5-63 | 5-63 |
Mevrouw Mieke Vogels (Groen). - Vorige maandag betoogden in Luik meer dan duizend medewerkers van de justitiehuizen en van de psychosociale diensten verbonden aan de gevangenissen. Die betoging werd weliswaar overschaduwd door de aandacht voor de heer Belkacem, maar het ging wel degelijk om een betoging met een grote opkomst in verhouding tot het aantal werknemers in de justitiehuizen en in de psychosociale diensten. Er leeft dus een grote ongerustheid en een groot ongenoegen bij de betrokken medewerkers.
Bij een recent bezoek aan het justitiehuis van Antwerpen verklaarde de minister veel belang te hechten aan het werk van de justitiehuizen en de justitieassistenten. Dat werk vertegenwoordigt immers, zo zegde ze, de `zachte kant' van justitie.
Vandaag geeft ze echter het tegenovergestelde signaal aan de justitieassistenten. De justitiehuizen kreunen immers onder het werk. Er zijn overal wachtlijsten. Alleen al in Antwerpen staan er 280 mensen op de wachtlijst voor begeleiding bij werkstraffen, op de wachtlijst voor elektronisch toezicht staan liefst 637 mensen en op de wachtlijst voor probatie staan 133 personen. De dossiers van al die mensen worden op dit moment niet opgevolgd.
Het zit de justitieassistenten echter vooral hoog dat er geen perspectief is op beterschap en dat er geen sprake is van een personeelsbeleid die naam waardig. Zo worden langdurig zieken niet vervangen. Werknemers met tijdelijke contracten aan wie een verlenging is beloofd, krijgen tijdens hun laatste werkdag te horen dat ze uiteindelijk toch niet in dienst kunnen blijven. Er wordt wel aangeworven op de hogere niveaus. De website van Selor maakt melding van selectiegesprekken voor de functie van justitieassistent, terwijl al jaren de boodschap wordt gegeven dat er geen aanwervingen meer kunnen gebeuren. Daarbovenop wordt nu zelfs aangekondigd dat er wegens besparingsredenen op korte termijn tientallen justitieassistenten zullen worden ontslagen.
In de Kamer zegde de minister dat de besparingen in de FOD Justitie ook gelden voor de justitiehuizen.
Tot naakte ontslagen zou het niet komen; wel worden tijdelijke contracten niet verlengd en zijn er natuurlijke afvloeiingen gepland. Ook zou de minister efficiëntiewinsten beogen inzake het elektronisch toezicht. Voortaan zouden niet meer de justitieassistenten instaan voor de opvolging en controle, maar wel het NCET, Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht. Paradoxaal genoeg wil de minister dat centrum aanvullen met 23 voltijdse equivalenten.
Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat de `zwakke kant' van justitie helemaal geen belang heeft. De efficiëntiewinsten zijn immers vooral gericht op een versterking van de repressieve aspecten van justitie, maar absoluut niet op reclassering en maatschappelijke re-integratie. Ontelbare studies tonen nochtans aan dat het niet-opvolgen van strafuitvoering - ongeacht of het nu gaat om gevangenisstraffen, enkelbanden of alternatieve straffen - en het niet-voorbereiden van de daders op re-integratie, tot recidive leiden en de maatschappij dus veel geld kosten.
Stoutweg zou ik dus zeggen dat de minister keuzes heeft gemaakt in het licht van de staatshervorming waarbij over twee à drie jaar de `zachte kant' van justitie kan worden overgeheveld naar de gemeenschappen. Die zullen dan worden opgescheept met onderbemande diensten en nieuwe wachtlijsten, naast de al bestaande wachtlijsten.
Hoe zijn de onverantwoord lange wachtlijsten in de justitiehuizen te combineren met de besparingen op personeel?
Worden er al gesprekken gevoerd over de geplande overheveling van justitiehuizen naar de gemeenschappen?
Wanneer zal er voor de personeelsleden geruststellende informatie komen, bijvoorbeeld in de vorm van een stappenplan?
Mevrouw Annemie Turtelboom, minister van Justitie. - Zoals alle andere departementen van de federale overheid moet de FOD Justitie lineair besparen.
Die besparingen hebben betrekking op de justitieassistenten, wat uiteraard niet voor de hand ligt.
Een degelijke strafuitvoering hangt af van een goede begeleiding en vice versa.
Voor zover als mogelijk zullen we die besparingen realiseren door personen die worden gepensioneerd of op eigen initiatief de dienst verlaten, niet te vervangen of door vervangingscontracten te beëindigen. Dat betekent dat 35 justitieassistenten zullen vertrekken op een totaal van 790 in 2012.
Ook komt er een einde aan 21 contracten die de vorige jaren buiten enveloppe zijn gefinancierd. Die financiering gebeurde met overschotten uit andere enveloppes die er dit jaar niet meer zijn.
Het aantal pensioneringen en vrijwillige vertrekken beloopt zes in 2012. Daarnaast komen acht vervangingscontracten ten einde.
Justitie heeft indertijd ook meegewerkt aan de Rosettabanen van de FOD Arbeid en Tewerkstelling, de jongerencontracten van bepaalde duur tot 26 jaar. Op dat vlak heeft de regering gekozen voor een uitdoofscenario. Bij de justitiehuizen zijn die personen vooral ingezet voor administratief werk om een eerstelijnsonthaalfunctie mogelijk te maken. In 2012 nemen in totaal vijf Rosettacontracten een einde, maar daar gaat het niet om sociaal assistenten.
De geplande vertrekken hebben uiteraard een invloed op de werklast binnen de justitiehuizen en op de wachtlijsten. Om de negatieve gevolgen te beperken worden er verschillende mogelijkheden overwogen. Die mogelijkheden hebben een punt gemeen: de justitie-assistenten de mogelijkheid geven zich te concentreren op hun corebusiness en op de vermindering van de administratieve werklast.
Ik geef drie voorbeelden.
Ten eerste, tot nog toe beheerden de justitieassistenten én het NCET, de uurregelingen van de veroordeelden. Dit leidde tot tal van nutteloze administratieve stappen en verwarring bij de veroordeelde, die niet meer wist wie waarvoor bevoegd was. In de toekomst zal alleen het NCET de uurregelingen beheren. De justitieassistenten zullen de veroordeelden begeleiden en toezien op de naleving van de voorwaarden. Hierdoor zullen ze tijd winnen.
Ten tweede, de werkstraffendossiers zorgen voor een grote administratieve werklast voor de justitieassistenten en de stafdiensten. Om die dynamiek te vereenvoudigen, zal de procedure worden herzien. Dossiers van veroordeelden die niet worden begeleid door een justitieassistent, zullen op die manier ook gemakkelijker worden beheerd.
Ten derde, de uitgesproken vonnissen hebben geregeld betrekking op een probatieperiode van drie of zelfs vijf jaar. De impact van de sociale begeleiding is echter het grootst in de eerste twee jaar. Om die reden zal de nieuwe procedure meer focussen op die kortere periode. Dit moet leiden tot een rationalisering en optimalisering van de tijd die aan elk dossier wordt besteed.
Ik besluit. Het is onmogelijk wonderen te verrichten. De besparingen zullen uiteraard een impact hebben, maar we doen er alles aan om de justitieassistenten te ontlasten van administratieve taken, zodat ze zich kunnen bezighouden met hun kerntaken. Daarom zullen er voor de dossiers die het NCET zal toegewezen krijgen, twintig personen worden aangeworven.
Mevrouw Mieke Vogels (Groen). - De minister leest hetzelfde antwoord voor als gisteren in de Kamer van volksvertegenwoordigers. Ik heb dat antwoord al. Kamerleden en senatoren binnen onze partij hebben contact met elkaar. Ik zal de bijkomende vragen die ik heb gesteld nog eens herhalen.
Hoe verklaart de minister dat, enerzijds, medewerkers van de justitiehuizen die instaan voor de begeleiding, worden ontslagen, maar, anderzijds, personeel wordt aangeworven bij het NCET voor de controle op de uitvoering van het elektronisch toezicht? De justitieassistenten zullen misschien wat efficiënter kunnen werken, maar sluiten die verschillende maatregelen wel aan op elkaar?
De onrust bij de justitieassistenten is er niet alleen omdat ze, door de overheveling van de justitiehuizen naar de gemeenschappen, niet weten wat hen te wachten staat, maar ook omdat ze te horen krijgen dat hun taken zullen worden herschikt. Daarover is niet overlegd. De demotivatie bij de justitieassistenten is al heel groot en het antwoord van de minister zal hieraan niets veranderen.
Zijn er al gesprekken met de gemeenschappen om de overdracht van de justitiehuizen naar de Franse en Vlaamse Gemeenschap voor te bereiden?
Mevrouw Annemie Turtelboom, minister van Justitie. - Het extra personeel voor het NCET, dat een louter administratieve taak heeft, zal zich bezighouden met de uurroosters, zodat justitieassistenten zich op hun eigenlijke job kunnen concentreren.
Mensen die nu in het systeem van de elektronische enkelbanden zitten, zullen begeleiding blijven krijgen. Alleen voor nieuwe systemen voor duidelijk omlijnde groepen kan het in de toekomst zijn dat er minder begeleiding is, maar dat zijn we op het moment nog aan het uittekenen.
In verband met de overdracht van bevoegdheden moet eerst op federaal niveau nog een discussie worden gevoerd, vóór we contact kunnen opnemen met de gemeenschappen. Ik ga ervan uit dat wanneer we aan de volgende fase van de staatshervorming beginnen, ook dat debat er zal komen en dan ben ik de eerste om met de gemeenschappen contact op te nemen.