BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2008-2009
________
10 augustus 2009
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 4-4010

de Sabine de Bethune (CD&V)

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Institutionele Hervormingen
________
Heavily indebted poor countries (HIPC) - Staatsleningen - Schuldkwijtscheldingsoperaties
________
ontwikkelingsland
minder ontwikkeld land
ontwikkelingshulp
vermindering van de schuld
schuldenlast
buitenlandse schuld
internationale lening
Nationale Delcrederedienst
________
10/8/2009Verzending vraag
13/10/2009Antwoord
________
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 4-4010 d.d. 10 augustus 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De leningen aan vreemde Staten worden verstrekt aan ontwikkelingslanden voor de financiering van projecten van economische en/of sociale aard.

In september 1996 hebben de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds een multilateraal initiatief goedgekeurd ter verlichting van de schuld van de armste landen met een zware schuldenlast, bekend onder de naam « HIPC-initiatief » (heavily indebted poor countries). Dit initiatief, samen genomen met andere internationale instellingen en met de schuldeisers van de Club van Parijs, heeft tot doel deze landen te helpen bij het bereiken van een duurzame schuldensituatie op middellange termijn, voor zover zij hun bereidheid tot aanpassing hebben getoond, door de toepassing van geschikte maatregelen (gericht op de strijd tegen de armoede) tijdens een voldoende lange periode. In dat verband stellen de partnerlanden strategieën tot vermindering van de armoede op, die overlegd worden met de civiele maatschappij en met de donoren. Het proces kent twee beslissende momenten : het beslissingspunt (« decision point ») en het voltooiingspunt (« completion point »). Wanneer deze bereikt worden, bekomen de partnerlanden een schuldverlichting die de realisatie van de sociale doelstellingen financieel ondersteunt. Zo zijn de landen van de Club van Parijs overeengekomen de stock van de buitenlandse schuld van de armste landen, die het voltooiingspunt bereikt hebben, te verminderen met 90 % of meer. Het merendeel van de schuldeisers, waaronder België sinds 2005, annuleert de schuld ten belope van 100 % op het ogenblik dat het voltooiingspunt bereikt wordt.

Ten gevolge van een belangrijke verslechtering van de financiële toestand van de Nationale Delcrederedienst (NDD), meer in het bijzonder omwille van de schuldencrisis in de ontwikkelingslanden, keurde het Ministerieel Comité voor Buitenlandse Betrekkingen van 18 januari 1991 een financieel saneringsplan goed. Dit plan voorzag onder andere in de afkoop door de Staat, met een korting van 50 %, van de schuldvorderingen waarvoor schadevergoedingen betaald werden, die de NDD op een aantal ontwikkelingslanden had.

Daarom had ik de minister willen vragen:

1. Kan de minister een overzicht geven van de leningen aan Vreemde staten die door België werden verstrekt voor de jaren 2007, 2008 en 2009 en tegen welke rentevoet deze leningen werden toegezegd?

2. Kan de minister een overzicht geven van de actuele schulden van de HIPC-landen ten aanzien van België.

a. Over welke soort schulden gaat het (leningen van staat tot staat of schulden ten aanzien van de Nationale Delcrederedienst voor rekening van de NDD of de Staat)?

b. Welke is de nominale waarde van die schulden en welke is de begrotingskost bij kwijtschelding van deze schulden?

c. In welke fase zitten de HIPC-landen op vandaag, met name: completion point, decision point of pre-discion point?

3. Kan de minister een overzicht geven van de schulden van de landen die NIET behoren tot het HIPC-initiatief? Over welke soort schulden gaat het (leningen van staat tot staat of schulden ten aanzien van de Nationale Delcrederedienst voor rekening van de NDD of de Staat)?

4. Kan de minister een overzicht geven van de schulden die reeds werden kwijtgescholden door België in het kader van het HIPC-initiatief sinds zijn ontstaan?

a. Over welke soort schulden gaat het (leningen van staat tot staat of schulden ten aanzien van de Nationale Delcrederedienst voor rekening van de NDD of de Staat)?

b. Welke is de nominale waarde van die schulden en welke is de begrotingskost bij kwijtschelding van deze schulden?

c. Voor welke bedragen zijn deze kwijtscheldingen aangerekend als ODA?

5. Werden door België ook schulden kwijtgescholden buiten het HIPC-initiatief? Zo, ja, kan de minister hiervan een overzicht geven?

a. Over welke soort schulden ging het?

b. Wat was de begrotingskost?

c. Voor welke bedragen zijn deze kwijtscheldingen aangerekend als ODA?

Antwoord ontvangen op 13 oktober 2009 :

Het geacht lid gelieve hierna de antwoorden op haar vragen te willen vinden.

1.Hieronder vindt u een overzicht van de staatsleningen die in 2007, 2008 en 2009 door België toegekend werden. De meeste leningen zijn renteloos. Waar dat niet het geval is wordt de rente vermeld na het begunstigde land.

2007

Gambia: 561 900 euro

Mongolië 4 588 649 euro

Ghana 8 790 063 euro

Soedan 632 000 euro

DRC 423 633 euro

Tunesië (2 %) 6 000 000 euro

Algerije (2 %) 4 563.000 euro

2008

Tunesië (2%) 3 045 000 euro

Guinée 802 200 euro

Mozambique 747 360 euro

Ghana 2 668 360 euro

Ghana 7 801 900 euro

Sao Tomé 980 800 euro

2009

Kenia 4 653 550 euro

Kameroen 8 773 350 euro

2a)In tabel 1 en in de linkerkolom van tabel 3 vindt het geacht lid een overzicht van de uitstaande schulden van de heavily indebted poor countries (HIPC)-landen aan België. Tabel 1 geeft het overzicht voor de leningen van staat tot staat en tabel 3 geeft de cijfers voor de ONDD-schuld. Bij de ONDD-schuld wordt geen onderscheid gemaakt tussen de schuld voor rekening van de ONDD en voor rekening van de Staat.

2b)De cijfers in de tabellen geven de nominale waarde van de schuld weer. Voor de ONDD-schuld betreft het de nominale waarde zonder achtertstalligheidsintresten. Voor de HIPC-landen bedragen deze achterstalligheidsintresten bij benadering 496,3 miljoen euro.

Voor de staatsleningen stemt de begrotingskost bij de kwijtscheldingen overeen met de nominale waarde van die leningen. Deze begrotingskost kan echter gespreid worden over de terugbetalingsperiode die zonder kwijtschelding gegolden zou hebben.

Voor de ONDD-schuld wordt de begrotingskost pas bepaald op het ogenblik dat de eigenlijke schuldkwijtschelding wordt toegekend.

2c) De volgende landen hebben hun completion point in het kader van het HIPC-initiatief reeds bereikt : Benin, Bolivia, Burundi, Boerkina Faso, Ethiopië, Gambia, Ghana, Guyana, Haïti, Honduras, Kameroen, Madagaskar, Malawi, Mali, Mauritanië, Mozambique, Nicaragua, Niger, Rwanda, Sao Tomé, Senegal, Sierra Leone, Tanzania, Oeganda en Zambia.

Het beslissingspunt werd bereikt door Tsjaad, de DRC, Guinee-Conakry , Guinée-Bissau, de Centraal Afrikaanse Republiek, Ivoorkust, Liberia en de Republiek Kongo.

De volgende landen tenslotte bevinden zich nog in de pre-decision point fase: de Comoren, Eritrea, Kirgistan, Nepal, Somalië, Soedan en Togo.

3.In tabel 2 en in de rechterkolom van tabel 3 vindt het geacht lid een overzicht van de uitstaande schulden van de niet HIPC-landen aan België. Tabel 2 geeft het overzicht voor de leningen van staat tot staat en tabel 3 geeft de cijfers voor de ONDD-schuld. Bij de ONDD-schuld wordt geen onderscheid gemaakt tussen de schuld voor rekening van de ONDD en voor rekening van de staat. Voor de ONDD-schuld betreft het de schuld zonder achtertstalligheidsintresten die voor de niet HIPC-landen bij benadering 203,2 miljoen euro bedragen.

4a) Voor de staatsleningen werden tot nog toe per land de volgende schulden kwijtgescholden voor landen die in het kader van het HIPC-initiatief het voltooiingspunt bereikten:

Bolivië: 10.938.302 euro

Tanzania: 21 252 903 euro

Mozambique: 396 630 euro

Kameroen: 20 560 586 euro

Ethiopië 14 615 802 euro

Ghana 1 615 274 euro

Sao Tomé 706 433 euro

Zambia: 5 100 000 euro

Malawi 900 339 euro

Van de ONDD-schulden werden tot nog toe per land de volgende bedragen kwijtgescholden op het HIPC-voltooiingspunt of op een ander ogenblik in het kader van het HIPC-initiatief:

In miljoen euro.

Bolivië: 58,7

DRC: 910,85

Ethiopië: 5,16

Ghana: 1,82

Guinee-Bissau: 4,14

Ivoorkust: 67,90

Kameroen: 216,90

Madagascar: 22,38

Republiek Congo: 18,39

Senegal: 4,79

Sierra Leone 13,64

Tanzania: 103,90

4b) De hierboven vermelde cijfers geven de nominale waarde weer van de in het kader van het HIPC-initiatief kwijtgescholden schulden.

Bij de kwijtschelding van staatsleningen stemt de nominale waarde overeen met de begrotingskost van de annulatie.

Voor de kwijtgescholden schulden van de ONDD hangt de begrotingskost af van de compensaties die tussen de ONDD en de Belgische overheid wordt overeengekomen. Tabel 4 geeft de bedragen weer van de totale schuldkwijtschelding waarvan de HIPC-landen hebben genoten en van de begrotingskost die daar tegenover staat in zoverre deze reeds gekend is. Een deel van deze schuldverlichtingen werd reeds vóór de aanvang van het HIPC-initiatief (1996) toegekend. Dit verklaart waarom de cijfers van de kwijtgescholden bedragen in tabel 4 voor een aantal landen hoger zijn dan deze die u vindt in het antwoord op vraag 4a.

4c) De kwijtschelding van de ODA-leningen van staat tot Staat zijn enkel aanrekenbaar voor de kwijtgescholden interesten. Het betreft een bedrag van slechts 833.621 EUR aan kwijtgescholden intresten op twee leningen ten gunste van Kameroen. Alle andere kwijtgescholden leningen waren immers renteloos.

De kwijtscheldingen van de ONDD-schuld zijn ODA-aanrekenbaar voor de nominale waarde van de kwijtscheldingen.

5 a). België heeft ook buiten het HIPC-initiatief schulden kwijtgescholden. Voor wat de staatsleningen betreft waren er drie kwijtscheldingsoperaties.

Het Ministerieel comité voor buitenlandse betrekkingen besloot op de vergadering van 24 december 1990 over te gaan tot de kwijtschelding van de uitstaande saldi der staatsleningen voor de volgende landen:

Benin: 2 850 776 euro

Burundi: 12 394 676 euro

Kenya: 5 515 754 euro

Madagascar: 1 859 201 euro

Mozambique 173 525 euro

Niger: 6 197 338 euro

Rwanda: 2 478 935 euro

Senegal: 2 478 935 euro

Tanzania: 26 450 239 euro

Zambia: 2 231 042 euro

Op 20 september 1994 keurde de Ministerraad de kwijtschelding goed van de uitstaande saldi der staatsleningen voor de volgende landen:

Benin: 1 115 521 euro

De Comoren: 2 270 705 euro

Ivoorkust 10 620 145 euro, waarvan intresten ten bedrage van 1 670 448 euro

Senegal: 2 478 935 euro.

Op 29 januari 2007 tenslotte werd tussen België en Pakistan een schuldomzettingsakkoord ondertekend waardoor de uitstaande schuld van de in het verleden toegekende staatsleningen omgezet werd in Pakistaanse Roepees om in het kader van het door de Aziatische Ontwikkelingsbank beheerde “Pakistan Earthquake Fund” aangewend te worden voor projecten in onderwijs en gezondheidszorg als bijdrage tot de wederopbouw van Kashmir en Azad Jammu na de zware aardbeving van 2005. Door deze “debt for aid swap” wordt een uitstaand bedrag van 30 279 574 euro van in het verleden toegekende staatsleningen kwijtgescholden. De intrestverplichtingen ten bedrage van 108 453 euro zijn in dit bedrag begrepen.

Voor wat de ONDD-schuld betreft hadden de volgende schuldkwijtscheldingsoperaties plaats buiten het HIPC-initiatief:

In het antwoord op vraag 4b werd u reeds meegedeeld dat een aantal HIPC-landen reeds vóór 1996 - dus vóór de aanvang van het HIPC-initiatief - van ONDD-schuldverlichtingsoperaties hebben genoten.

Ook een aantal niet-HIPC-landen hebben van de ONDD schuldkwijtscheldingen gekregen in het kader van concessionele schuldherschikkingen die in de Club van Parijs werden goedgekeurd. In tabel 5 vindt u daarvan een overzicht.

In het verleden heeft de ONDD tenslotte een aantal belangrijke schuldomzettingsakkoorden gerealiseerd met DGOS. Het betreft hier zogenaamde “debt for aid swaps” waarbij schuld in deviezen omgezet werd in tegenwaardefondsen in locale munt die aangewend werden voor ontwikkelingsprojecten. Tabel 6 geeft een overzicht van deze swap-operaties.

5b) Voor wat de kwijtgescholden staatsleningen betreft stemt de begrotingskost van deze kwijtscheldingsoperaties overeen met de nominale waarde van de kwijtgescholden bedragen.

Voor wat de ONDD-schuld betreft vindt u de eventuele begrotingskost terug in de tabellen 5 en 6.

5c) Bij de kwijtschelding van de uitstaande saldi der staatsleningen zijn enkel de geannuleerde intresten ODA-aanrekenbaar.

Voor de kwijtscheldingsoperatie van 1994 betreft het een bedrag van 1 670 448 euro.

Voor de kwijtschelding door schuldomzetting die in 2007 plaats had betreft het een bedrag van 108 453 euro.

De ONDD-schulden die kwijtgescholden werden in het kader van concessionele schuldherschikkingen in de Club van Parijs werden als ODA aangerekend voor de nominale waarde van de kwijtgescholden bedragen.

Gelieve u tot de minister van Ontwikkelingssamenwerking te richten voor de vraag over de ODA-aanrekening der swap-operaties met DGOS.

Tabel 1

Uitstaand bedrag van de leningen van Staat tot Staat voor de landen behorend tot de categorie van de arme landen met zeer grote schuldenlast (HIPC).

Situatie op 31 juli 2009

Begunstigd Land

Bedrag in miljoen euro

Burkina Faso

8,923

Congo (Republiek)

3,365

Congo (Democratische Republiek)

123,703

Djibouti

0,263

Gambie

0,562

Ghana

33,316

Guinea

3,281

Liberia

2,107

Malawi

2,572

Kameroen

17,893

Mali

8,513

Mozambique

4,106

Nepal

12,557

Sao Tome & Principe

0,981

Senegal

1,622

Sudan

0,632

Tanzanie

4,309

Zambie

5,92

Totaal

234,625



Tabel 2


Uitstaand bedrag van de leningen van Staat tot Staat voor de andere ontwikkelingslanden.


Situatie op 1 september 2008


Begunstigd Land

Bedrag in miljoen euro

Algérie - Algerije

43,448

Angola

3,203

Bangladesh

8,956

Bosnië en Herzegovina

3,940

Botswana

0,58

Kaapverdië

1,477

China

56,971

Colombie

0,031

Kroatië

0,743

Cuba

2,479

Dominikaanse Republiek

0,693

Ecuador

10,958

Egypte

13,423

El Salvador

0,892

Gabon

3,629

Indonesië

78,539

Jamaïca

6,618

Jordanië

2,975

Kenia

6,680

Libanon

1,301

Malediven

3,599

Mongolië

4,589

Marokko

5,759

Uzbekistan

8

Peru

6,238

Filippijnen

17,493

Seychellen

8,473

Syrië

0,279

Thaïland

0,831

Tunesië

30,755

Turkije

31,473

Vietnam

12,318

Zimbabwe

1,885

Totaal

379.220





Tabel 3

Overzicht van de nominale schulden t.a.v. de ONDD.

Situatie op 30 juni 2009

HIPC-LANDEN

Bedrag

Andere landen

Bedrag

DRC

319 841 166,45

ANGOLA

7 782 454,02

REPUBLIEK CONGO

46 190 456,36

ARGENTINIE

7 890 882,99

GUINEE

2 210 483,42

BOSNIE-HERZEGOVINA

4 385 696,19

GUINEE-BISSAU

9 815 942,08

CUBA

74 747 787,72

IVOORKUST

217 439 281,91

EGYPTE

43 297 490,19

LIBERIA

30 980 914,46

GRENADA

5 211 684,20

SENEGAL

3 709 818,52

INDONESIE

85 438 200,31

SOEDAN

232 434 760,36

IRAK

70 700 460,70

TOGO

82 036 289,91

KENIA

16 328 468,95

 

 

KROATIA

204 963,08

 

 

NOORD-KOREA

20 258 159,25

 

 

PAKISTAN

25 830 119,78

 

 

SERVIE

105 289 460,62

Totaal

944 659 113,47

Totaal

467 365 828,00

Tabel4

Totaaloverzicht van de door de ONDD aan HIPC-landen toegekende schuldkwijtscheldingen in het kader van concessionele schuldherschikkingsakkoorden van de Club van Parijs (Vóór en na 1996)

In miljoen euro

Land

Bedrag schuldkwijtschelding.

Begrotingskost

BENIN

1,81

0,79

BOLIVIA

83,49

21,32

CONGO (DRC)

910,87


CONGO-BRAZZAVILLE

18,39


ETHIOPIA

10,64

4,83

GHANA

1,83

0,87

GUINEE

5,13

0,78

GUINEE-BISSAU

4,14


IVOORKUST

67,90


KAMEROEN

216,99

89,71

MADAGASCAR

22,39

9,11

SENEGAL

4,86

0,30

SIERRA-LEONE

21,98

4,18

TANZANIA

116,07

29,71

TOGO

14,02


ZAMBIA

2,13

0,24

Tabel 5

Overzicht van de door de ONDD toegekende schuldkwijtscheldingen aan niet-HIPC-landen in het kader van de concessionele schuldherschikkingsakkoorden van de Club van Parijs

In miljoen euro

Land

Bedrag kwijtschelding

Begrotingskost

BOSNIA-HERZEGOVINA

3,40


IRAK

267,92


NIGERIA

269,29


POLEN

120,00


SERVIE

68,20


VIETNAM

20,28

9,22

Tabel 6

Door de ONDD met DGOS gerealiseerde SWAPS,

Bedragen in miljoen euro.


Bedrag

Budgetkost

BENIN

11,53

3,80

BOLIVIA

42,91

13,97

CONGO-BRAZZAVILLE

14,78

8,28

ETHIOPIE

17,65

4,41

GUINEE

2,79

0,92

IVOORKUST

39,25

11,91

KAMEROEN

10,89

3,59

MOZAMBIQUE

1,60

0,48

TANZANIA

7,20

1,87

ZAMBIA

7,92

2,22

ECUADOR

5,34

3,10

SURINAME

1,11

0,51

VIETNAM

55,48

15,31