5-244COM

5-244COM

Commissie voor de Buitenlandse Betrekkingen en voor de Landsverdediging

Handelingen

WOENSDAG 10 JULI 2013 - NAMIDDAGVERGADERING

(Vervolg)

Vraag om uitleg van de heer Bert Anciaux aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken over «de herschikking van de diplomatieke posten» (nr. 5-3563)

De heer Bert Anciaux (sp.a). - België heeft momenteel ongeveer 135 diplomatieke posten waarvan 89 ambassades, naast consulaten-generaal en permanente vertegenwoordigingen. In het regeerakkoord staat dat België het netwerk van de posten zal herzien. Daarnaast zullen er geostrategische en geografische prioriteiten worden gesteld. Dat gebeurt op basis van de doorlichting van de Belgische belangen en van de geopolitieke realiteit. De herziening is ook een besparing.

Voor de herschikking van de posten worden de Belgische belangen land per land doorgelicht op basis van vier criteria: politiek, economie, consulaire belangen en ontwikkelingssamenwerking. Enkele maanden geleden lichtte de minister reeds een tipje van de sluier. Zo verlaat hij de vroegere Belgische politiek om, zelfs met kleine vertegenwoordigingen, in zoveel mogelijk landen aanwezig te zijn. Hij wil meer naar een systeem van regionale vertegenwoordigingen. Hij noemde daarbij enkele concrete posten die zouden sluiten ten voordele van andere locaties. Ook zou er worden nagedacht over samenwerking met de Beneluxpartners.

Ik kan die herschikkingsplannen alleen maar toejuichen. Toch heerst er nog zeer veel onduidelijkheid. De minister doet er misschien goed aan om zo transparant mogelijk over zijn plannen te communiceren. Ik heb bijvoorbeeld vragen bij enkele van de voornoemde voorbeelden. Ik betwijfel of sommige punten wel in het belang van België zijn.

Zo heb ik bedenkingen bij de sluiting van de ambassade te Costa Rica ten voordele van Panama. Kan de minister me de concrete beweegreden voor die keuze geven? Op welke wijze zal de aanpak op geostrategisch niveau en op gebied van politiek-economische consulaire belangen en ontwikkelingssamenwerking in het voordeel van België spelen. Ook al is er in Panama meer stabiliteit dan vroeger, toch lijkt het land het Las Vegas van Midden-Amerika te worden. Als politiek signaal kan de keuze voor Panama in ieder geval tellen.

Een ander politiek signaal komt van de sluiting van de post in Caracas. Wat is daarvan het geopolitieke belang op lange termijn? Venezuela beschikt over de grootste oliereserves ter wereld.

De interne evaluatie van de diplomatieke posten door Buitenlandse Zaken zou weinig systematisch en zonder duidelijke methodologie zijn uitgevoerd. Misschien ging men onder de vorige ministers van Buitenlandse Zaken op dezelfde wijze te werk, toch was de evaluatie beter op een objectieve en transparante wijze gebeurd. Bovendien lijken de gesprekken binnen de Benelux nog niet te vlotten. Hoe staat het daarmee? Kortom, de vermelde voorbeelden wekken twijfels op over de objectiviteit van de beoogde doelstelling van efficiëntie van deze fundamentele hervorming.

Hoe ver staat het met de herschikking van de diplomatieke posten? Wat is het tijdspad? Worden de deelstaten geconsulteerd? Hoe verklaart de minister de stelling van de Vlaamse minister-president dat er geen overleg over de herschikking plaatsvindt? Vindt de minister dat overleg niet nodig? Ik weet wel dat het overleg in de andere richting ook niet altijd gebeurt. Ik heb trouwens ook een vraag ingediend over de reis van de Vlaamse minister-president naar Texas.

Gebeurt de herschikking op basis van interne analyses door Buitenlandse Zaken? Kan de minister dat bijvoorbeeld illustreren aan de hand van de sluiting van de ambassade van Costa Rica en Venezuela en de opening van een ambassade in Panama? Aangezien de analyse van Buitenlandse zaken land per land gebeurde, zal het zeker geen probleem vormen om de onderliggende argumentatie en concrete economische en consulaire voordelen op te sommen.

Hoe staat het met de gesprekken binnen de Benelux? De minister vermeldde een besparing. Wat zijn de verwachtingen op dat vlak?

De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - Op 28 mei 2013 vond in de commissie voor de Buitenlandse Betrekkingen van de Kamer een actualiteitsdebat plaats over de reorganisatie van het diplomatieke postennetwerk. Daar gaf ik reeds antwoorden op veel van de vragen van de heer Anciaux. Graag herhaal ik enkele antwoorden in de Senaat.

In 2011 heeft de FOD Buitenlandse Zaken een studie verricht over de optimalisering van het diplomatieke en consulaire netwerk van ons land. Op basis van objectieve criteria werden de strategische belangen van ons land in de wereld op economisch, politiek en consulair vlak geanalyseerd. In een tweede fase werd het huidige diplomatieke netwerk onder de loep genomen teneinde na te gaan of dat netwerk nog adequaat is voor het behartigen van de gedefinieerde strategische belangen en of onze capaciteiten op optimale wijze worden benut. Op die basis, en binnen de context van budgettaire neutraliteit, werden beslissingen genomen over de herstructurering van het postennetwerk. Die studie werd ter beschikking gesteld van het Parlement.

De sluiting van onze ambassade te Costa Rica en de opening van een ambassade in Panama - die onder dezelfde jurisdictie vallen - moeten in dat kader worden bekeken. Vooral vanuit het oogpunt van het economische en politieke belang heeft de opening van een ambassade in Panama een toegevoegde waarde voor België. Er werd niet enkel gekeken naar het belang van het land vandaag, op basis van de huidige export- en importcijfers en van de cijfers met betrekking tot investeringen, energie en technologie, maar ook naar het potentieel verwachte belang van het land over vijf jaar en naar de risicofactoren bij het zaken doen of investeren. Zowel het huidige belang als het potentiële verwachte belang is in Panama hoger dan in Costa Rica. Er wonen wel meer Belgen in Costa Rica dan in Panama: 454 ingeschreven Belgen tegenover 175. Wij zullen echter alles in het werk stellen om een optimale consulaire dienstverlening voor de Belgen in Costa Rica vanuit Panama te blijven garanderen, zoals dat ook het geval is voor de andere landen van de jurisdictie waar Belgen verblijven, namelijk El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua.

De andere openingen en sluitingen die begin 2013 werden aangekondigd - sluiting van de ambassade in Valletta, sluiting van het consulaat-generaal in Milaan en van het consulaat in Tanger, opening van de ambassade in Yaounde en van het consulaat-generaal in Chennai - zullen tegen eind deze zomer zijn afgerond. Andere herstructureringen na die datum zijn niet uit te sluiten.

Op budgettair vlak, en rekening houdend met de kosten die gepaard gaan met de sluitingen, zoals verhuizing, opzegvergoedingen en ontslagvergoedingen, zal de herstructurering in 2013 een neutrale operatie zijn, maar vanaf 2014 zullen de in 2013 gesloten posten besparingen opleveren.

Besparingen worden ook verwacht als gevolg van een versterkte samenwerking tussen de Benelux in het postennetwerk. Na het startschot dat daarvoor werd gegeven tijdens mijn onderhoud met de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, de heer Timmermans, werd in januari 2013 op administratief niveau tussen België en Nederland een werkgroep opgericht om na te gaan welke concrete samenwerkingsvormen mogelijk zijn. In dat kader vinden op wekelijkse basis teleconferenties en vergaderingen plaats. Eind juni werd met Nederland een akkoord bevestigd met betrekking tot samenwerkingsprojecten in Kinshasa, Caracas, Mexico en Buenos Aires. Andere projecten worden onderzocht.

Het is juist dat de ambassade van België in Caracas deze zomer zal worden gesloten, maar België zal in Caracas aanwezig blijven met een Belgisch diplomatiek bureau binnen de lokalen van de Nederlandse ambassade, als telebureau van de ambassade van België te Bogota. De blijvende aanwezigheid in Caracas zal garanderen dat België zijn economische belangen in Venezuela verder zal kunnen verdedigen, terwijl met de downsizing aanzienlijke besparingen kunnen worden gerealiseerd. Het diplomatiek bureau zal de consulaire dienstverlening aan de Belgische gemeenschap in Venezuela verder verzekeren.

Een goede samenwerking met de delegaties van de Europese Unie maakt eveneens deel uit van de doelstellingen van mijn departement; formules van samenwerking met die delegaties worden momenteel onderzocht in enkele landen. Ook inhoudelijk wordt er steeds meer samengewerkt met de Europese Dienst voor extern optreden, conform het Lissabonverdrag. Op termijn zal de EDEO in toenemende mate bepaalde taken van politieke rapportage overnemen.

Op vergaderingen van de interministeriële conferentie Buitenlands Beleid van 7 november 2012 en 24 april 2013 werd de hervorming van het diplomatiek postennetwerk besproken met de gemeenschappen en de gewesten en werd afgesproken om daaromtrent een regelmatig overleg te organiseren. Dat is ondertussen reeds gebeurd. Dat overleg slaat ook op de huisvesting van de regionale vertegenwoordigers in de Belgische ambassades in het kader van de samenwerking met Nederland en Luxemburg. Bij de besprekingen met die landen wordt steeds rekening gehouden met de behoeften van de vertegenwoordigers van de gemeenschappen en gewesten.

De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik kan het potentiële belang van een land over vijf jaar uiteraard niet inschatten. Daarop hebben de diensten van Buitenlandse Zaken veel beter zicht.

Samenwerking met Nederland of met andere Europese landen is interessant.