Belgische Senaat

ZITTING 2011-2012

22 NOVEMBER 2011

Voorstel van resolutie betreffende de bescherming van albino's in Afrika

(Ingediend door mevrouw Fatiha Saïdi c.s. )

TOELICHTING

Albinisme is een genetische ziekte die overal in de wereld voorkomt. De aandoening wordt gekenmerkt door het onvermogen van het lichaam om melanine aan te maken, het pigment dat de huid helpt zich tegen de schadelijke ultraviolette stralen van de zon te beschermen. Het ontbreken van melanine resulteert in een ontkleuring van de huid, de ogen en het haar.

Er bestaan twee soorten albinisme :

— oculair albinisme (ontkleuring van de ogen);

— oculocutaan albinisme (ontkleuring van de huid, de ogen en het haar);

Mensen met deze ziekte zijn bovendien slechtziend, ongeacht de vorm van albinisme waaraan ze lijden.

Terwijl in de Verenigde Staten en Europa één persoon op 20 000 albino is, is dat in Afrika maar liefst 1 op 4 000.

In Afrika moeten albino's in het algemeen niet enkel zien om te gaan met hun ziekte en de handicaps die hieruit voortvloeien, maar tevens met de afwijzing van de maatschappij. Ze krijgen immers af te rekenen met heel wat vooroordelen en negatief bijgeloof, waardoor ze marginalen in hun samenleving zijn. Zo worden ze vaak beschouwd als boosaardige heksen of tovenaars die onheil bezorgen aan wie hun pad kruist. Soms zijn enkel geruchten voldoende voor een woedende menigte om een persoon die wordt verdacht van hekserij af te rossen of zelfs te vermoorden.

In Tanzania — het land met de grootste albinogemeenschap, geschat op bijna 150 000 op een totale bevolking van 38 miljoen inwoners — schrijft het volksgeloof de albino's nog een andere reeks « magische » krachten toe. Hun haar, bloed, vlees en beenderen worden immers door medicijnmannen-genezers bereid als « wondermedicijnen » of « amuletten » en worden geacht genezing, geluk en voorspoed te brengen. Op die manier zouden heel wat graven van albino's zijn geschonden.

Het is ook door dit geloof dat er meedogenloos geweld tegenover albino's wordt gepleegd, voornamelijk in afgelegen gebieden aan de rand van het Victoriameer, waar het bijgeloof rond de magische krachten van albino's diepgeworteld is. Bepaalde weinig scrupuleuze medicijnmannen-genezers betalen om albino's te laten vermoorden om hun ledematen of organen te ontfutselen waarmee ze aftreksels maken die duur worden verkocht. Tijdens processen in verband met deze macabere handel heeft men geraamd dat een arm of een been van albino's wordt verkocht tegen een prijs die kan oplopen tot 2 000 dollar.

In Tanzania leeft 90 % van de bevolking met minder dan twee dollar per dag en wegens winstbejag zijn dergelijke barbaarse handelingen helaas niet geïsoleerd of marginaal van aard : volgens de Tanzaniaanse overheid en Amnesty International zouden er sinds 2007 reeds meer dan vijftig mensen zijn vermoord en tientallen personen verminkt om motieven die rechtstreeks in verband staan met deze vorm van bijgeloof. De albino's, die zich bewust zijn van het gevaar dat ze dagelijks lopen, zijn verplicht om zich in groep te verplaatsen, continu te worden beschermd, opgesloten te leven.

De Tanzaniaanse overheid tracht bijgevolg deze praktijken te bestrijden en de veiligheid van albino's in de dorpen te versterken, maar het fenomeen begint zich uit te breiden naar bepaalde buurlanden (Kameroen, Congo, Burundi, Mali, Nigeria, Kenia, ...), wat een enorme bedreiging betekent voor mensen met albinisme in die landen.

De NGO « Under the Same Sun », die de rechten van albino's verdedigt, heeft heel wat overlijdens van albino's aan het licht gebracht in Burundi, de Democratische Republiek Congo, Guinee, Swaziland en Zuid-Afrika. De NGO benadrukt daarbij dat heel wat moorden en aanvallen op albino's in Afrika niet worden gedocumenteerd of vermeld in rapporten.

« The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies » en « The Albinism Foundation of East Africa » berichten dat tussen 2007 en 2009 minstens 10 000 Tanzaniaanse, Keniaanse en Burundese albino's gedwongen werden om hun dorp te verlaten en zich gingen verschuilen of gingen leven in stedelijke gebieden, waar ze zich veiliger voelen.

Het fenomeen is dus niet langer geografisch beperkt en er dienen dus strategieën te worden uitgewerkt om deze overtuigingen en discriminaties doeltreffend te bestrijden.

Hierbij moet men zich toespitsen op vier pijlers :

1. de nadruk leggen op informatie en educatie van de bevolking teneinde de stereotypen waarvan albino's het slachtoffer zijn, te bestrijden;

2. een telling van de albinobevolking verrichten;

3. bijdragen tot de bescherming en de veiligheid van albino's;

4. een reeks zorgelementen voor albino's invoeren teneinde bij te dragen tot hun gezondheid en hun welzijn.

VOORSTEL VAN RESOLUTIE

De Senaat,

A. gelet op de Universele Verklaring van de rechten van de mens, aangenomen door de algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 10 december 1948;

B. gelet op het Verdrag betreffende de rechten van het kind van de Verenigde Naties, dat bindend is en geen afwijkingen toestaat;

C. gelet op het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap van de algemene Vergadering van de Verenigde Naties;

D. gelet op de Verklaring van de Verenigde Naties betreffende de rechten van minderheden van 18 december 1992;

E. gelet op het Afrikaans Handvest inzake de mensenrechten en de rechten van volkeren, goedgekeurd op 27 juni 1981;

F. gelet op de resolutie van het Europees Parlement over het vermoorden van albino's in Tanzania;

G. gelet op zijn voorgaande resoluties over ernstige schendingen van de mensenrechten;

H. gelet op zijn voorgaande resoluties die melding maken van het specifieke probleem van de bescherming van Afrikaanse albino's;

I. gelet op het verslag van het Parlement « Stop het geweld tegen kinderen in het Zuiden » van 12 mei 2009;

J. gelet op de beginselen van « bescherming, voorzieningen en participatie » die de strategienota betreffende de eerbied voor de rechten van het kind in de Belgische ontwikkelingssamenwerking structureren;

K. overwegende dat de rapporten van de NGO's en de media, die door de Tanzaniaanse regering worden bevestigd, sinds 2007 gewag maken van het vermoorden en verminken van albino's, onder wie ook kinderen;

L. overwegende dat, naast de moorden op albino's, Kameroen, Mali, Nigeria, Kenia, maar ook partnerlanden van de Belgische ontwikkelingssamenwerking zoals de Democratische Republiek Congo, Oeganda, Burundi en Tanzania, ook berucht zijn voor het vermoorden van mensen van wie wordt geloofd dat ze heksen of tovenaars zijn;

M. overwegende dat de moorden op albino's worden gepleegd door georganiseerde bendes die worden ingehuurd door medicijnmannen, die organen of ledematen van albino's gebruiken om er aftreksels en amuletten mee te maken en er handel mee te drijven;

N. overwegende dat deze moorden hebben gezorgd voor grote bezorgdheid en angst bij de albinogemeenschap, aangezien de albino's zich momenteel zeer onveilig voelen en zelfs bang zijn om alleen te blijven, te wandelen of te reizen, om mogelijke risico's te ontlopen;

O. overwegende dat een deel van de bevolking van deze landen onder de armoedegrens leeft en dat de toegang tot gezondheidszorg erg beperkt is, waardoor de bevolking vaak een beroep doet op medicijnmannen en traditionele genezers;

P. overwegende dat albino's een minderheid vormen en dat de discriminatie van albino's een ernstig probleem is in heel Afrika ten zuiden van de Sahara;

Q. overwegende dat volgens een studie van het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) :

« bijna de helft van de ouders van albinokinderen zich schaamde ten tijde van de geboorte van het kind, dat vrouwelijke albino's worden gediscrimineerd door andere vrouwen, dat vrouwen die bevallen van albinobaby's vaak worden beschimpt of verworpen en worden gediscrimineerd op het werk, dat ongeveer twee derde van de ouders aangeeft dat specifieke gezondheidsinterventies voor albinokinderen duur zijn en dat de helft vaststelt dat hun kinderen ernstige problemen hebben met hun zicht, maar dat 83 % echter aangeeft dat hun kinderen even goed presteren op school als alle andere kinderen (de toegang tot onderwijs is in Afrika voor albino's niet evident),

1. veroordeelt de moorden op albino's en het verhandelen van hun lichaamsdelen voor lucratieve en/of bijgelovige doeleinden zeer krachtig;

2. is verheugd over de veroordeling van deze moorden door de regering van Tanzania en haar belofte om alles in het werk te stellen om deze misdaden een halt toe te roepen;

3. feliciteert de Tanzaniaanse president Jakaya Kikwete met zijn besluit om mevrouw Al-Shymaa Kway-Geer te benoemen als eerste albino-parlementslid, vanwege haar vaste voornemen om de discriminatie te bestrijden waar zij en de andere albino's onder lijden;

4. steunt en is verheugd over de stappen die tot dusver zijn genomen door de Tanzaniaanse regering, zoals de organisatie van een albinotelling en de totstandbrenging van een dienst voor politiebegeleiding voor albinokinderen; sluit zich aan bij de vraag van de Tanzaniaanse parlementsleden naar verdere maatregelen om de fundamentele oorzaken van het probleem aan te pakken en alle discriminatie van albino's een halt toe te roepen;

5. roept de autoriteiten van de betrokken landen, de plaatselijke regeringsautoriteiten en het maatschappelijk middenveld in het algemeen op samen te werken om alle albino's te beschermen;

6. dringt er bij de regeringen van de betrokken landen op aan onmiddellijk maatregelen te treffen om het maatschappelijk bewustzijn te bevorderen en informatie te verstrekken over albinisme, waarbij dergelijke maatregelen vooral in landelijke gebieden moeten worden geïmplementeerd, waar mensen vaak minder opgeleid en meer bijgelovig zijn, bijvoorbeeld via mediacampagnes;

7. roept de regering op de inspanningen van het UNDP te steunen om albino's in Afrika te beschermen;

8. is van mening dat de beste manier om de rechten van de Afrikaanse albino's te beschermen erin bestaat hen gelijke toegang te garanderen tot kwalitatief hoogstaand onderwijs en gezondheidszorg, binnen het kader van een integratiebeleid, en te zorgen voor adequate sociale en juridische bescherming;

9. roept de regering op de betrokken regeringen, de NGO's en het maatschappelijk middenveld te steunen in hun inspanningen om een telling van de albinobevolking te verrichten teneinde een beleid uit te werken dat voorziet in de behoeften en rechten van albino's en gebaseerd is op niet-discriminatie en maatschappelijke integratie, alsook op gelijke toegang tot werkgelegenheid;

10. roept op tot een verbeterde opleiding van gezondheidswerkers en tot het organiseren van workshops voor onderwijzers en ouders om hen aan te moedigen ervoor te zorgen dat albinokinderen worden beschermd tegen de zon, aangezien velen onder hen sterven aan huidkanker voor ze dertig jaar oud zijn;

11. dringt erop aan dat de middelen voor de gezondheidszorg de armste bevolkingslagen bereiken; wijst met nadruk op de dringende behoefte aan bereikbare gezondheidszorg in plattelandsgebieden en afgelegen streken;

12. vraagt de regering het teamwerk tussen de Afrikaanse landen die bij deze problematiek zijn betrokken, aan te zwengelen en te bevorderen in het kader van VN-missies, bilaterale ontmoetingen of ontwikkelingssamenwerking;

13. vraagt de regering het verkrijgen van visa en verblijfsvergunningen te vergemakkelijken voor asielzoekers die aan albinisme lijden en die vervolgingen in hun land aanvoeren.

21 oktober 2011.