5-1837/3 | 5-1837/3 |
4 DECEMBER 2012
I. INLEIDING
De commissie heeft dit wetsontwerp besproken tijdens haar vergaderingen van 27 november en 4 december 2012.
II. INLEIDENDE UITEENZETTING DOOR DE VERTEGENWOORDIGER VAN DE HEER REYNDERS, VICE-EERSTE MINISTER EN MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN, BUITENLANDSE HANDEL EN EUROPESE ZAKEN
1. Stand van de toenadering van Kroatië tot de Europese Unie (EU)
Op de Europese Top van 8 en 9 december 2011 ondertekenden de Europese leiders het toetredingsverdrag, dat van Kroatië een toetredend land tot de Europese Unie (EU) maakte.
De toetreding van Kroatië zal pas voltooid zijn na de bekrachtiging van het toetredingsverdrag door de zeventwintig EU-Lidstaten en Kroatië. In Kroatië werd de toetreding bij referendum op 22 januari 2012 goedgekeurd (67 % ja-stemmen en een opkomst van 46,51 %). Slovakije, Tsjechië, Estland, Cyprus, Letland, Oostenrijk, Roemenië, Italië, Hongarije, Bulgarije, Malta, Letland, Polen, Portugal, Griekenland en Ierland hebben het verdrag ook reeds bekrachtigd. Kroatië heeft 1 juli 2013 vastgesteld als streefdatum voor de toetreding.
Er werd een monitoringmechanisme voorzien om de zekerheid te hebben dat Kroatië ook na de afronding van de onderhandelingen zijn verbintenissen nakomt. Tussen de beëindiging van de onderhandelingen en de daadwerkelijke toetreding van Kroatië in de EU, zal de Europese Commissie hierop toezien. Het is immers de bedoeling dat Kroatië er bij de toetreding helemaal klaar voor is.
Het mechanisme is toegespitst op het acquis van hoofdstuk 23 (justitie en fundamentele rechten — met onder meer de verdere ontwikkeling van een track record over de juridische hervorming en de fundamentele rechten, de onpartijdige behandeling van oorlogsmisdaden en de strijd tegen corruptie), van hoofdstuk 24 (justitie, vrijheid, veiligheid — met onder meer het beheer van de buitengrenzen, de politionele samenwerking, de strijd tegen de georganiseerde misdaad en juridische samenwerking) en van hoofdstuk 8 (mededinging, met ondermeer de herstructurering van de scheepsbouw en de staalsector).
Deze monitoring bestaat uit een verslag van de Europese Commissie om de zes maanden, geregeld bijgewerkte monitoringtabellen, een dialoog in het kader van de Associatie- en Stabilisatieovereenkomst, toetsingsmissies, het economische pre-toetredingsprogramma, budgettaire notificaties en, indien nodig, het sturen, in een vroeg stadium, van waarschuwingsbrieven aan de Kroatische autoriteiten.
Verder is bepaald dat de Raad, met gekwalificeerde meerderheid op voorstel van de Europese Commissie, alle passende maatregelen kan nemen als, in het kader van de monitoring, aspecten aan het licht komen die aanleiding kunnen geven tot bezorgdheid. Het huidige monitoringsysteem is dus een geleidelijk systeem dat het mogelijk maakt maatregelen op verschillende niveaus te nemen, afhankelijk van de mate waarin Kroatië in gebreke blijft.
Tot slot heeft de Raad beslist om voor de eerste keer het monitoringsysteem te koppelen aan de toetreding van Kroatië tot de Schengenruimte. Zo zal het land pas kunnen toetreden tot de Schengenruimte na een besluit van de Raad. Daarbij zal rekening worden gehouden worden met het verslag waarin de Europese Commissie bevestigt dat Kroatië nog steeds voldoet aan de voor het Schengenacquis relevante verbintenissen die in het onderhandelingsproces werden aangegaan.
2. Verslag van de Commissie van 10 oktober 2012
De Commissie heeft dit jaar al twee voortgangsverslagen voor Kroatië bekendgemaakt : in februari en in april 2012. Daarin merkte zij op dat Kroatië in het algemeen aanzienlijke aanpassingen van het acquis heeft gerealiseerd en dat zijn voorbereiding tot de toetreding goed was gevorderd. Er werden echter opmerkingen gemaakt over een aantal domeinen waarin bijkomende vorderingen verwacht werden, en in april formuleerde de Europese Commissie eenenvijftig aanbevelingen om Kroatië in staat te stellen zijn verbintenissen na te komen. Om hieraan tegemoet te komen heeft Kroatië een actieplan opgezet dat geregeld geactualiseerd wordt.
In haar verslag van oktober stelt de Europese Commissie vast dat Kroatië een aantal van die aanbevelingen ten uitvoer legt. De herstructurering van de scheepswerven wordt voortgezet. De regering heeft aan het parlement een nieuwe wetgeving inzake de uitvoering van vonnissen voorgesteld. De staat van dienst op het gebied van de bestrijding van corruptie en de georganiseerde misdaad werd verder ontwikkeld en er werden eerste stappen gezet voor het oprichten van een commissie voor belangenconflicten. Op het gebied van de grondrechten werden amendementen op de antidiscriminatiewet en een nieuwe ombudsmanwetgeving goedgekeurd. De gesprekken met Bosnië en Herzegovina werden intensiever gevoerd om de nog bestaande problemen met het grensbeheer aan te pakken. Er werd vooruitgang genoteerd met de aanpassing aan de dienstenrichtlijn en op het gebied van de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties. Met ingang van juli 2012 werd de belasting op mobiele dienstverlening afgeschaft.
De Europese Commissie heeft gebieden aangemerkt waar nog verdere inspanningen noodzakelijk zijn en een beperkt aantal kwesties waarvoor opgedreven inspanningen zijn vereist. Deze kwesties hebben in het bijzonder betrekking op : de voorbereiding op de toekomstige structuurfondsen van de EU om een degelijk beheer daarvan te garanderen; de herstructurering van de Kroatische scheepsbouwindustrie; de versterking van de rechtsstaat door voortdurende tenuitvoerlegging van de verbintenissen van Kroatië om de overheidsadministratie en het rechtswezen verder te verbeteren; de doeltreffende voorkoming en bestrijding van corruptie, en het beheer van de buitengrenzen. Onverminderd het belang van alle kwesties die in het alomvattende monitoringverslag worden aangekaart, is de Europese Commissie van oordeel dat in de loop van de volgende maanden in Kroatië speciale aandacht moet uitgaan naar de volgende specifieke acties op het gebied van concurrentiebeleid, het gerecht en de grondrechten, en vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid :
— ondertekening van de privatiseringsovereen-komst voor de scheepswerf Brodosplit en het treffen van de nodige besluiten voor de scheepswerven 3Maj en Brodotrogir om de herstructurering van de Kroatische scheepsbouwindustrie te voltooien;
— tenuitvoerlegging van de onmiddellijke maat-regelen en bespoediging van de kortetermijnmaatregelen vastgesteld in september 2012 voor een grotere doeltreffendheid van het rechtswezen en een terugdringen van de gerechtelijke achterstand;
— goedkeuring van de nieuwe handhavings-wetgeving, om de uitvoering van vonnissen te garanderen en de achterstanden met handhavingsdossiers te verminderen;
— oprichting van de commissie voor belangen-conflicten zodat zij haar geregelde activiteiten kan aanvatten;
— goedkeuring van de nieuwe wet op de toegang tot informatie, om het wettelijke en administratieve kader op het gebied van de toegang tot informatie te versterken;
— voltooiing van de goedkeuring van bijbehoren-de regels en voorschriften om de tenuitvoerlegging van de politiewet te garanderen;
— voltooiing van de bouw van de grensposten aan de Neum-corridor;
— bereiken van de vastgestelde drempel voor indienstneming bij de grenspolitie in 2012;
— voltooiing en goedkeuring van de migratiestrategie, met duidelijke maatregelen voor de integratie van de meest kwetsbare groepen migranten;
— vergroting van de capaciteit tot vertaling en revisie van de EU-wetgeving, zodat deze taak voor toetreding op tijd is afgewerkt.
Het eindmonitoringverslag over de voorbereidingen tot de toetreding wordt verwacht in de lente van 2013.
III. ALGEMENE BESPREKING
De heer Miller merkt op dat Kroatië, na Slovenië in 2004, de tweede Staat van ex-Joegoslavië is die bij de Europese Unie komt. Het is wel het eerste land van de voornaamste betrokken partijen bij de oorlog in ex-Joegoslavië tussen 1991 en 1995, dat toetreedt tot de EU.
De toetreding van Kroatië bij de EU heeft dus een grote politieke en symbolische betekenis en houdt een drieledige boodschap in aan de volkeren van het Europese continent in verband met het onderlinge vertrouwen, dat aan de basis ligt van hun gemeenschappelijke toekomst. Die drieledige boodschap legt eerst en vooral de nadruk op de wil van de EU om de westerse Balkanlanden te integreren in de Unie, vervolgens op de geloofwaardigheid van het onderhandelingsproces en ten slotte op de voorbeeldfunctie van deze toetreding voor de hele regio.
De toetreding van Kroatië bevestigt eerst en vooral de wil van de EU om de westerse Balkanlanden een uitzicht te beiden op Europese integratie, zodra zij de toetredingsvoorwaarden vervullen.
De EU is er namelijk van overtuigd dat alleen toetreding een voldoende krachtige drijfveer is om vrede, stabiliteit en welvaart vanuit Europa te verspreiden naar een gebied dat geteisterd werd door eeuwenlange oorlogen en om de mensen daar ervan te overtuigen om etnisch nationalistische opvattingen te vervangen door het principe van niet-discriminerend burgerschap.
De tweede boodschap is dat het toetredingsverdrag van Kroatië de geloofwaardigheid garandeert van de voorbereidingen die de kandidaat-lidstaat treft om zijn verantwoordelijkheden als volwaardige lidstaat op te nemen op 1 juli 2013 en bij te dragen tot de ontwikkeling van de EU.
In het Verdrag staan verschillende clausules die garanderen dat Kroatië zijn verbintenissen zal naleven. De eerste garantie bestaat uit een mechanisme van toezicht op de verbintenissen die Kroatië is aangegaan na afloop van de onderhandelingen en tot aan de toetreding, om er zeker van te zijn dat het land zijn inspanningen niet zal opgeven eens het Verdrag ondertekend is.
Dat toezichtsmechanisme zal meer bepaald worden toegespitst op de domeinen die aan het eind van de onderhandelingen voor de zwaarste discussies hebben gezorgd : justitie, grondrechten en mededinging.
De tweede garantie is gebaseerd op drie vrijwaringsclausules waarop de Europese Commissie een beroep kan doen tot drie jaar na de toetreding, in geval van economische problemen in een sector of regio, van slechte werking van de interne markt, of van gebreken bij het uitbouwen van de ruimte van vrijheid, veiligheid en justitie.
Het Verdrag geeft de Raad ook de mogelijkheid om zich, als het zover is, uit te spreken over de toetreding van Kroatië tot de Schengenzone.
De EU heeft dus haar eisen verstrengd wat het inachtnemen van de verbintenissen door een toekomstige lidstaat betreft. Zij heeft immers vastgesteld waartoe de inschikkelijkheid die ze vroeger heeft getoond bij de toetreding van een aantal lidstaten tot de EU of tot de eurozone, kan leiden.
Zij trekt hier zelfs lessen uit voor de komende uitbreidingen, aangezien de Europese Commissie voorstelt om vanaf de aanvang van de onderhandelingen reeds de moeilijkste hoofdstukken te bestuderen, namelijk die over justitie, grondrechten en ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid.
De laatste boodschap betreft de regionale verzoening die aan de basis hoort te liggen van het toetredingsproces.
De toetreding van Kroatië moet in elk geval andere landen aansporen om dezelfde weg te volgen, zodat de uitbreiding niet bijdraagt tot de verdeeldheid in de regio maar die juist wegwerkt.
Vertrouwend op deze positieve gang van zaken en gerustgesteld door de bijkomende garanties die de toetreding tot de Unie vergezellen, zal de heer Miller het wetsontwerp houdende instemming met het Verdrag betreffende de toetreding van de Republiek Kroatië tot de EU goedkeuren.
Volgens de heer Vastersavendts is de toetreding van Kroatië tot de EU van groot belang voor de stabiliteit in de Westelijke Balkan en de vooruitgang inzake mensenrechten, de opbouw van de rechtstaat, de strijd tegen corruptie. Het biedt eveneens positieve economische perspectieven. Ook het monitoringswerk van de Europese Commissie van de Europese Unie was veel beter dan tijdens de vorige toetredingsgolven. Spreker zal dit wetsontwerp dan ook goedkeuren.
IV. STEMMINGEN
De artikelen 1 en 2, alsook het wetsontwerp in zijn geheel, worden eenparig aangenomen door de 9 aanwezige leden.
Vertrouwen werd geschonken aan de rapporteurs voor het opstellen van dit verslag.
| De rapporteurs, | De voorzitter, |
| Piet DE BRUYN. Yoeri VASTERSAVENDTS. | Karl VANLOUWE. |
De door de commissie aangenomen tekst is dezelfde als de tekst van het wetsontwerp (zie stuk Senaat, nr. 5-1837/1 — 2012/2013).