SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2020-2021 Zitting 2020-2021
________________
31 mars 2021 31 maart 2021
________________
Question écrite n° 7-1163 Schriftelijke vraag nr. 7-1163

de Latifa Gahouchi (PS)

van Latifa Gahouchi (PS)

à la secrétaire d'État à l'Égalité des genres, à l'Égalité des chances et à la Diversité, adjointe au ministre de la Mobilité

aan de staatssecretaris voor Gendergelijkheid, Gelijke Kansen en Diversiteit, toegevoegd aan de minister van Mobiliteit
________________
Mariages forcés - Institut pour l'égalité des femmes et des hommes (IEFH) - Rapport - Chiffres - Lutte contre le phénomène - Mesures Gedwongen huwelijken - Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (IGVM) - Verslag - Cijfers - Bestrijding van het fenomeen - Maatregelen 
________________
mariage forcé
Institut pour l'égalité des femmes et des hommes
violence domestique
gearrangeerd huwelijk
Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen
huiselijk geweld
________ ________
31/3/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 29/4/2021)
31/5/2021Antwoord
31/3/2021Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 29/4/2021)
31/5/2021Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 7-1162 Aussi posée à : question écrite 7-1162
________ ________
Question n° 7-1163 du 31 mars 2021 : (Question posée en français) Vraag nr. 7-1163 d.d. 31 maart 2021 : (Vraag gesteld in het Frans)

Je suis interpellée par un article de presse qui relate que selon le dernier rapport de l'Institut pour l'égalité des femmes et des hommes (IEFH), le nombre de mariages forcés en Belgique est en augmentation depuis 2015.

Entre 2016 et 2019, on enregistre 110 cas relatifs à cette pratique, dont 52 dans l'arrondissement du Hainaut. Un chiffre recensé par les différents parquets du pays, et qui ne reflète «que la partie émergée de l'iceberg», d'après la porte-parole de l'IEFH.

Au sein du «Réseau Mariage et Migration», un centre d'action qui œuvre contre les mariages forcés en Belgique, on en compte entre 50 et 60 par an. «Depuis le mois de janvier, on a comptabilisé une bonne dizaine d'appels de victimes de mariage forcé. C'est bien entendu énorme», souligne la coordinatrice du réseau.

La situation sanitaire n'a visiblement pas arrangé les choses. «Avec la fermeture des frontières et le confinement, les jeunes filles sont beaucoup plus exposées à leurs familles et subissent encore plus de violences», confie l'association sans but lucratif (ASBL) Violences et mariages forcés.

D'après les données transmises par l'association, environ 80 % des victimes sont des femmes âgées de dix-huit à trente ans. «La plupart du temps, ces jeunes femmes sont promises à la naissance, et dès qu'elles atteignent la majorité, leurs parents les marient sans consentement. Il faut savoir que pour ces jeunes filles, ces pratiques sont d'une violence inouïe», affirme la présidente de ladite ASBL.

Comme le souligne la Convention sur la prévention et la lutte contre la violence à l'égard des femmes, les mariages forcés sont des actes de violence profondément traumatisants et doivent dès lors faire l'objet d'une incrimination par les États signataires.

Dans la mesure où tant le niveau fédéral que les entités fédérées, pour ce qui relève de leurs compétences, doivent veiller à la mise en œuvre concrète des dispositions de la Convention sur la prévention et la lutte contre la violence à l'égard des femmes et la violence domestique du Conseil de l'Europe (Convention d'Istanbul), la question démontre par suffisance sa transversalité.

1) Avez-vous pu prendre connaissance de ce rapport émis par l'IEFH?

2) Quels sont les moyens qui sont mis en œuvre pour éradiquer ce problème inadmissible en 2021?

3) Disposez-vous d'informations complémentaires? Quel est l'état de la question?

 

Ik verneem via een persartikel dat volgens het laatste verslag van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (IGVM) het aantal gedwongen huwelijken in België sinds 2015 aan het stijgen is.

Tussen 2016 en 2019 werden 110 gevallen van deze praktijk vastgesteld, waarvan 52 zich in Henegouwen voordeden. Deze cijfers worden verzameld vanuit de verschillende parketten van het land en zijn «slechts het topje van de ijsberg», aldus de woordvoerster van het IGVM.

Bij het netwerk Réseau Mariage et Migration dat actie voert tegen gedwongen huwelijken in België, staat de teller op 50 tot 60 per jaar. «Sinds januari ontvingen we al een tiental oproepen van slachtoffers van een gedwongen huwelijk en dat is heel wat», onderstreept de coördinator van het netwerk.

De gezondheidscrisis heeft de zaken er niet beter op gemaakt. «Door de sluiting van de grenzen en de lockdown bevinden meisjes zich veel meer binnen de greep van hun families en ondergaan ze meer geweld», bericht de vzw Violences et mariages forcés.

Volgens de gegevens die deze vereniging meedeelt zijn 80% van de slachtoffers vrouwen tussen 18 en 30 jaar oud. «Meestal worden deze jonge bruiden al beloofd vanaf hun geboorte en zodra ze meerderjarig zijn worden ze door hun ouders uitgehuwelijkt zonder hun toestemming. Die meisjes worden via die praktijken aan buitensporig geweld onderworpen», aldus de voorzitster van de voormelde vzw.

Volgens de bepalingen van het Verdrag inzake de preventie en de bestrijding van geweld tegen vrouwen zijn gedwongen huwelijken zeer traumatiserende gewelddaden en moeten ze door de verdragsluitende staten vervolgd worden.

Aangezien zowel het federale niveau als de deelstaten wat betreft hun bevoegdheden moeten waken over de concrete toepassing van de bepalingen van dit Verdrag van de Raad van Europa inzake de preventie en de bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (Verdrag van Istanbul), is dit duidelijk een transversale vraag.

1) Hebt u kennis kunnen nemen van het verslag van het IGVM?

2) Welke middelen worden ingezet om komaf te maken met dit fenomeen, dat onaanvaardbaar is in 2021?

3) Beschikt u over bijkomende informatie? Wat is de stand van zaken?

 
Réponse reçue le 31 mai 2021 : Antwoord ontvangen op 31 mei 2021 :

En tant que secrétaire d'État à l'Égalité des genres, je suis évidemment très préoccupée par les situations alarmantes relayées par l’Institut pour l’égalité des femmes et hommes. Deux situations de mariage forcé à très haut risque sont adressées à l’Institut chaque mois ce qui montre que de tels cas sont malheureusement loin d’être exceptionnels. En raison des spécificités de cette problématique, les victimes rapportent encore rarement les faits aux autorités policières et judiciaires mais les cas signalés auprès de l’Institut ou des associations spécialisées retiennent toute mon attention.

La lutte contre les mariages forcés relève effectivement de la compétence tant de l'État fédéral que des Communautés et Régions. Il s’agit donc d’agir collectivement afin d’éviter que des mariages forcés ne se produisent et d’intervenir efficacement lors que de tels mariages sont néanmoins contractés. Les entités fédérées ont un rôle important à jouer étant donné leurs capacités d’action en termes d’information, de sensibilisation, de formation, de prévention, d’éducation et bien entendu de prise en charge des victimes.

A ce titre, le secteur associatif effectue un travail remarquable avec les initiatives du Réseau Mariage et Migration, de l’asbl « violences et mariages forcés » ou d’autres associations soutenues par les entités fédérées francophones et bruxelloises. Ces entités vont notamment étudier la faisabilité d’un hébergement spécifique (de transit) et d’un accueil et accompagnement des victimes majeures en maison d’accueil. Elles prévoient également la désignation de personnes de référence au sein du secteur de l’aide à la jeunesse, la rédaction d’un guide de bonnes pratiques relatif à l’accompagnement des victimes, etc. Des initiatives positives sont également menées en Flandre. A titre d’exemples, la Ville de Malines développe actuellement un nouveau projet holistique couvrant la problématique des mariages forcés et le CAW de Malines a été nommé comme centre d’expertise au niveau flamand. La ville de Malines prévoit également des mesures de prévention des mariages forcés sur la base d’un code de signalement des mariages à l’usage des officiers de l’état civil élaboré par l’Institut. Le Family Justice Center du Limbourg a également reçu un subside des autorités flamandes afin de travailler spécifiquement sur les mariages forcés.

Au niveau fédéral, une circulaire de politique criminelle (COL 6/2017) dresse des lignes directrices pour les intervenants policiers et judiciaires. Je souhaite m’entretenir avec le Ministre de la Justice afin de procéder à une évaluation de cette circulaire et de procéder, le cas échéant, à des adaptations de son application. Le recours au code de signalement destiné aux officiers de l’état civil devrait faire également prochainement l’objet d’une évaluation plus approfondie menée par l’Institut. Cette évaluation sera aussi une opportunité de déterminer si de nouvelles mesures visant à renforcer la collaboration et le réseautage entre les secteurs (communes, police, justice et assistance) peuvent être entreprises au niveau local.

Als staatssecretaris voor Gendergelijkheid ben ik uiteraard zeer bezorgd over de alarmerende situaties die door het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen zijn gemeld. Elke maand worden twee situaties van gedwongen huwelijken met een zeer hoog risico naar het Instituut doorverwezen, waaruit blijkt dat dergelijke gevallen helaas verre van uitzonderlijk zijn. Wegens het specifieke karakter van dit probleem doen slachtoffers nog steeds zelden aangifte bij politie en justitie, maar de gevallen die bij het Instituut of bij gespecialiseerde verenigingen worden gemeld, krijgen mijn volle aandacht.

De strijd tegen gedwongen huwelijken valt zowel onder de bevoegdheid van de federale staat als van de gemeenschappen en gewesten. Het komt er dus op aan gezamenlijk op te treden om gedwongen huwelijken te voorkomen en doeltreffend op te treden wanneer dergelijke huwelijken toch worden gesloten. Voor de deelstaten is een belangrijke rol weggelegd, gezien hun vermogen tot actie op het gebied van voorlichting, bewustmaking, opleiding, preventie, onderwijs en, uiteraard, zorg voor de slachtoffers.

In dit opzicht verricht de associatieve sector opmerkelijk werk met de initiatieven van het “Réseau Mariage et Migration”, de vereniging "violences et mariages forcés" en andere verenigingen die gesteund worden door de Franstalige en Brusselse deelstaten. Deze entiteiten zullen de haalbaarheid bestuderen van specifieke (transit)huisvesting en opvang en ondersteuning van volwassen slachtoffers in een opvangcentrum. Zij zijn ook van plan referentiepersonen aan te wijzen binnen de jeugdzorgsector, een gids op te stellen voor goede praktijken bij de ondersteuning van slachtoffers, enz. Ook in Vlaanderen zijn er positieve initiatieven. Zo ontwikkelt de stad Mechelen momenteel een nieuw holistisch project over de problematiek van gedwongen huwelijken en is het CAW Mechelen aangewezen als expertisecentrum op Vlaams niveau. De stad Mechelen plant ook maatregelen om gedwongen huwelijken te voorkomen op basis van een door het Instituut ontwikkelde meldcode voor ambtenaren van de burgerlijke stand. Het Family Justice Center van Limburg heeft ook een subsidie gekregen van de Vlaamse overheid om specifiek te werken rond gedwongen huwelijken.

Op federaal niveau bevat een omzendbrief over het strafrechtelijk beleid (COL 6/2017) richtlijnen voor politiële en justitiële actoren. Ik zou met de Minister van Justitie willen bespreken deze omzendbrief te evalueren en eventueel de toepassing ervan aan te passen. Ook het gebruik van de meldcode voor ambtenaren van de burgerlijke stand moet binnenkort het voorwerp uitmaken van een grondigere evaluatie door het Instituut. Deze evaluatie zal ook de gelegenheid bieden om na te gaan of op lokaal niveau nieuwe maatregelen kunnen worden genomen om de samenwerking en de netwerkvorming tussen de sectoren (gemeenten, politie, justitie en hulpverlening) te versterken.