5-236COM | 5-236COM |
Mevrouw Martine Taelman (Open Vld). - In Burundi is een nieuwe perswet van kracht die het journalisten nagenoeg onmogelijk maakt om een kritische rol in de samenleving op te nemen. Reporters zonder Grenzen stelt dat deze wet Burundi twintig jaar terug in de tijd brengt.
De wet verbiedt de media artikelen te publiceren over het leger, de openbare veiligheid, de veiligheid van de staat en de lokale munt. Overtredingen worden beboet met bedragen tussen 2000 en 6000 dollar, wat meer is dan het gemiddelde jaarloon van een journalist in Burundi.
Burundi is sinds zijn onafhankelijkheid in 1962 een partnerland van België. Alleen in de jaren 1990 werd het partnerschap onderbroken door een embargo van de internationale gemeenschap. Het Belgisch ontwikkelingsbudget schommelt rond 40 miljoen euro op jaarbasis. VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon veroordeelde onlangs deze wet, aangezien ze de persvrijheid bedreigt.
Hoe reageert de minister op de inwerkingtreding van deze wet? Kan hij zijn standpunt verduidelijken?
Is de minister het eens met de internationale kritiek op deze wet en kan hij meedelen of de Belgische regering stappen zal doen om haar ongenoegen te kennen te geven? Kan hij toelichten welke stappen zullen worden gedaan en bij wie?
Heeft de goedkeuring van deze wet een impact op onze ontwikkelingshulp aan dat land? Kan de minister dat motiveren?
Kan de minister de ontwikkelingen in Burundi op het vlak van mensenrechten, persvrijheid en democratie in het algemeen toelichten? Hoe kan ons land concreet helpen?
Werd deze zaak al in de EU besproken? Zo ja, wat waren de resultaten? Zo nee, is de minister bereid ze daar aanhangig te maken?
De heer Jean-Pascal Labille, minister van Overheidsbedrijven en Ontwikkelingssamenwerking, belast met Grote Steden. - De mogelijke inperking van de persvrijheid in Burundi verontrust mij. Hoewel de recente wet op de pers, die op 19 april 2013 door de Burundese Senaat werd goedgekeurd, de persvrijheid bevestigt, bevat de tekst bepalingen die de persvrijheid wel degelijk inperken. Zo zou het bronnengeheim kunnen worden opgeheven bij berichtgeving over de staatsveiligheid, de openbare orde, de kredietwaardigheid van de staat en de nationale economie. Ik deel dus de ongerustheid van de belangrijkste partners van Burundi en van de civiele maatschappij over de tekortkomingen van deze wet die dreigen de positieve dynamiek in opvolging van de donorconferentie in Genève in 2012 in de schaduw te stellen.
In dergelijke dossiers is het van groot belang dat de donoren een gezamenlijk standpunt innemen. Aan de vooravond van de bespreking in de Burundese Senaat brachten de vier EU-ambassadeurs in Burundi, waaronder België, bij de voorzitter van de Senaat hun kritiek uitvoerig voor het voetlicht. Dat leidde tot enkele verbeteringen in het wetsvoorstel, maar die gingen niet ver genoeg.
Op 26 april 2013 heeft de delegatie van de Europese Unie in Burundi, in akkoord met de ambassades van de Europese lidstaten in Burundi, een verklaring afgelegd waarin verontrust wordt gereageerd op sommige bepalingen van de nieuwe wet die het principe van de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting kunnen aantasten. Dat principe staat in de Burundese Grondwet en verschillende internationale juridische teksten, zoals het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, dat door Burundi is onderschreven. De delegatie van de Europese Unie moedigt de Burundese regering aan om de inspanningen voort te zetten om een klimaat van openheid te creëren en de nodige hervormingen te doen om de democratie te verdiepen en de stabilisering van het land verder te zetten.
Op 7 juni 2013 hebben EU-Hoge Vertegenwoordiger Ashton en EU-commissaris Piebalgs de Burundese autoriteiten publiekelijk laten weten dat ze de ondertekening van de wet betreuren. De tweede vicepresident van Burundi zal in juli naar België komen om het Parlement uitleg te geven over de nieuwe perswet.
Ook de VN-Commissie voor vredesopbouw heeft haar ongerustheid geuit.
De goedkeuring van deze wet heeft geen rechtstreekse impact op het programma van onze ontwikkelingshulp aan Burundi, dat duurzame armoedebestrijding beoogt.
Op de speciale vergadering van het partnercomité van 10 juni 2013 dat de follow-up verzekert van de ontwikkelingssamenwerking met Burundi heeft België de goedkeuring van de nieuwe perswet betreurd. Het verloop van het verkiezingsproces in 2015 en de evolutie van de politieke vrijheden en behoorlijk bestuur zijn voor België sleutelelementen die België en Burundi verbinden.
De mensenrechtensituatie in Burundi is sinds 2005 wel verbeterd, maar blijft delicaat. Politiek gemotiveerd geweld tegen oppositiepartijen en intimidatie van mensenrechtenverdedigers komen geregeld voor. Lokale mensenrechtenorganisaties maakten melding van ruim zeshonderd moorden waarbij politieke en economische belangen een rol speelden. Ook de positie van vrouwen blijft zwak.
Mevrouw Martine Taelman (Open Vld). - Ik begrijp uit het antwoord van de minister dat zowel de Europese Unie als België op de hoogte is van de problemen en al meermaals heeft laten blijken dat de perswet onaanvaardbare bepalingen bevat. Er worden wel allerlei signalen aan de Burundese overheid gegeven, maar die reageert daar niet op.
Het is dus noodzakelijk deze kwestie goed te blijven volgen. Men zal misschien een stap verder moeten gaan als blijkt dat het land de kritische opmerkingen van de Europese Unie in de nabije toekomst naast zich blijft neerleggen. Zo zouden bijvoorbeeld bepaalde kredieten kunnen worden aangepast; maar zo'n maatregel mag wel geen impact hebben op de plaatselijke bevolking.