Belgische Senaat

ZITTING 2008-2009

17 MAART 2009

Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europees Parlement, houdende splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde

(Ingediend door mevrouw Nele Jansegers c.s.)

TOELICHTING

De Europese verkiezingen staan voor de deur. De huidige indeling in kieskringen, inzonderheid de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, houdt evenwel geen rekening met de grondwettelijke indeling van het land in taalgebieden, gewesten en gemeenschappen, zoals bepaald in de artikelen 1 tot 4 van de Grondwet. Deze kieskring is derhalve — politiek gesproken — strijdig met de Grondwet.

Dit is, voor wat de Kamer en de Senaat betreft, duidelijk gebleken uit het arrest nr. 73/2003 van het Grondwettelijk Hof waarmee de regeling voor Vlaams-Brabant werd vernietigd die was ingevoerd door de wet van 13 december 2002 tot wijziging van het Kieswetboek en zijn bijlage en waarmee overal in het land provinciale kieskringen werden ingesteld, met uitzondering van de provincie Vlaams-Brabant. De kernoverwegingen van het arrest op dit punt zijn de consideransen nrs. B.9.2 (over de vroegere situatie) en B.8.4, B.9.5 tot en met B.9.8 (over de nieuwe situatie en de toekomstige regeling) :

— B.8.4 : « doordat het aantal kandidaten dat wordt verkozen in de kieskringen Brussel-Halle-Vilvoorde en Leuven niet afhangt van de respectieve bevolkingscijfers van die kieskringen, wordt aan de kiezers en de kandidaten van twee van de kieskringen van het Rijk op discriminerende wijze de waarborg ontzegd waarin artikel 63 van de Grondwet voorziet »;

— B.9.4 : « Het Hof oordeelt, verwijzend naar zijn arrest nr. 90/94, dat, hoewel het handhaven van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, in 1994, bestaanbaar kon worden beoordeeld met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, diezelfde bepalingen die handhaving op dat ogenblik niet vereisten, noch thans vereisen. »;

— B.9.5 : « Door de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde te handhaven (terwijl elders provinciale kieskringen werden ingesteld) behandelt de wetgever de kandidaten van de provincie Vlaams-Brabant op een andere wijze dan de kandidaten van de andere provincies. »;

— B.9.6 : « de maatregel gaat weliswaar uit van de bekommernis, die reeds in het arrest nr. 90/94 werd vastgesteld, om te zoeken naar een onontbeerlijk evenwicht tussen de belangen van de verschillende gemeenschappen en gewesten binnen de Belgische Staat. De gegevens van dat evenwicht zijn niet onveranderlijk. Het Hof zou evenwel in de plaats van de wetgever oordelen, indien het zou beslissen dat onmiddellijk een einde zou moeten worden gemaakt aan een situatie die tot op heden de goedkeuring van de wetgever had, terwijl het Hof niet alle problemen kan beheersen waaraan de wetgever het hoofd moet bieden om de communautaire vrede te handhaven »;

— B.9.7 : « In geval van behoud van provinciale kieskringen voor de verkiezing van de Kamer van volksvertegenwoordigers, kan een nieuwe samenstelling van de kieskringen in de vroegere provincie Brabant gepaard gaan met bijzondere modaliteiten die kunnen afwijken van degene die gelden voor de andere kieskringen, teneinde de gewettigde belangen van de Nederlandstaligen en de Franstaligen in die vroegere provincie te vrijwaren ».

Daar de provinciale kieskringen elders in het land niet werden vernietigd moet de wetgever nu optreden, hetzij om de provinciale kieskringen overal terug af te schaffen, hetzij om een provinciale kieskring Vlaams-Brabant op te richten, zij het dat de samenstelling van de kieskringen in de vroegere provincie Brabant gepaard kan gaan met bijzonder modaliteiten die kunnen afwijken van die welke gelden voor de andere kieskringen, teneinde de gewettigde belangen van de Nederlandstaligen en de Franstaligen in die vroegere provincie te vrijwaren.

Elke duurzame oplossing moet uitgaan van de noodzaak de grenzen van de taalgebieden, gewesten en provincies te eerbiedigen. Zoniet zouden de gemeenschappen in dit land niet op gelijke voet behandeld worden.

Aan alle hierboven gestelde grondwettelijke vereisten kan worden voldaan door de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde te splitsen volgens de taal-, gewest- en provinciegrens.

Specifiek voor wat de verkiezingen voor het Europees parlement betreft, is het weliswaar zo dat het hiervoor genoemde arrest geen rechtsgevolgen heeft. Toch menen de indieners van dit voorstel dat, naar analogie van dit arrest, het politiek gezien niet meer dan logisch is dat ook voor deze verkiezingen de kieskring Halle-Vilvoorde bij de Vlaamse kieskring wordt gevoegd. Dat is overigens de politieke vertaling die door alle Vlaamse partijen aan het voornoemde arrest van het Grondwettelijk Hof werd gegeven. Dit is dan ook het opzet van dit wetsvoorstel.

WETSVOORSTEL

Artikel 1

Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet.

Art. 2

Artikel 9 van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europees Parlement wordt vervangen als volgt :

« Art. 9. — De verkiezing van het Europees Parlement wordt gehouden op basis van de vier volgende kieskringen :

1º de Vlaamse kieskring die de administratieve arrondissementen omvat die tot het Vlaamse Gewest behoren;

2º de Waalse kieskring die de administratieve arrondissementen omvat die tot het Waalse Gewest behoren, met uitzondering van de gemeenten van het Duits taalgebied;

3º de kieskring Brussel die het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad omvat;

4º de Duitstalige kieskring die de gemeenten van het Duits taalgebied omvat. ».

Art. 3

In artikel 10 van dezelfde wet worden de volgende wijzigingen aangebracht :

1º in paragraaf 1, derde lid, worden de woorden « de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde » vervangen door de woorden « de kieskring Brussel »;

2º in paragraaf 3, vierde lid, vervallen de woorden « de bevolking van het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en ».

Art. 4

In artikel 12 van dezelfde wet worden de volgende wijzigingen aangebracht :

1º in paragraaf 3, vijfde lid, eerste zin, worden de woorden « kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde » vervangen door de woorden « kieskring Brussel »;

2º paragraaf 4, ingevoegd bij de wet van 16 juli 1993 en vervangen bij de wet van 18 december 1998, wordt opgeheven.

3º paragraaf 5 wordt vernummerd tot paragraaf 4.

Art. 5

In artikel 21, § 1, eerste lid, van dezelfde wet, vernietigd bij het arrest van het Grondwettelijk Hof nr. 26/90 van 14 juli 1990 en opnieuw ingevoegd bij de wet van 16 juli 1993, worden de woorden « kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde » telkens vervangen door de woorden « kieskring Brussel ».

Art. 6

In artikel 23, derde lid, van dezelfde wet, gewijzigd bij de wet van 16 juli 1993, worden de woorden « kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde » vervangen door de woorden « kieskring Brussel ».

Art. 7

In artikel 24 van dezelfde wet, gewijzigd bij de wet van 16 juli 1993 en de koninklijke besluiten van 11 april 1994 en 18 december 1998, worden de woorden « kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde » telkens vervangen door de woorden « kieskring Brussel ».

Art. 8

In artikel 26, § 1, eerste en tweede lid, van dezelfde wet, gewijzigd bij de wet van 16 juli 2003, worden de woorden « kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde » telkens vervangen door de woorden « kieskring Brussel ».

Art. 9

In artikel 34 van dezelfde wet, gewijzigd bij de wetten van 16 juli 1993 en 26 juni 2000, worden de volgende wijzigingen aangebracht :

1º in het eerste lid, worden de woorden « kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde » vervangen door de woorden « kieskring Brussel »;

2º het vierde lid wordt opgeheven.

Art. 10

In artikel 35, tweede lid, van dezelfde wet, vervangen bij de wet van 16 juli 1993, worden de woorden « kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde » vervangen door de woorden « kieskring Brussel ».

Art. 11

In het bij dezelfde wet gevoegde model van stembiljet II.d., worden de woorden « Brussel-Halle-Vilvoorde » vervangen door het woord « Brussel ».

13 januari 2009.