SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session extraordinaire de 2010 Buitengewone zitting 2010
________________
20 septembre 2010 20 september 2010
________________
Question écrite n° 5-149 Schriftelijke vraag nr. 5-149

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Violence conjugale - Victimes masculines - Accueil - Suivi Partnergeweld - Mannen als slachtoffer - Opvang - Vervolging 
________________
violence domestique
statistique officielle
harcèlement moral
huiselijk geweld
officiële statistiek
psychologische intimidatie
________ ________
20/9/2010Verzending vraag
2/12/2011Antwoord
20/9/2010Verzending vraag
2/12/2011Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-148
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-150
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-148
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-150
________ ________
Question n° 5-149 du 20 septembre 2010 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-149 d.d. 20 september 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Début septembre 2010, l'émission « Peeters & Pichal » de Radio 1 a mis l'accent sur l'augmentation inquiétante du nombre d'hommes victimes de violence intrafamiliale.

Cette émission s'inscrivait dans le cadre de l'année thématique consacrée à la violence envers les femmes et de l'invitation du parlementaire européen Marc Tarabella à signer la pétition « contre la violence envers les femmes ». Cet appel n'a pas pu compter sur un soutien important de la part des hommes, du fait que ceux-ci sont de plus en plus nombreux à être victimes de violences conjugales. Selon une enquête récente de l'Institut pour l'égalité des femmes et des hommes, un homme sur dix a en effet subi de telles violences l'année dernière, contre une femme sur six.

La violence intrafamiliale doit toutefois être considérée dans un cadre plus large que celui de la simple violence physique; la violence psychologique, sexuelle, la pression économique et l'isolement en constituent diverses formes. Les femmes subissent surtout des violences physiques, les hommes étant plus souvent victimes de violences psychologiques de la part de leur partenaire féminin. Exemples de violence psychique : dresser les enfants contre leur père, refuser toute relation sexuelle, infliger de constantes humiliations. Ce comportement violent s'explique souvent par la personnalité borderline de la femme, donc par une faible estime de soi et une forte tendance à des préjugés extrêmes, qui débouchent sur de la manipulation et des violences (psychiques) envers l'homme.

De nombreux hommes ne voient pas d'issue à cette situation, en raison de son caractère tabou, mais aussi parce qu'ils n'ont personne à qui s'adresser. Les plaintes déposées à la police ne sont pas prises au sérieux ; il n'existe pas de centres d'accueil pour les hommes et encore moins de groupes d'intérêt d'hommes. En outre, les formes de violence psychologique sont plus difficiles à prouver que la violence physique, ce qui rend les démarches plus compliquées voire inutiles.

J'aimerais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1. La ministre reconnaît-elle ce problème ? Dans l'affirmative, des initiatives sont-elles prises, par exemple une campagne de sensibilisation et/ou une campagne de prévention pour lever ce tabou et offrir une solution ?

2. Sait-on si des lieux d'accueil ont été ou sont créés où les hommes peuvent exposer leur parcours et leurs problèmes ? Ces lieux peuvent-ils d'une façon ou d'une autre prétendre à une aide et/ou à une subvention fédérale ?

3. Combien de faits de violence conjugale (ventilés selon l'origine de la plainte – masculine ou féminine – et par arrondissement judiciaire) ont-ils été enregistrés en 2007, 2008, 2009 et 2010 ? Combien d'entre eux avaient-ils trait à des violences respectivement physiques, sexuelles, psychiques ou économiques ?

4. Combien de ces dossiers ont-ils été transmis aux parquets ?

5. Combien de faits de violence conjugale (ventilés selon l'origine – masculine ou féminine – de la plainte et par arrondissement judiciaire) ont-ils été traités devant le tribunal correctionnel en 2007, 2008, 2009 et 2010 et combien de ces dossiers se sont-ils soldés par une condamnation ou un acquittement ? Quelles peines furent-elles prononcées ?

 

In het radioprogramma ‘Peeters & Pichal’ op Radio 1 van begin september 2010, werd de aandacht gevestigd op het onrustwekkende aantal mannen dat slachtoffer is van intrafamiliaal geweld.

Het programma behandelde dit thema in navolging van het themajaar tegen geweld op vrouwen en de oproep tot het ondertekenen van de petitie “Tegen geweld op vrouwen” van Europarlementslid Marc Tarabella. Deze oproep kon bij enkele mannen op weinig begrip rekenen door het feit dat niet alleen vrouwen, maar ook steeds meer mannen slachtoffer worden van partnergeweld. Volgens een recent onderzoek van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, is immers een op de tien mannen het afgelopen jaar slachtoffer geworden van partnergeweld. Bij vrouwen gaat het om ruim een op de zes.

Intrafamiliaal geweld moet echter ruimer gezien worden dan louter fysiek geweld; ook psychologisch en seksueel geweld, economische verdrukking en isolatie zijn hier vormen van. Waar vrouwen vooral te lijden hebben onder fysiek geweld, zijn mannen vaker slachtoffer van psychologisch geweld door hun vrouwelijke partner. Voorbeelden van psychisch geweld zijn: het opzetten van de kinderen tegen de vader, het weigeren van seks en constante vernederingen. De oorzaak van dit gewelddadige gedrag is dikwijls te wijten aan de borderline- persoonlijkheid van de vrouw, waardoor ze een laag gevoel van eigenwaarde en een sterke neiging tot extreme vooroordelen heeft, met manipulatie en (psychische) geweldplegingen ten opzichte van de man als resultaat.

Veel mannen zien geen uitweg uit deze situatie door de taboesfeer die eromheen hangt, maar ook omdat ze simpelweg nergens terechtkunnen. Meldingen bij de politie worden weggelachen, opvangcentra voor mannen zijn er niet en belangengroepen voor mannen zijn er vooralsnog evenmin. Bovendien zijn vormen van psychologisch geweld een stuk moeilijker te bewijzen dan fysiek geweld, wat meldingen moeilijker of zelfs overbodig maakt.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1.Erkent de minister dit probleem? Zo ja, worden er initiatieven genomen, bij voorbeeld een sensibilisatiecampagne en/of preventiecampagne om dit taboe weg te werken en om een uitgangsweg te bieden?

2.Zijn er initiatieven gekend waarbij opvangplaatsen opgericht zijn/worden waar mannen met hun verhaal en hun problemen terecht kunnen? Kunnen die plaatsen op een of andere manier een beroep doen op federale ondersteuning en/of betoelaging?

3.Hoeveel feiten van partnergeweld (met een opsplitsing naargelang de klacht uitging van de man dan wel van de vrouw en met een opsplitsing naar gerechtelijk arrondissement) werden in 2007, 2008, 2009 en 2010 geregistreerd? Hoeveel daarvan hadden er betrekking op respectievelijk fysiek, seksueel, psychisch of economisch geweld?

4.Hoeveel van voormelde dossiers werden overgemaakt aan de parketten?

5.Hoeveel feiten van partnergeweld (met een opsplitsing naargelang de oorspronkelijke klacht uitging van de man dan wel van de vrouw en met een opsplitsing naar gerechtelijk arrondissement) werden in 2007, 2008, 2009 en 2010 behandeld voor de correctionele rechtbank en in hoeveel van die dossiers werd een veroordeling, dan wel een vrijspraak uitgesproken? Welke waren de straffen die werden uitgesproken?

 
Réponse reçue le 2 décembre 2011 : Antwoord ontvangen op 2 december 2011 :

Sur la base des renseignements transmis par les services compétents, voici les éléments de réponse pouvant être fournis.

1. La politique criminelle en matière de violence dans le couple ne revient pas à envisager uniquement les femmes comme victimes et les hommes comme auteurs. Nulle part dans le Plan d’action national de lutte contre la violence entre partenaires et d’autres formes de violences intrafamiliales 2010-2014 ni dans la circulaire commune n° COL 4/2006 de la ministre de la Justice et du Collège des Procureurs généraux relative à la politique criminelle en matière de violence dans le couple, il n’est insinué que les mesures s’appliqueraient uniquement à l’égard d’auteurs masculins et/ou de victimes féminines.

Par ailleurs, les situations de violence dans le couple se réduisent rarement à un auteur et une victime. Néanmoins, si l’on entend agir sur le plan criminel, il s’impose de délimiter et de qualifier clairement les faits en tant qu’infractions afin de pouvoir en déterminer la personne responsable. Le sexe de l’auteur ou de la victime n’est pertinent dans aucun cas d’infraction pouvant se produire dans des situations de violence dans le couple.

Les acteurs judiciaires qui interviennent en cas de violence dans le couple bénéficient d’une formation continue et sont constamment sensibilisés à la problématique. Ce processus est étendu, dans la mesure du possible, dans le cadre du Plan d’action national (PAN). Ledit PAN envisage en outre d’autres campagnes de sensibilisation et de prévention pour les victimes (potentielles) et le grand public. L’on n’écarte nullement le fait que des hommes peuvent eux aussi être victimes.

2. Les services de la Justice sont accessibles tant pour les femmes que pour les hommes. Il n’existe aucune indication selon laquelle les plaintes ne seraient pas prises au sérieux. L’enquête évoquée de l’Institut pour l’égalité des femmes et des hommes indique néanmoins clairement que les hommes parlent moins, ou plus difficilement, de leurs expériences de violence dans le couple. Dans le cadre du PAN, la Justice continuera à contribuer à briser chaque tabou lié à la violence dans le couple.

3. Les données relatives aux auteurs et aux victimes ne font actuellement pas partie des statistiques policières de criminalité.

Des chiffres plus généraux concernant la violence dans le couple sont quand même à consulter au site web de la Police fédérale (http://www.polfed-fedpol.be/crim/crim_stat_fr.php). Un aperçu des chiffres relatifs à la violence dans le couple, pourtant sans distinction entre hommes et femmes, a été récemment donné en réponse à la question parlementaire n° 5-2356 de Sénateur de Bethune.

4. Eu égard à l’impossibilité de répondre à la question 3, il est également impossible de fournir une réponse adéquate pour la question 4. En outre, il est également impossible de ventiler les données selon le sexe pour les statistiques de parquet.

Un aperçu d’affaires de violence dans le couple enregistrées dans les parquets a également été donné à cette question parlementaire n° 5-2356.

5. Compte tenu de ce qui précède, il est impossible de fournir une réponse pour la question 5. Même en termes généraux, une réponse ne peut pas être formulée. Les dates demandées sont trop récentes pour que des statistiques fiables et complètes en matière de condamnations puissent être fournies.

Op basis van de inlichtingen die door de bevoegde diensten werden overgemaakt, kan ik u volgende elementen van antwoord meedelen.

1. Het strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld is niet louter gericht op vrouwelijke slachtoffers en mannelijke daders. Nergens in het Nationaal Actieplan ter bestrijding van Partnergeweld en andere vormen van intrafamiliaal geweld 2010-2014 of de gemeenschappelijke omzendbrief nr. COL 4/2006 van de minister van Justitie en het College van Procureurs-generaal betreffende het strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld geïnsinueerd dat de maatregelen enkel zouden gelden ten opzichte van mannelijke daders en/of vrouwelijke slachtoffers.

Situaties van partnergeweld zijn overigens zelden duidelijk op te delen in één dader en één slachtoffer. Echter, willen we strafrechtelijk optreden, wordt het noodzakelijk feiten duidelijk af te lijnen en te kwalificeren als misdrijf om vervolgens hiervoor iemand verantwoordelijk te kunnen stellen. Het geslacht van dader of slachtoffer is bij geen enkel misdrijf dat kan voorkomen in situaties van partnergeweld relevant.

Justitiële actoren betrokken bij partnergeweld worden permanent bijgeschoold en gesensibiliseerd. In de mate van het mogelijke wordt dit verder verruimd in het kader van het Nationaal Actieplan (NAP). Binnen hetzelfde NAP wordt ook werk gemaakt van verdere sensibilisatie- en preventiecampagnes naar (potentiële) slachtoffers en de bredere bevolking toe. Het feit dat ook mannen slachtoffer kunnen zijn, wordt hierbij geenszins uit de weg gegaan.

2. De diensten van Justitie zijn toegankelijk voor zowel vrouwen als mannen. Er zijn geen indicaties dat meldingen zouden worden weggelachen. Het aangehaalde onderzoek van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen maakt echter wel duidelijk dat mannen minder of moeizamer praten over hun ervaringen met partnergeweld. In het kader van het NAP zal Justitie verder bijdragen aan het doorbreken van elk taboe rond partnergeweld.

3. Dader- en slachtoffergegevens maken momenteel geen deel uit van de politiële criminaliteitsstatistieken.

Algemene registratiecijfers inzake partnergeweld zijn wel terug te vinden op de website van de Federale Politie (http://www.polfed-fedpol.be/crim/crim_stat_nl.php). Een overzicht van de cijfergegevens m.b.t. tot partnergeweld, echter zonder onderverdeling tussen mannen of vrouwen, werd recentelijk nog gegeven naar aanleiding van parlementaire vraag nr. 5-2356 van Senator de Bethune.

4. Gelet op de onmogelijkheid om op vraag 3 te antwoorden, kan deze vraag eveneens niet correct beantwoord worden. Bovendien is een uitsplitsing naar geslacht ook niet mogelijk bij de parketstatistieken.

Een overzicht van de opgemaakte dossiers partnergeweld bij de parketten werd eveneens gegeven bij voornoemde vraag nr. 5-2356.

5. Gelet op voorgaande, kan deze vraag niet beantwoord worden. Ook in algemene bewoordingen, kan geen antwoord geformuleerd worden. De gevraagde jaartallen zijn te recent om reeds betrouwbare veroordelingsstatistieken te kunnen verschaffen.