BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2021-2022
________
4 februari 2022
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 7-1485

de Tom Ongena (Open Vld)

aan de vice-eersteminister en minister van Justitie en Noordzee
________
Paspoorten - Vervalsing - Islamitische Staat - Identiteitsdiefstal - Privacy - Cijfers en tendensen
________
paspoort
terrorisme
gegevensbescherming
Turkije
Oezbekistan
officieel document
fraude
officiële statistiek
namaak
________
4/2/2022Verzending vraag
10/5/2022Antwoord
________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1486
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-1487
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 7-1485 d.d. 4 februari 2022 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Uit onderzoek van de krant «The Guardian», blijkt dat er sinds de val van Islamitische Staat (IS) een grote toename is van vervalste paspoorten (cf. https://www.theguardian.com/world/2022/jan/31/revealed-how-fake-passports-allow-is-members-to-enter-europe-and-us). Een bloeiende online-industrie die gespecialiseerd is in valse paspoorten met officiële visa- en reisstempels biedt mensen die banden hebben met Islamitische Staat de mogelijkheid Syrië te verlaten en door te reizen naar het Verenigd Koninkrijk, de Europese Unie, Canada en de Verenigde Staten.

Zo kwam dit onderzoek uit bij een Oezbeek die zich hierin specialiseerde. Het bedrijf van de Oezbeek doet het zo goed dat hij onlangs een nieuw kanaal opende op de versleutelde berichten-app Telegram met de officieel klinkende naam «Istanbul Global Consulting». Uit de groeiende handel kan men afleiden dat gevaarlijke extremisten onder de radar van de veiligheidsdiensten zich overal ter wereld kunnen begeven, aan berechting voor misdaden uit het verleden ontsnappen en mogelijk hun terroristische activiteiten kunnen voortzetten in andere landen dan Syrië.

Westerse veiligheidsfunctionarissen waarschuwden in 2015 dat IS erin geslaagd was belangrijke apparatuur te bemachtigen, zoals blanco paspoortboekjes en printers om Syrische en Iraakse paspoorten te maken Deze paspoorten werden gebruikt om hun strijders te vermommen zodat ze onopgemerkt bleven onder de meer dan één miljoen mensen die, op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis naar Europa vluchtten.

De Oezbeek stuurde verschillende video’s van zijn koopwaar, waaronder nieuwe Franse, Belgische, Bulgaarse en Russische paspoorten die voorzien leken te zijn van authentieke veiligheidswatermerken en hologrammen. Twee Russische paspoorten bevatten UV-gevoelig materiaal dat vervalsing van paspoorten moet tegengaan. Een Belgisch paspoort dat in een scanner wordt gelegd die vergelijkbaar is met degene die in luchthavens wordt gebruikt, blijkt correct te kunnen worden gelezen, waarbij de gegevens van de houder op het beeldscherm verschijnen.

Daarnaast biedt hij nog andere diensten aan: om er zeker van te zijn dat een persoon volledig verdwijnt, kan de Oezbeekse verkoper voor 500 dollar zelfs een Turkse overlijdensakte aanbieden die naar het consulaat van het thuisland kan worden gestuurd.

Er zijn verschillende paspoortopties, afhankelijk van de etniciteit van de klant, de talen die hij spreekt, zijn bestemming en hoeveel hij te besteden heeft.

De duurste optie is een EU-paspoort, dat een klant 8 000 dollar kost, meestal aangevraagd door westerlingen en Arabieren die een beetje Frans spreken en voor Frans of Belgisch kunnen doorgaan. Gewoonlijk komt een EU-burger in Turkije aan met zijn of haar eigen paspoort, verkoopt het aan de Oezbeek en zijn collega’s voor ongeveer 2 500 euro, waarna de pasfoto wordt vervangen door die van een klant. De oorspronkelijke eigenaar van het paspoort beweert vervolgens dat het zijne verloren is en vraagt een vervangend paspoort aan bij zijn of haar consulaat in Istanbul.

De paspoorten worden in het land van herkomst gedrukt en naar het land gebracht waar de cliënt wacht en waar ze officiële stempels krijgen, wat de legitimiteit van het document verhoogt.

Wat betreft het transversaal karakter van de vraag: de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de Kadernota Integrale Veiligheid, 2016-2019 en het Nationaal Veiligheidsplan 2016-2019 en besproken werden tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten en de federale overheid waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Graag had ik dan ook volgende vragen voorgelegd aan de geachte minister:

1) Hoeveel gevallen van valse paspoorten werden er de jongste vijf jaar in België gemeld? Uit welke landen waren deze paspoorten afkomstig? Welke profielen hebben deze personen meestal? Kan u dit uitvoerig schetsen, uitgesplitst naar land en plaats waar deze personen opgepakt werden?

2) Hoeveel van deze personen waren Syriëstrijders of aangesloten bij IS gerelateerde groeperingen? Aan welke straffen kunnen zij zich aan verwachten?

3) Zijn er data over vervalste Belgische paspoorten die elders in de wereld opduiken en hoeveel zijn het er over de afgelopen vijf jaar? Zijn er trends te bemerken? In welke landen worden deze vervalsingen gemaakt? Gelieve uw antwoord te willen staven.

3) Zijn er in eigen land valse paspoortdrukkerijen ontmanteld? Indien ja, hoeveel waren het er en waar bevonden ze zich precies? Hoeveel valse paspoorten werden in beslag genomen en wat waren de profielen van de daders? Hoe kwamen de personen in kwestie aan de drukapparatuur? Welke straffen staan hierop?

4) In hoeverre zijn onze vingerafdrukken en andere biometrische data veilig in deze tijden van steeds beter uitgekiende paspoortvervalsing?

5) Zijn er reeds extra maatregelen getroffen om onze eigen paspoorten nog veiliger te maken tegen de bovengenoemde praktijken? Indien ja, gelieve hierop een concreet antwoord te willen geven.

5) In hoeverre spelen landen als Turkije en Oezbekistan een rol bij het vervaardigen of afleveren van valse paspoorten (zoals in het artikel vermeld werd)? Kan u dit toelichten?

6) Hoeveel meldingen zijn er de voorbije vijf jaar gemaakt omtrent valse overlijdensakten? Uit welke landen kwamen deze frauduleuze documenten voornamelijk? Zijn hier trends te bemerken?

7) Hoeveel personen met valse paspoorten, die later de Belgische nationaliteit bleken te hebben, werden er de jongste vijf jaar opgepakt? Gelieve indien mogelijk de cijfers gegevens zowel op nationaal als internationaal vlak weer te geven. Welke profielen hadden deze personen meestal en hoeveel van hen waren actief binnen terroristische milieus?

Antwoord ontvangen op 10 mei 2022 :

1) Voor het antwoord op deze vraag wordt verwezen naar het antwoord van de minister van Binnenlandse Zaken aan wie deze vraag eveneens werd gesteld.

2) Voor het eerste deel van het antwoord op deze vraag wordt verwezen naar het antwoord van de minister van Binnenlandse Zaken aan wie deze vraag eveneens werd gesteld.

Wat de bestraffing betreft, is het voor het openbaar ministerie niet mogelijk het precieze aantal federale terreurzaken (in verband met de Syrische kwestie) vast te stellen waarin valse paspoorten zijn gebruikt.

Strafbare feiten die verband houden met de organisatie die verantwoordelijk is voor de verstrekking en de vervaardiging van deze documenten, worden niet behandeld door de afdeling terrorisme van het federaal parket.

De strafbare feiten van valse paspoorten die door FTF’s (Foreign Terrorist Fighters) worden gebruikt of gesponsord, zullen echter over het algemeen samen met de strafbare feiten van terrorisme tegen deze FTF’s worden vervolgd.

Zij zullen in de regel worden veroordeeld tot één straf, op grond van artikel 65 van het Wetboek van strafrecht, afhankelijk van de gepleegde strafbare feiten van terroristische aard.

3) Voor het antwoord op deze vraag wordt verwezen naar het antwoord van de minister van Binnenlandse Zaken aan wie deze vraag eveneens werd gesteld.

4) Deze vraag behoort tot de bevoegdheid van de minister van Buitenlandse Zaken. Additioneel meldt het OCAD dat sinds de aanslagen van 2016 er geen inlichtingen meer overgemaakt werden die wijzen op het gebruik van valse paspoortdrukkerijen door extremisten of terroristen. Het OCAD is wel op de hoogte van het feit dat in de periode 2015-2016 door terroristen in ons land gebruik gemaakt werd van valse Belgische identiteitsbewijzen. Dergelijke clandestiene productienetwerken van identiteitsbewijzen waren als dusdanig niet noodzakelijk extremistisch geïnspireerd, maar leverden valse identiteitsdocumenten aan éénieder die hiervoor betaalde (zuiver criminele insteek).

5) Voor het antwoord op deze vraag wordt verwezen naar het antwoord van de minister van Binnenlandse Zaken aan wie deze vraag eveneens werd gesteld.

6) & 7) Het is voor het openbaar ministerie niet mogelijk het precieze aantal federale terreurzaken (in verband met de Syrische kwestie) vast te stellen waarin valse paspoorten zijn gebruikt. De Centrale autoriteit Burgerlijke Stand van de federale overheidsdienst (FOD) Justitie heeft geen bevoegdheid inzake strafzaken (valsheid in geschrifte en het gebruik van valse stukken) en heeft dus geen gegevens hierover.

Aan het OCAD werden géén gevallen van valse overlijdensakten gemeld in de afgelopen vijf jaar.