4-970/1 | 4-970/1 |
17 OKTOBER 2008
In Europa worden jaarlijks meer dan 4 000 baby's geboren met een defect aan de neurale buis, de structuur waaruit het centrale zenuwstelsel ontstaat, d.w.z. de hersenen en het ruggenmerg (1) .
Er bestaan twee vormen. Bij de eerste vorm is er sprake van een slechte of onvolledige sluiting van het ruggenmergkanaal, het zogenaamde open ruggetje of spina bifida. Deze afwijking gaat vaak gepaard met een zekere mate van zenuwbeschadiging, die onder meer een verlamming van de onderste ledematen kan veroorzaken. Bij de tweede vorm zijn de hersenen slechts beperkt ontwikkeld of ontbreken ze volledig. Dat noemt men anencefalie. Die baby's komen meestal dood ter wereld of sterven kort na de geboorte.
Daarnaast zijn er nog enkele aanverwante aangeboren afwijkingen; daartoe behoren onder meer de gespleten bovenlip (« hazenlip »), het open verhemelte en een aantal aangeboren hartafwijkingen. Neuraalbuisdefecten en de aanverwante afwijkingen kan men tijdens de zwangerschap met verschillende technieken opsporen. De ouders kiezen daarna vaak voor een abortus (70 % van de spina-bifidadiagnoses worden tijdens de zwangerschap gesteld en gevolgd door een abortus).
Die afwijkingen bij geboorte worden gelieerd met een tekort aan foliumzuur bij de moeder.
Foliumzuur (FZ) is een B-vitamine die onder meer in bladgroenten, spruitjes, broccoli, citrusvruchten en peulvruchten zit. Het speelt een belangrijke rol in de opbouw van het erfelijk materiaal, het DNA. In de jaren '90 werd vastgesteld dat de extra inname van foliumzuur het aantal aangeboren defecten van de neurale buis met meer dan de helft kan doen dalen. Sindsdien krijgen alle vrouwen het advies om extra foliumzuur in te nemen van zodra ze zwanger willen worden.
Helaas beginnen zelfs veel gezondheidsbewuste jonge vrouwen daar te laat mee. De neurale buis vormt zich vroeg in de zwangerschap. Ze begint zich rond de zestiende zwangerschapsdag te sluiten, op een moment dus dat vrouwen vaak nog niet weten zwanger te zijn. Bovendien heeft foliumzuur tijd nodig om het DNA te versterken. Met de inname moet dus liefst al enkele weken vóór de bevruchting gestart worden; dat gebeurt haast nooit, uit onwetendheid. De Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (2) maakten begin dit jaar bekend dat slechts 61 % van de vrouwen tussen 18 en 24 jaar wist dat foliumzuur belangrijk is voor het ongeboren kind (3) . Slechts 30 % van deze jonge vrouwen nam effectief extra foliumzuur in. In de groep van 25- tot 34-jarigen bedroeg dit aantal 47 %. Maar slechts 6 % van de jonge vrouwen en 16 % van de oudere groep wisten precies wanneer ze moesten starten. Er zijn geen redenen om aan te nemen dat de situatie in België beter is. Door de verrijking van granen en bloem voor brood met foliumzuur zouden alle vruchtbare vrouwen bereikt kunnen worden.
Australië en Nieuw-Zeeland startten in 1995 als eersten met de verrijking van een beperkt aantal voedingsmiddelen (4) . In 1998 volgden de Verenigde Staten en Canada met een verplichte verrijking van alle graanproducten. Het aantal kinderen met een neuraalbuisdefect daalde nadien in al die landen met percentages die uiteenliepen van 31 tot 78 %. De verrijking was niet overal even sterk, bereikte niet altijd de doelgroepen en de resultaten verschilden ook om nog onbekende redenen van streek tot streek. Canada maakte vorig jaar concrete cijfers bekend (5) . Het aantal neuraalbuisdefecten daalde er van 158 naar 86 per 100 000 geboorten. Bovendien heeft FZ niet alleen een gunstig effect op boorlingen, ook op volwassen leeftijd zorgt voldoende inname van FZ voor gezondheidsvoordelen, zoals een daling van het aantal cardiovasculaire beroertes.
Omdat de behaalde resultaten globaal positief zijn, overwegen heel wat andere landen om ook tot voedselverrijking over te gaan. Nederland is er één van. De Gezondheidsraad bracht er in februari van dit jaar een rapport uit : « Naar een optimaal gebruik van foliumzuur » (6) .
Foliumzuur kost een fractie van de bloem die nodig is om brood te bakken.
De dagelijkse behoefte aan FZ werd bepaald op 0,4 milligram voor een vrouw zonder verhoogd risico. Met normale voeding blijven de meeste volwassenen onder die aanbevolen hoeveelheid. Daarom zou een deel van de aanvoer van FZ moeten verkregen worden door toevoeging van FZ aan de courante voedingsmiddelen. Het doel moet zijn om hiermee 30 tot 70 % van de dagelijkse behoefte te dekken. In de meeste landen verrijkt men brood, alle vormen van witte bloem en pasta's. In de VS en Canada is deze praktijk al 10 jaar in gebruik. In Canada voegt men 0,15 mg FZ toe per 100 gram bloem.
Met dit wetsvoorstel willen de indieners eenzelfde hoeveelheid foliumzuur toevoegen aan onze basisvoeding om ook in ons land het aantal baby's met spina bifida en anencefalie terug te dringen.
| Patrik VANKRUNKELSVEN Jacques BROTCHI Marleen TEMMERMAN Christine DEFRAIGNE. |
Artikel 1
Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet.
Art. 2
Artikel 3, § 1, van het koninklijk besluit van 2 september 1985 betreffende meel, wordt aangevuld met de bepaling onder 5º, luidende :
« 5º zij moeten 0,15 mg foliumzuur bevatten per 100 g meel. ».
23 mei 2008.
| Patrik VANKRUNKELSVEN Jacques BROTCHI Marleen TEMMERMAN Christine DEFRAIGNE. |
(1) The Lancet, 2007, 369, blz. 641-642.
(2) www.cdc.gov.
(3) Morbidity and Mortality Weekly Report, 2008, 57, blz. 5-8.
(4) Australian and New Zealand Journal of Public Health, 2004, 28, blz. 458-464.
(5) New England Journal of Medicine. 2007; 357 : blz. 135-142.
(6) www.gr.nl.