4-154/1 | 4-154/1 |
23 AUGUSTUS 2007
Dit voorstel van resolutie neemt de tekst over van een voorstel dat reeds op 2 maart 2007 in de Senaat werd ingediend (stuk Senaat, nr. 3-2099/1 — 2006/2007).
I. Anorexia nervosa, « ziekte van de eeuw » ?
« Jaarlijks moeten in de geïndustrialiseerde landen 500 op 100 000 jonge vrouwen tussen 15 en 29 jaar voor anorexia behandeld worden.
Dat komt neer op ongeveer 3 000 jonge vrouwen per jaar in België.
In de geïndustrialiseerde landen komen er jaarlijks acht tot tien nieuwe anorexiepatiënten per 100 000 inwoners bij.
De mortaliteit ten gevolge van anorexia is, samen met boulimia nervosa, de hoogste van alle psychische aandoeningen. Ze ligt tussen vijf en tien procent. Er zijn geen concrete cijfers voor België bekend. We kunnen aannemen dat er jaarlijks tussen 150 en 200 patiënten ten gevolge van de ziekte overlijden. » (1)
Anorexia nervosa, dat het vaakst opduikt tijdens de puberteit, treft voornamelijk vrouwen. Naargelang de bron spreekt men van 80 %, 90 % of 95 % van de gevallen.
Anorexia nervosa is het min of meer systematisch weigeren om te eten en heeft psychologische, sociale en genetische oorzaken (2) . Dit proces verandert bovendien de hele persoonlijkheid : men wordt teruggetrokken, hyperactief en streeft fanatiek een magerheidsideaal na (3) .
Hoeveel iemand vermagert, kan worden beoordeeld aan de hand van de body mass index (BMI), dat is het gewicht uitgedrukt in kilogram gedeeld door het kwadraat van de lengte uitgedrukt in meter. Een normale BMI ligt tussen 18 en 25, met een BMI onder de 18, lijd je aan ondergewicht. Bij een BMI lager dan 14 ben je in grote mate ondervoed (levensbedreigend), terwijl met een BMI lager dan 11 het risico op overlijden reëel is (4) .
Anorexia nervosa, door sommigen ook wel de « ziekte van de eeuw » genoemd, verraadt een diepgaande psychologische stoornis. De behandeling moet onder goede begeleiding plaatsvinden, hetzij via opname in een gespecialiseerde dienst met psychiaters, psychologen en voedingsdeskundigen, hetzij ambulant, met zowel medische, psychiatrische als voedingsbegeleiding (5) .
II. Anorexia : actueel onderwerp
Op 14 november 2006 overleed Ana Carolina Reston in Sao Paolo. Dit jonge model van 21 jaar stierf aan de gevolgen van anorexia. Zij woog nog amper 40 kilo maar was 1,74 meter groot. Dit trieste voorbeeld bracht wereldwijd heel wat reacties teweeg en schudde iedereen wakker.
Sommigen, zoals de voorzitter van de Franse couturefederatie, menen dat « la mode est le reflet des mouvements de société, qu'elle n'en est pas la cause, et qu'il ne faut pas dramatiser au niveau de la mode quelque chose qui est un phénomène mondial de santé; que par ailleurs il faut informer et non réglementer ». Anderen vinden dan weer dan de modewereld anorexia in de hand werkt door extreme magerte te belonen.
Maar anorexia wordt ook verspreid via internet. Met een beetje zoekwerk komt men terecht op pro-ana-websites en -blogs, waar anorexia niet als een ziekte, maar als een levensstijl wordt beschouwd. Mensen met anorexia ontmoeten er elkaar, vertellen wat ze eten, feliciteren elkaar en moedigen elkaar aan om door te zetten, geven tips om te kunnen braken, om de aandacht van de ouders af te leiden en houden soms zelfs onderlinge wedstrijden. Zij vormen een echt gevaar.
III. Anorexia : maatregelen in Europa en elders
III.1. Anorexia in de modewereld
Zoals gezegd zijn na de dood van een jonge anorectische mannequin in de modewereld een aantal maatregelen genomen.
Spanje heeft in september 2006 tijdens de Pasarela Cibeles in Madrid vijf te magere mannequins verboden deel te nemen aan het défilé. Hun BMI was lager dan 18, en lag dus onder de grens vastgesteld door de regionale regering in Madrid.
Spanje bindt actief de strijd aan tegen anorexia : Zara en de grote Spaanse modemerken hebben met het ministerie van Volksgezondheid een overeenkomst getekend om onder meer in hun etalages poppen met ten minste maatje 38 te gebruiken.
De Britse minister van cultuur, communicatie en sport, Tessa Jowell, heeft de Britse ontwerpers opgeroepen te magere modellen te boycotten.
De Italiaanse regering heeft met de Modefederatie en met de vereniging Alta Moda, die de Italiaanse couturiers verenigt, een « ethische code » tegen anorexia ondertekend. Deze code verbindt zich ertoe de gezondheid van de modellen die deelnemen aan de défilés, te beschermen en promoot een gezonde levensstijl. Volgens dat document moet voor de modedéfilés in Milaan en Rome vaker een beroep worden gedaan op modellen met grotere maten (Franse maten 42 en 44). De tekst bepaalt ook dat meisjes jonger dan 16 jaar niet mogen deelnemen aan défilés. De mannequins zullen ook een medische controle moeten ondergaan om na te gaan of hun BMI niet lager is dan 18. De Italiaanse overeenkomst is echter niet bindend; de ondertekenaars verbinden zich ertoe in hun interne reglementen maatregelen op te nemen om te garanderen dat de principes uit de overeenkomst worden nageleefd.
De Amerikaanse modeontwerpers (« Council of Fashion Designers of America — CFDA ») hebben op 12 januari 2007 aanbevelingen goedgekeurd om het probleem van de te magere modellen op te lossen, maar hebben voor die modellen geen verbod op deelname aan défilés uitgevaardigd. Deze aanbevelingen hebben betrekking op opvoeding en bewustwording en minder op regelgeving.
III.2. Anorexia op internet
Sommige landen hebben maatregelen getroffen om websites die anorexia promoten (pro-ana-websites) te verwijderen of een halt toe te roepen.
In de Verenigde Staten zijn pro-ana-websites verboden en in 2001 heeft de provider Yahoo tientallen sites afgesloten (6) .
In Spanje is een internetsite die aanzette tot anorexia door een vermageringswedstrijd te organiseren (wie het minste calorieën innam, won het meeste punten) gesloten na protest van de regionale regering in Madrid en van de Spaanse overheid.
In Nederland heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Hans Hoogervorst, de Nederlandse providers gevraagd hun verantwoordelijkheid te nemen en ten minste een waarschuwing op de sites te plaatsen. Zo laat punt.nl eerst een waarschuwingstekst verschijnen als iemand een pro-ana-blog wilt bezoeken. Er wordt uitgelegd dat op de blog anorexia-patiënten die ontkennen dat ze ziek zijn, met elkaar communiceren en dat de blog geen informatie geeft over de zware psychische en lichamelijke gevolgen van anorexia noch over het risico op overlijden. De waarschuwing verwijst ook naar een informatieve site.
Het effect ervan is positief aangezien 60 % van de personen die de boodschap lezen, besluiten uiteindelijk de pro-ana-site niet te bezoeken.
IV. In België
Ook België ontsnapt niet aan deze vreselijke ziekte. Op 22 december 2006 werd het eerste therapeutisch centrum voor eetstoornissen bij adolescenten geopend, dat ambulante programma's aanbiedt om anorexia of boulimia nervosa te behandelen.
Het UZ Brussel en het UZ Antwerpen stellen vast dat er almaar meer jonge kinderen anorexia nervosa hebben, veelal jongeren van 13-14 jaar.
Deze universitaire ziekenhuizen betreuren zowel het gebrek aan cijfers over het aantal ziektegevallen bij jongeren als het gebrek aan goede infrastructuur om hen te helpen. Deze jongeren hebben nood aan multidisciplinaire begeleiding door een team van psychologen, artsen en diëtisten. Zij wijzen ook op het belang van de uitbouw van ambulante verzorgingsmogelijkheden.
| Margriet HERMANS Berni COLLAS. |
De Senaat,
A. Overwegende dat vele specialisten het erover eens zijn dat de magerheidscultus een maatschappelijk fenomeen bij jongeren is;
B. Overwegende dat anorexia een probleem van volksgezondheid is dat almaar uitdeint;
C. Overwegende dat in Europa en elders deze ziekte bekender wordt;
D. Overwegende dat anorexia nervosa voorkomt bij almaar meer jongeren, namelijk 15 % van de adolescenten, en met name bij meisjes; (7)
E. Overwegende dat er voor België geen specifieke cijfers beschikbaar zijn;
F. Overwegende dat er pro-ana-websites en -blogs bestaan, die anorexia als levensstijl verheerlijken en een echt gevaar betekenen;
G. Overwegende dat het vermelden van een waarschuwingsboodschap op deze websites een efficiënt alternatief is;
H. Overwegende dat de regionale overheid in Madrid een richtlijn inzake modeshows heeft goedgekeurd;
I. Overwegende dat in Spanje een akkoord werd ondertekend tussen de grootste Spaanse modemerken en het ministerie van Volksgezondheid;
J. Overwegende dat in Italië een ethische code tegen anorexia werd goedgekeurd;
Vraagt de federale regering om samen met de bevoegde overheden van de deelgebieden :
1. Een studie uit te voeren die duidelijker en vollediger gegevens over de Belgische situatie kan verschaffen;
2. Ervoor te zorgen dat anorexia op de agenda van Europese Commissie wordt geplaatst;
3. Ervoor te zorgen dat internetproviders een waarschuwingsboodschap op pro-ana-blogs en -websites plaatsen;
4. Besprekingen aan te vatten met de Belgische modesector om na te gaan of een ethische code haalbaar en nuttig is.
12 juli 2007.
| Margriet HERMANS Berni COLLAS. |
(1) Bron : cijfers en schattingen verstrekt door de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid in zijn antwoord op de mondelinge vraag nr. 3-1351 van mevrouw Hermans, op 11 januari 2007 (Handelingen nr. 3-198, blz. 25).
(2) Bron : Larousse médical.
(3) Bron : Dictionnaire de la pensée médicale.
(4) Bron : Faculteit geneeskunde van Tours « Anorexie mentale ».
(5) Bron : Larousse médical.
(6) Bron : NRC Handelsblad, 2 september 2006.
(7) Bron : Belga.