________________
Question écrite n° 4-5651 Schriftelijke vraag nr. 4-5651

de Christine Defraigne (MR)

van Christine Defraigne (MR)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Prisons belges - Activités culturelles et sportives - Organisation - Amélioration - Initiative française du Tour de France cycliste pénitentiaire - Possibilité en Belgique Belgische gevangenissen Culturele en sportieve activiteiten Organisatie Verbetering Frans initiatief Tour de France voor gevangenen Mogelijkheid in België 
________________
établissement pénitentiaire
sport
manifestation culturelle
manifestation sportive
France
détenu
régime pénitentiaire
strafgevangenis
sport
culturele manifestatie
sportmanifestatie
Frankrijk
gedetineerde
strafstelsel
________ ________
7/12/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/1/2010)
5/1/2010Antwoord
7/12/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/1/2010)
5/1/2010Antwoord
________ ________
Herindiening van : schriftelijke vraag 4-3858 Herindiening van : schriftelijke vraag 4-3858
________ ________
Question n° 4-5651 du 7 décembre 2009 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-5651 d.d. 7 december 2009 : (Vraag gesteld in het Frans)

Depuis deux ans, les prisons françaises organisent le Tour de France cycliste pénitentiaire.

Cet évènement se tient sur quinze jours et permet aux détenus de parcourir 2 400 kilomètres.

Le peloton se compose de condamnés à des peines assez courtes qui se sont vu octroyé une permission de sortie par le juge, mais aussi des membres du personnel pénitentiaire. Le but de cette initiative est d'enrichir le parcours de réinsertion des détenus.

L'avis des détenus et des surveillants pénitenciers au sujet de l'épreuve est plus que positif. Il s'agit selon eux d'un moyen de retrouver de la fierté et le gout de l'effort. L'épreuve permet aussi aux prisonniers et au personnel de sécurité de mieux se comprendre et d'entretenir des relations plus saines et respectueuses.

En Belgique, d'après le Rapport de 2008 de l'Observatoire international des prisons (OIP) chargé d'étudier notre système carcéral, le nombre d'activités et le contenu de celles-ci varient selon les établissements.

L'OIP regrette cependant le trop faible nombre d'éducateurs au sein des prisons. Leur charge de travail ne leur permettant que rarement d'organiser des activités extraordinaires. À Lantin par exemple, ils ne seraient que trois pour plus ou moins mille détenus ; à Andenne, un pour plus ou moins quatre cents.

Un autre obstacle à l'organisation d'activités culturelles et sportives serait lié à la vétusté et l'insuffisance de matériel et de locaux. À Lantin, la salle de spectacle est fermée depuis plus de deux ans suite à une inspection des pompiers. Aucune activité n'y est donc proposée.

Certaines initiatives spécifiques et ponctuelles pourraient, toutefois, améliorer le quotidien des détenus, comme en témoigne la réussite de l'initiative prise par nos voisins français.

J'aimerais savoir si une telle entreprise pourrait être reproduite dans notre pays.

J'aimerais également savoir si la situation décrite par l'Observatoire international des prisons concernant les activités pénitentiaires au sein de nos prisons s'est entre temps améliorée. Si ce n'est pas le cas, comptez-vous agir en ce sens ?

 

De Franse gevangenen organiseren sedert twee jaar de Tour de France voor gevangenen.

Dat evenement duurt twee weken en de gevangenen kunnen 2400 km afleggen.

Het peleton bestaat uit gevangenen die tot vrij korte gevangenisstraffen zijn veroordeeld en van de rechter een uitgaansvergunning hebben gekregen en uit leden van het penitentiair personeel. Het initiatief heeft als doel bij te dragen tot de reïntegratie van de gevangenen in de maatschappij.

Het oordeel van de gevangenen en de penitentiaire bewakers over de proef is meer dan positief. Volgens hen is dit een middel om hun fierheid en zin voor inspanning terug te vinden. Het experiment biedt de gevangenen en het veiligheidspersoneel de kans om elkaar beter te begrijpen en om gezondere en meer respectvolle relaties te onderhouden.

Volgens het Rapport 2008 van het Observatoire international des prisons (OIP), belast met een studie over ons gevangenissysteem, zouden het aantal activiteiten en de inhoud ervan verschillen naargelang van de instellingen.

Het OIP betreurt echter het tekort aan opvoeders in de gevangenissen. Door hun werklast kunnen ze slechts zelden buitengewone activiteiten organiseren. In Lantin bijvoorbeeld zouden er slechts drie opvoeders zijn voor ongeveer duizend gevangenen; in Andenne zou er één zijn voor ongeveer 400 gevangenen.

Een andere hindernis voor de organisatie van culturele en sportieve activiteiten zou te maken hebben met de verouderde staat en het tekort aan materiaal en lokalen. In Lantin is de toneelzaal al meer dan twee jaar gesloten als gevolg van een inspectie van de brandweer. Er wordt dus geen enkele activiteit aangeboden.

Sommige specifieke en gerichte initiatieven zouden het dagelijkse leven van de gevangenen echter kunnen verbeteren, zoals het succes van het initiatief van onze Franse buren aantoont.

Ik zou graag weten of een dergelijke evenement ook in ons land zou kunnen worden georganiseerd.

Ik zou bovendien graag weten of de door het Observatoire international des prisons geschetste situatie inzake penitentiaire activiteiten in onze gevangenissen inmiddels verbeterd is. Zo neen, zult u daar iets aan doen?

 
Réponse reçue le 5 janvier 2010 : Antwoord ontvangen op 5 januari 2010 :

L’organisation d’une course cycliste pénitentiaire n’est pas envisagée en Belgique. D’autres activités sportives sont cependant organisées dans nos prisons, et même à l’extérieur en ce qui concerne les établissements ouverts. On peut citer comme exemple la mise en place d’une collaboration avec des entraîneurs professionnels de football. Les équipes des établissements ouverts se déplacent même parfois pour l’organisation de matchs avec des équipes des établissements fermés.

Des activités culturelles sont organisées dans toutes les prisons belges.

Certaines sont organisées de manière régulière (cours de musique, de peinture, de théâtre, de yoga, ergothérapie dans les annexes,…) ; d’autres, plus collectives, sont organisées de manière ponctuelle (représentations théâtrales, concerts,…).

L’initiative de ces activités culturelles et sportives relève, conformément à la Constitution, de la compétence des Communautés. Les prisons sont donc dépendantes des propositions des services subsidiés par les Communautés. Des bénévoles travaillent également dans ce secteur au sein des établissements.

En Flandre, un plan stratégique est mis en exécution dans toutes les prisons depuis septembre 2008. Ce plan vise à donner accès aux détenus aux services d’aide de manière la plus large et coordonnée possible. Cela a pour conséquence que du personnel de la Communauté a été mis à disposition pour travailler dans les établissements pénitentiaires.

Par rapport à la situation de Lantin, dont la question fait état, il est vrai que la salle de spectacle a été en travaux afin de la rendre conforme aux normes en vigueur. Ces travaux sont à présent terminés, et la salle est réutilisée (un concert pour les fêtes de la musique y a d’ailleurs été organisé fin juin).

Enfin, en ce qui concerne les éducateurs dans les prisons, ils sont actuellement quarante. Leur nombre a augmenté depuis la création des équipes soins au sein des annexes psychiatriques, auprès desquelles les éducateurs sont principalement affectés.

Un éducateur temps plein est également prévu dans chaque section de sécurité particulière (Lantin et Bruges), et dans les prisons développant un projet « drogues ».

In België wordt er niet aan de inrichting van een wielerkoers voor gevangenen gedacht. In onze gevangenissen worden nochtans andere sportieve activiteiten georganiseerd. Voor open instellingen gaat het zelfs om activiteiten extra muros. Zo kan samenwerking met professionele voetbaltrainers als voorbeeld worden aangehaald. De ploegen van open inrichtingen gaan soms zelfs op verplaatsing bij ploegen van gesloten inrichtingen spelen.

In alle Belgische gevangenissen worden culturele activiteiten ingericht.

Sommige activiteiten worden regelmatig opgezet (muzieklessen, schilderlessen, theater, yoga, ergotherapie,…), andere, die meer in groep gehouden worden, vinden op veeleer gerichte wijze plaats (theatervoorstellingen, optredens,...).

De gemeenschappen zijn de initiatiefnemers van deze culturele en sportieve activiteiten, in overeenstemming met de Grondwet. De gevangenissen zijn dus afhankelijk van de voorstellen van de diensten gesubsidieerd door de gemeenschappen. Ook vrijwilligers werken hieraan mee in de gevangenissen.

Sinds september 2008 wordt er in Vlaanderen een strategisch plan uitgevoerd in alle gevangenissen. Doel is de gedetineerden zo massaal en gecoördineerd mogelijk toegang te bieden tot de bijstandsdiensten. Gevolg hiervan is dat gemeenschapspersoneel ter beschikking is gesteld om in de penitentiaire inrichtingen te werken.

Wat Lantin betreft – waar de vraag over gaat – klopt het dat de theaterzaal gerenoveerd wordt teneinde in overeenstemming te zijn met de van kracht zijnde normen. Deze werken zijn thans beëindigd, en de zaal is terug in gebruik genomen (eind juni is er trouwens een concert in het kader van “Les Fêtes de la Musique” georganiseerd).

Er zijn thans veertig opvoeders in de gevangenissen. Hun aantal is gestegen sinds er zorgéquipes opgericht zijn binnen de psychiatrische afdelingen, waar de opvoeders in hoofdzaak tewerkgesteld zijn.

In een voltijdse opvoeder wordt ook voorzien voor elke afdeling bijzondere veiligheid (Lantin en Brugge), en voor de gevangenissen met een project over drugs.