SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
9 novembre 2020 9 november 2020
________________
Question écrite n° 7-748 Schriftelijke vraag nr. 7-748

de Latifa Gahouchi (PS)

van Latifa Gahouchi (PS)

au vice-premier ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
________________
Covid-19 - Séquelles - Prise en compte - Suivi - Concertation avec les entités fédérées Covid-19 - Nasleep - Erkenning - Opvolging - Overleg met de deelstaten 
________________
maladie infectieuse
épidémie
maladie des voies respiratoires
thérapeutique
infectieziekte
epidemie
ziekte van de luchtwegen
geneeswijze
________ ________
9/11/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 10/12/2020)
26/5/2021Antwoord
9/11/2020Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 10/12/2020)
26/5/2021Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 7-511 Réintroduction de : question écrite 7-511
________ ________
Question n° 7-748 du 9 novembre 2020 : (Question posée en français) Vraag nr. 7-748 d.d. 9 november 2020 : (Vraag gesteld in het Frans)

Cette question relève bien de la compétence du Sénat. En effet, la santé publique concerne tant le gouvernement fédéral que les entités fédérées, ces dernières étant notamment responsables des aspects liés à la prévention. Elles ont également des compétences dans les aspects liés à la politique hospitalière.

Par ailleurs dans ce dossier délicat, l'indispensable collaboration entre tous les niveaux de pouvoir n'est pas à démontrer, elle s'impose à tous les acteurs de la santé.

Selon certaines sources d'information, le Covid-19 pourrait affecter sur le long terme les poumons, le cœur, le cerveau et d'autres organes.

Pour certains patients, les séquelles de la maladie pourraient dès lors être irrémédiables.

Ces données constitueraient ainsi une deuxième phase de la pandémie de coronavirus.

Alors que plus d'un million de cas de coronavirus confirmés dans le monde étaient dénombrés au début du mois d'avril 2020, des médecins ont alors précisé que certains malades guéris du Covid-19 avaient développé un syndrome de détresse respiratoire aigüe (SDRA), une pathologie grave pouvant gêner les patients les plus atteints le reste de leur vie.

Plusieurs constats seraient avancés par différentes sources médicales et scientifiques: certains anciens malades auraient des problèmes qui persisteraient, en fonction de la gravité du SDRA, certains auraient des séquelles qui pourraient demeurer à vie, un grand nombre de malades guéris du SDRA ne pourraient pas retourner au travail, etc.

Les conséquences les plus graves consisteraient en «un déclin de l'état physique et fonctionnel, des changements dans les fonctions cognitives et des effets psychologiques».

Par ailleurs, selon d'autres scientifiques, une bonne part des dommages causés sur d'autres organes que les poumons tiendraient aux effets secondaires des traitements, nécessaires mais invasifs, administrés aux patients en soins intensifs.

Pour certains malades guéris du Covid-19, donc, les effets du SDRA provoqués par le virus pourraient être irrémédiables. Certains patients se remettront en trois mois mais d'autres auront des séquelles à vie.

D'éminents pneumologues ont estimé que: «Survivre au virus n'est qu'un début pour les malades. Plus nous reconnaîtrons que les séquelles de certains patients vont être le prochain chapitre de cette pandémie, mieux ce sera.»

1) Disposez-vous d'informations quant au suivi accordé à ce dossier?

2) Des contacts sont-ils pris avec vos collègues des entités fédérées pour mener des politiques intégrées et cohérentes en la matière?

 

Deze vraag behoort tot de bevoegdheid van de Senaat. Immers, volksgezondheid is een zaak van zowel de federale regering als de deelstaten, aangezien die laatsten bevoegd zijn voor de aspecten inzake preventie. De deelstaten hebben eveneens bevoegdheden op het vlak van het ziekenhuisbeleid.

In dit gevoelige dossier is trouwens overduidelijk dat de samenwerking tussen alle bevoegdheidsniveaus en alle actoren in de gezondheidszorg noodzakelijk is.

Volgens sommige informatiebronnen zou Covid-19 gevolgen op lange termijn kunnen hebben voor de longen, het hart, de hersenen en andere organen.

Voor sommige patiënten zouden de gevolgen van de ziekte onherstelbaar kunnen zijn.

Die verschijnselen zouden zo een tweede fase in de pandemie van het coronavirus vormen.

Terwijl wereldwijd meer dan een miljoen bevestigde gevallen van coronabesmetting werden geteld begin april 2020, hebben artsen verklaard dat sommige genezen coronapatiënten een syndroom van acute respiratoire insufficiëntie (ARDS) hebben ontwikkeld. Dat is een ernstig ziektebeeld waar de zwaarst getroffen patiënten hun hele leven last van kunnen hebben.

Verschillende vaststellingen zouden naar voor zijn gebracht door verschillende medische en wetenschappelijke bronnen: bij sommige ex-patiënten zouden de problemen aanhouden, naargelang de ernst van de ARDS, bij sommige zouden de gevolgen mogelijk levenslang zijn, een groot aantal patiënten die genezen zijn van ARDS zouden niet meer kunnen werken, enz.

De ergste gevolgen zouden bestaan uit een achteruitgang van de fysieke conditie en minder goed functioneren, veranderingen in de cognitieve functies en psychologische gevolgen.

Volgens andere wetenschappers zou een groot deel van de schade aan andere organen dan de longen voortspruiten uit de bijwerkingen van noodzakelijke, maar ingrijpende behandelingen die patiënten op intensieve zorg krijgen.

Voor sommige patiënten die genezen zijn van Covid-19 zouden de gevolgen van ARDS veroorzaakt door het virus onomkeerbaar kunnen zijn. Sommige patiënten herstellen dus na drie maanden, maar andere zullen levenslange gevolgen ondervinden.

Eminente longartsen zagen het als volgt: «het virus overleven is slechts het begin voor de zieken. Hoe eerder we erkennen dat de gevolgen die bij sommige patiënten optreden het volgende hoofdstuk van deze pandemie vormen, hoe beter.»

1) Beschikt u over informatie over de verdere opvolging in dit verband?

2) Werden er contacten genomen met uw collega's van de deelstaten om een geïntegreerd en samenhangend beleid te voeren met betrekking tot deze materie?

 
Réponse reçue le 26 mai 2021 : Antwoord ontvangen op 26 mei 2021 :

1) Disposez-vous d'informations quant au suivi accordé à ce dossier ?

Actuellement, l'une des possibilités pour suivre les patients COVID-19 présentant des symptômes de longue durée serait de les prendre en charge au sein d'un service SP. Conformément à l'arrêté royal du 23 octobre 1964 « portant fixation des normes auxquelles les hôpitaux et leurs services doivent répondre », ces services SP sont destinés à recevoir des patients qui nécessitent un traitement médical spécialisé, des soins infirmiers, une réadaptation fonctionnelle et une réactivation en milieu hospitalier et requièrent une prise en charge active et prolongée, mais de durée limitée.

Dans le cadre de la prise en charge des patients COVID-19 dans un service SP, le SPF Santé publique a mené une enquête auprès des différents services SP. Il en est ressorti que sur les 105 services de revalidation ayant participé à l'enquête, 79 services ont pris en charge des patients atteints de la Covid-19 au cours de la période allant du 31 mars au 15 juin 2020. Autrement dit, la majorité des services de revalidation se sont mobilisés pour assurer un suivi ultérieur des patients Covid-19 qui nécessitaient une revalidation plus intensive. Cependant, le nombre absolu de patients Covid-19 pris en charge était faible par rapport au nombre total de patients admis dans les services SP.

En outre, chaque hôpital fournit à tout patient, qu'il soit admis ou non dans le cadre de la Covid-19, un soutien et des recommandations en vue de son suivi ultérieur par le médecin généraliste, le kinésithérapeute, le psychologue. Par ailleurs, nous observons que de nombreux hôpitaux prennent des initiatives sous la forme de consultations spécifiques post-COVID ou de suivi.

Les patients qui n'ont pas été hospitalisés sont suivis par leur médecin généraliste qui peut également les orienter, le cas échéant, vers d'autres prestataires de soins comme un médecin spécialiste, un kinésithérapeute, un psychologue, etc.

En collaboration avec le réseau Evidence Based Practice et le KCE, des initiatives sont prises pour combiner les connaissances scientifiques relatives au groupe cible du COVID pulmonaire. Les développements peuvent être consultés sur le site web https://kce.fgov.be/nl/behoeften-en-opvolging-van-pati%C3%ABnten-met-langdurige-covid-lopende-studie. Ce site web est régulièrement complété et mis à jour.

Sur base de ces éléments, j'examinerai quelles actions supplémentaires sont nécessaires et tiendrai également compte des propositions de la résolution adoptée par la commission de la santé du Parlement, le 20 avril 2021.

2) Des contacts sont-ils pris avec vos collègues des entités fédérées pour mener des politiques intégrées et cohérentes en la matière ?

L'intention est en effet de coordonner l'offre déjà existante avec les Communautés et les Régions. Des contacts ont déjà été pris pour faire l'inventaire de l'offre et inclure les hôpitaux de réhabilitation catégoriels et les soins de santé mentale ambulatoires qui relèvent de la compétence des entités fédérées.

1) Heeft u enige informatie over de follow-up die aan dit dossier is gegeven?

In de huidige situatie is een van de mogelijkheden voor de opvolging van langdurig zieke COVID-19 patiënten een opname op een SP-dienst. Zoals beschreven in het “Koninklijk besluit tot bepaling van normen die door de ziekenhuizen en hun diensten moeten worden nageleefd” van 23 oktober 1964, zijn deze SP-diensten bedoeld voor patiënten die een gespecialiseerde medische behandeling, verpleegkundige zorg,  revalidatie en reactivering in een ziekenhuismilieu behoeven en nood hebben aan een actieve, verlengde maar in de tijd beperkte opvang.

In het kader van opvang van Covid-19-patiënten op een SP-dienst is er door de FOD Volksgezondheid een bevraging geweest van de verschillenden SP-diensten. Hieruit is voortgekomen dat van de 105 revalidatiediensten die deelgenomen hebben, 79 diensten Covid-19-patiënten opgenomen hebben in de periode van 31 maart tot 15 juni 2020. Dit geeft aan dat het merendeel van de revalidatiediensten ingezet zijn om een verdere opvolging te doen van de Covid-19-patiënten die een intensievere revalidatie nodig hadden. Het absoluut aantal opgenomen Covid-19-patiënten was evenwel laag in vergelijking met het totaal aantal opgenomen patiënten op de SP-diensten.

Daarnaast voorziet elk ziekenhuis voor elke patiënt, ongeacht of ze al dan niet opgenomen zijn i.k.v. Covid-19, ondersteuning en richtlijn voor verdere opvolging door de huisarts, kinesitherapeut, psycholoog. Daarnaast zien we dat heel wat ziekenhuizen initiatieven nemen in de vorm van specifieke post-COVID-consultaties of opvolging.

Patiënten die niet gehospitaliseerd zijn, worden opgevolgd door hun huisarts, die hen indien zo nodig ook kan doorverwijzen naar andere zorgverstrekkers zoals een arts-specialist, kinesitherapeut, psycholoog, enz.

In samenwerking met Evidence Based Practice-netwerk en het KCE worden initiatieven genomen om de wetenschappelijke inzichten te bundelen omtrent de long COVID doelgroep. De evolutie kan teruggevonden worden via de website https://kce.fgov.be/nl/behoeften-en-opvolging-van-pati%C3%ABnten-met-langdurige-covid-lopende-studie. Deze website worden regelmatig aangevuld en geactualiseerd.

Op basis van deze inzichten bekijk ik welke bijkomende acties nodig zijn en neem hierin ook de voorstellen mee van de resolutie die op 20 april 2021 werd aangenomen in de commissie Volksgezondheid.

2) Worden er contacten gelegd met uw collega’s in de gemeenschappen en gewesten om op dit gebied een geïntegreerd en samenhangend beleid te voeren?

Het is inderdaad de bedoeling om samen met de gemeenschappen en de gewesten het reeds bestaande aanbod op elkaar af te stemmen. Er zijn reeds contacten gelegd om een inventaris te maken van het aanbod en op die manier ook de categorale revalidatieziekenhuizen en de ambulante GGZ die onder de bevoegdheid vallen van de deelstaten, te betrekken.