5-142COM | 5-142COM |
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Op 24 mei 2012 bezoekt de dalai lama, de geestelijke leider van de Tibetaanse boeddhisten, ons land. Al zijn wereldlijke functies heeft hij intussen overgedragen aan een opvolger. Hij komt voor de plechtige inhuldiging van een nieuwe boeddhistische tempel in het Tibetaans instituut Yeunten Ling.
Het is genoegzaam bekend dat de dalai lama, ondanks zijn expliciet vredelievende standpunten, een doorn in het oog van het Chinese regime is. China beschouwt Tibet als een provincie, terwijl de Tibetaanse bevolking de Chinese aanwezigheid ervaart als een vijandige bezetting. Voor de Tibetanen betekende de dalai lama eeuwenlang een combinatie van geestelijk en politiek leiderschap en meteen een emanatie van hun autonomie en aparte status. Het Chinese regime beschouwde hem daarom als regelrechte bedreiging en verketterde iedereen die zich op positieve wijze met de dalai lama inliet. Regeringsleiders die hem onthaalden, werden afgedreigd met straffen of er volgde een periode van diplomatieke vriestemperatuur.
Een jaar geleden, in maart 2011, besliste de dalai lama om al zijn politieke functies neer te leggen en zich te beperken tot zijn geestelijk leiderschap. Daarmee poogde hij de antibeweging van het Chinese regime te neutraliseren en de hetzes die zijn bezoeken veroorzaken te vermijden. Die beslissing heeft dus als gevolg dat politieke leiders voortaan zonder terughoudendheid een onderhoud met de dalai lama kunnen organiseren, een beetje vergelijkbaar met een bezoek van of aan een paus, een opperrabbijn of een patriarch.
Het staat buiten kijf dat de dalai lama op de lijst van geestelijke wereldleiders nog steeds een zeer bijzondere plaats inneemt, onder andere vanwege zijn grote symbolische waarde als pacifist en schrander analist van wat reilt en zeilt op onze planeet.
Vindt de minister het opportuun om een onderhoud met de dalai lama te plannen naar aanleiding van zijn bezoek aan België op 24 mei? Zo ja, welke agendapunten zal hij dan bespreken? Zo niet, waarom oordeelt de minister het niet raadzaam om met deze geestelijke wereldleider van gedachten te wisselen? In welke mate bepaalt de vijandigheid van het Chinese regime de beslissing van de minister? Is de negatieve druk vanwege de Volksrepubliek China verdwenen sinds de dalai lama zijn politieke functies neerlegde, of blijft hij persona non grata en zou een officieel onderhoud van een Belgische minister resulteren in een afkeuring en eventueel in tegenmaatregelen?
Dat China negatieve druk uitoefent op wie de dalai lama ontmoet, heb ik overigens al zelf kunnen ervaren.
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - De dalai lama droeg verleden jaar zijn politieke functies inderdaad over aan een nieuw verkozen politieke leider van de Tibetaanse gemeenschap in ballingschap. Vanuit Tibetaans oogpunt is de autoriteit van de dalai lama sindsdien officieel teruggebracht tot die van geestelijke leider van de Tibetaanse boeddhisten. De vergelijking van de dalai lama met de katholieke paus vind ik eigenlijk niet zeer terecht: de kerkvorst heeft immers nog altijd de status van staatshoofd.
De dalai lama brengt een privébezoek aan België op uitnodiging van een privé-organisatie. De dalai lama gaat namelijk in Hoei een boeddhistische tempel inhuldigen. Het doel van zijn bezoek aan ons land op 24 mei 2012 is duidelijk niet politiek, maar godsdienstig geïnspireerd. Ik zie dan ook geen aanleiding voor een ontmoeting van een lid van de federale regering met de dalai lama. Ikzelf zal hem niet ontvangen. Hij heeft me trouwens niet om een onderhoud verzocht. Bovendien zal ik op die dag in het buitenland zijn.
Natuurlijk ben ik mij bewust van de gevoeligheden van de Chinese Volksrepubliek wanneer sprake is van contacten met de dalai lama. De Chinese regering blijft achterdocht koesteren ten aanzien van de overdracht van de politieke functies waarvan zojuist sprake. De dalai lama is en blijft in haar ogen nog steeds een belangrijke Tibetaanse leider die naar de onafhankelijkheid van zijn regio zou streven, wat de dalai lama zelf echter blijft ontkennen. Het klopt dat de Chinese autoriteiten hebben laten weten dat ontmoetingen tussen de dalai lama en Belgische gezagsdragers de bilaterale betrekkingen met ons land kunnen schaden. Ik betreur die houding en heb de Chinese vertegenwoordigers duidelijk gemaakt dat het aan de Belgische autoriteiten zelf toekomt om te bepalen wie ze ontmoeten en wie niet.
De dalai lama is als geestelijke leider van de Tibetaanse boeddhisten steeds welkom in ons land. Persoonlijk heb ik in het verleden elke ontmoeting met de Chinese autoriteiten te baat genomen om de mensenrechtensituatie in Tibet en het gebrek aan respect voor de culturele en religieuze identiteit van de Tibetanen aan te kaarten. Ik zal dat in de toekomst blijven doen, ook door in de EU aan te dringen op blijvende aandacht voor de problematiek en op gepaste actie van de EU-Hoge Vertegenwoordiger en van alle EU-lidstaten samen.
Ik kaart de situatie in Tibet systematisch aan als ik een onderhoud heb met Chinese collega's. De laatste keer was dat op 8 februari jongstleden ter gelegenheid van het bezoek van de heer Zhang Zhijun, Chinees viceminister van Buitenlandse Zaken.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik vind het positief dat de minister heeft duidelijk gemaakt dat de Belgische autoriteiten zelf beslissen over hun diplomatieke contacten en dat hij de negatieve druk van China veroordeelt. Maar persoonlijk ik vind het toch spijtig dat geen enkel regeringslid de dalai lama zal ontmoeten.
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - Voor zo een ontmoeting bestaat geen enkele aanleiding; de regering ontving daartoe geen enkel verzoek.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - De minister heeft de leden van de Belgische regering dus niet negatief geadviseerd. In dat geval hoop ik dat sommige leden van de federale of de Vlaamse regering de dalai lama vooralsnog wensen te ontmoeten. Ik zal daarvoor ook in mijn eigen partij ijveren. Een ontmoeting met de dalai lama kan immers inspirerend zijn voor het heil van onze regering en van ons Parlement. Mijn vraag richt ik in eerste instantie aan de voorzitter van de Senaat. Als succes uitblijft, zal ik mijn verzoek ook aan de voorzitter van onze commissie richten.