5-244COM | 5-244COM |
Mevrouw Dalila Douifi (sp.a). - Sinds eind april is er een einde gekomen aan de sancties die de Europese Unie tegen Myanmar, het vroegere Birma, had getroffen. Enkel het wapenembargo blijft van kracht. Met de opheffing van de sancties wil de EU de democratische hervormingen in het land aanmoedigen.
Toen de straffen een jaar geleden werden opgeschort, verklaarde de Britse minister van Buitenlandse Zaken, de heer Hague, dat hij ondanks de grote vooruitgang nog steeds zeer bezorgd was over schendingen van mensenrechten en dat de sancties toen opgeschort, maar niet helemaal beëindigd werden.
Nu is er dus wel een einde gemaakt aan deze sancties. Nochtans blijkt uit het laatste rapport van Human Rights Watch dat er in de westelijke deelstaat Rakhine nog steeds misdaden tegen de menselijkheid worden gepleegd en etnische zuiveringen aan de gang zijn tegen de Rohingya-minderheid. De veiligheidstroepen ondernemen niets en worden zelfs beschuldigd van deelname aan de gruwelijkheden. Toch wordt hiervoor niemand ter verantwoording geroepen.
De Rohingya behoren tot de meest onderdrukte en vergeten volkeren ter wereld. Myanmar weigert hen het staatsburgerschap toe te kennen. Dat was zo onder de voorgangers van president Thein Sein en sinds zijn aantreden is hier niets aan veranderd. Helaas voor hen zijn ze ook in de buurlanden niet welkom en zijn ze ook daar het slachtoffer van discriminatie en geweld.
Ook de democratische oppositie neemt geen duidelijk standpunt in over het lot van de Rohingya. Aung San Suu Kyi, het boegbeeld van de oppositie en laureate van de Nobelprijs voor de Vrede, lijkt de kwestie niet ter harte te willen nemen. Een woordvoerder van haar partij, de Nationale Liga voor democratie, stelde zelfs dat de Rohingya niet "hun" burgers waren. Er is misschien wel sprake van een zekere liberalisering, maar onder president Thein Sein is er nog geen werkelijke democratisering.
Voordat Myanmar door de internationale gemeenschap echt een democratie kan worden genoemd, moet de regering de diverse bevolkingsgroepen erkennen die Myanmar als hun thuisland beschouwen, en hen burgerrechten toekennen.
Heeft de minister de situatie van de Rohingya met mevrouw Aung San Suu Kyi of met andere medewerkers van haar partij besproken? Zo ja, wat was hun standpunt? Op welke grond heeft de Europese Unie beslist om de opgeschorte sancties tegen Myanmar volledig op te heffen? Werd rekening gehouden met de wijze waarop de Rohingya worden behandeld?
Welk standpunt nam België in tijdens de bespreking over de opheffing van de sancties? Vreest de minister niet dat Myanmar minder geneigd zal zijn om democratische hervormingen door te voeren nu de Europese Unie niet langer over dit drukkingsmiddel beschikt?
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - De Europese Unie is zich er terdege van bewust dat de situatie van de Rohingya bijzonder onrustwekkend is. De Unie blijft op de Myanmarese overheden trouwens altijd druk uitoefenen om de discriminatie van de Rohingya-gemeenschap op te heffen en de leden van die etnische groep toegang te geven tot het burgerschap.
Ik heb dat zelf ook aangekaart tijdens mijn ontmoeting met president Thein Sein in maart te Brussel en tijdens mijn bezoek aan Myanmar midden maart. Ik heb het probleem ook besproken met Aung San Suu Kyi en andere leden van de oppositie, met vertegenwoordigers van de regering, met de voorzitter van het parlement, met de nationale mensenrechtencommissie en met vertegenwoordigers van minderheden, ook uit de staat Rakhine, waar de Rohingya verblijven.
Net als de hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid heb ik gepleit voor een onbeperkte humanitaire toegang tot de vluchtelingenkampen van de Rohingya. Ook in de toekomst zal ik hiervoor blijven pleiten.
In dit dossier weerspiegelt de houding van Aung San Suu Kyi de etnische en communautaire scheidingslijnen die Myanmar doorkruisen. Die scheidingslijnen hebben diepe wortels en vormen een van de grootste uitdagingen voor de toekomst van het land. Hoewel Aung San Suu Kyi lange tijd het stilzwijgen heeft bewaard over de Rohingya, heeft ze zich onlangs gekant tegen een wet die de Rohingya verbiedt meer dan twee kinderen te hebben.
Ik zal die aanpak aanhouden tijdens al mijn contacten met de verschillende partners in Myanmar: de regering, de oppositie, het parlement en de vertegenwoordigers van de minderheden. Een van de doelstellingen van mijn bezoek in maart was net om contact te hebben met de mensenrechtencommissie van Myanmar en met de minderheden.
Ter verwelkoming van de hervormingen waarvan de autoriteiten van Myanmar sinds maart 2011 werk maken, besliste de Europese Unie in april 2012 om voor een periode van twaalf maanden alle beperkende maatregelen op te schorten, met uitzondering van het wapenembargo. Sinds april 2012 is verder vooruitgang geboekt, ondanks de grote uitdagingen waarvoor de autoriteiten van Myanmar zich zien geplaatst. Het lag dan ook voor de hand om de beperkende maatregelen te herbekijken en een positief signaal te geven en verdere hervormingen te bewerkstelligen. Op de Raad Buitenlandse Zaken van april 2013 heeft de Europese Unie dan ook beslist alle beperkende maatregelen op te heffen, met uitzondering van het wapenembargo, dat gehandhaafd blijft.
Inmiddels zijn er nieuwe hervormingen, zijn er weer politieke gevangen vrijgelaten en is er een commissie opgericht die zich zal buigen over de situatie van de resterende politieke gevangenen. Bovendien werd aangekondigd dat een einde wordt gemaakt aan de perscensuur. Dankzij verkiezingen heeft Aung San Suu Kyi nu zitting in het parlement, waar ze meerdere belangrijke functies uitoefent, waaronder het voorzitterschap van de commissie Rechtsstaat.
Militairen maken krachtens de grondwet weliswaar nog onrechtmatig deel uit van het Parlement, maar een commissie zal zich buigen over een grondwetswijziging om hieraan een einde te maken. Het parlement moet iedereen vertegenwoordigen en dus mogen geen zetels worden gewaarborgd voor bepaalde groepen. Dit zijn maar enkele voorbeelden van de gunstige ontwikkelingen.
In de conclusies van de Raad Buitenlandse Zaken van april 2013 wijst de Europese Unie er evenwel op dat er nog veel werk aan de winkel is op het vlak van mensenrechten, vrede tussen de etnieën en de gemeenschappen, de humanitaire situatie in bepaalde regio's, meer bepaald in de staat Rakhine, evenals inzake de status en het welzijn van de Rohingya.
Met haar beslissing heeft de Europese Unie ervoor gekozen een nieuw hoofdstuk aan te vangen en de betrekkingen met Myanmar niet langer te stoelen op sancties, maar op partnerschap en dialoog. Deze benadering is niet alleen gericht op de gebieden van wederzijds belang, maar eveneens op de uitdagingen die Myanmar nog moet aangaan.
De voortzetting van het hervormingsproces heeft België aangezet in grote mate bij te dragen tot de beslissing van de Raad Buitenlandse Zaken van april 2013. Mijn bezoek aan Myanmar was een goede gelegenheid om de situatie te beoordelen. Ik ben er dan ook van overtuigd dat bovenvermelde beslissing de juiste is, die daarenboven kan rekenen op de steun van Aung San Suu Kyi.
Het behoud van het wapenembargo is geen onschuldige maatregel, maar een sterk signaal dat de autoriteit van Myanmar aanzet de hervormingen voort te zetten. Sinds de opening van het regime in maart 2011 is de Europese Unie nog nooit zo sterk aanwezig geweest in Myanmar. Politieke, economische of culturele uitwisselingen zijn toegenomen, waardoor de EU en Myanmar de wederzijdse voordelen van een nieuwe relatie hebben leren kennen.
De voorbije twee jaar heeft de Europese Unie de hulp aan Myanmar flink uitgebreid. In de periode 2012-2013 bedraagt de hulp 150 miljoen euro. De aanwezigheid en financiële hulp van de Europese Unie hebben in aanzienlijke mate de invloed van de EU in Myanmar doen toenemen.
De boodschap van de Europese Unie blijft dezelfde: oproep tot democratisering, tot eerbiediging van de mensenrechten en van de etnische en communautaire verschillen, evenals tot de vrijlating van alle politieke gevangenen. De Europese Unie brengt deze boodschap niet meer uit via sancties, maar via dialoog en partnerschap. Dat spoor zullen we blijven volgen.
Net als in andere landen in de wereld moeten we de situatie in Myanmar aandachtig volgen, maar ik ben ervan overtuigd dat dit bij voorkeur moet geschieden via dialoog en uitwisseling van politieke standpunten en economische belangen en niet via sancties, met uitzondering dan van het wapenembargo.
Mevrouw Dalila Douifi (sp.a). - Ik dank de minister voor zijn uitgebreide antwoord. Ik begrijp wat hij bedoelt wanneer hij zegt dat ons land samen met de EU afziet van de sancties en in partnerschap en dialoog verder wil werken. De minister geeft een aantal voorbeelden die wijzen op de eerste gunstige ontwikkelingen, maar voegt er ook aan toe dat nog veel moet worden gedaan op het vlak van de mensenrechten. Ik moedig de minister aan om samen met zijn collega's van de Europese Unie hiervoor te blijven ijveren.
De minister zegt ook dat al een aantal politieke gevangenen werd vrijgelaten. Is de Europese Unie op de hoogte van dat aantal? Moet Myanmar Europa daarover rapporteren?
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - Ik heb in Myanmar contact gehad met vrijgelaten gevangenen. Er is dus rechtstreeks contact mogelijk, maar ook de Europese Unie maakt een permanente evaluatie. Ik zal hierover meer gedetailleerde cijfers vragen.
(Voorzitter: de heer Bert Anciaux.)