|
|
Kunstwerken - Claims van landen van oorsprong - Beleid van België
kunstvoorwerp
cultureel erfgoed
museum
cultuurbeleid
cultuurgoed
| 1/2/2011 | Verzending vraag |
| 4/3/2011 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1118
Heel wat Europese en Noord-Amerikaanse musea bezitten kunstvoorwerpen die ooit uit vreemde landen werden meegebracht. Het betreft hier zeker voorwerpen uit Egypte, Griekenland maar zeker ook Afrika en Zuid-Amerika. Meestal dateert de komst van deze kunst uit periodes met een sterke koloniale inspiratie. Een hedendaagse analyse, gebaseerd op respect voor en de gelijkwaardigheid van alle culturen, beoordeelt - of veroordeelt - deze georganiseerde en vaak ook door winstbejag ingegeven culturele en artistieke aderlating. De georganiseerde rooftocht van de nazi's, onder stimulans van Hermann Göring, werd na de Tweede Wereldoorlog in de mate van het mogelijke ongedaan gemaakt. Maar vergelijkbare diefstallen, eerder in de geschiedenis, staan nog steeds ter discussie. Dit geldt uitgesproken voor Egypte, dat hiervan een prioriteit maakt. Sinds 2002 werden er al ruim 5 000 kunstvoorwerpen " gerecupereerd " uit musea en particuliere verzamelingen. Deze operatie is nog lang niet afgerond. Wereldberoemde stukken, zoals de Steen van Rozette (Londen) en het beeld van Nefertiti (Berlijn) staan hoog op Egypte's verlanglijstje. Ook in België zijn er tal van musea die in deze context relevant kunnen en zullen worden.
Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:
1) Zijn er momenteel al claims van andere landen die officieel vragen om de teruggave van kunstwerken in het bezit van Belgische musea of particuliere verzamelingen? Zo ja, van welke landen voor welke kunstwerken? Zo neen, op welke wijze bereidde de geachte minister zich voor op eventuele vragen hieromtrent? Zijn er reeds kunstwerken terugbezorgd aan landen die daar om vragen en om welke werken ging het hier?
2) Wat is het beleid van België in het geval van zo een officiële vraag om de vervreemde kunstvoorwerpen terug te bezorgen? Bestaan hier richtlijnen rond en wat zijn deze?
3) Beschikt de geachte minister over een lijst van kunstwerken die omwille hun uitzonderlijk belang en hun vreemde afkomst, onderwerp kunnen uitmaken van een recuperatievraag van andere landen? Zo ja, welke lijst? Zo neen, vindt de geachte minister het noodzakelijk om over zulke lijst te beschikken?
Het geachte lid gelieve hierna het antwoord op haar vraag te vinden.
1. Tot op heden heeft geen enkel land een officiële claim ingediend voor de eventuele teruggave van kunstwerken die in het bezit zouden zijn van de Federale Wetenschappelijke instellingen (FWI's) die rechtstreeks onder mijn bevoegdheid vallen. Wel hebben particulieren op dit ogenblik al enkele claims in die zin gericht aan Belgische culturele instellingen, onder andere het Museum voor Schone Kunsten Gent voor wat het portret van L. Adler van O. Kokoschka betreft. Dat genre claims wordt evenwel haast uitsluitend ingediend bij archeologische en etnografische musea.
2. Gelet op het beperkte aantal claims en de verdeling van de ministeriële bevoegdheden ter zake (Justitie, Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking, ...), worden de teruggaveclaims per geval bestudeerd en behandeld, met inachtneming van de internationaal erkende deontologische regels, welke staan vermeld in de codes die door op initiatief van de UNESCO opgerichte organisaties werden uitgewerkt, zoals de International Council of Museums(ICOM) en de International Council on Archives( ICA ).
3. Noch bij het Federaal Wetenschapsbeleid, noch ergens anders bestaan er lijsten met culturele goederen die het voorwerp kunnen zijn teruggaveclaims. Elke claim wordt afzonderlijk behandeld, gelet op de complexe historische realiteit betreffende de oorsprong en de waarde ervan, naast de juridische problemen en subtiliteiten die onvermijdelijk bij een eventuele teruggave opduiken.