5-142COM | 5-142COM |
De heer Karl Vanlouwe (N-VA). - In 2012 vreest men in Nigeria hoogoplopende spanningen tussen het islamitische noorden en christelijke zuiden. Op kerstdag werd het land opgeschrikt door vijf bomaanslagen op kerken die minstens 41 doden eisten. Ze werden opgeëist door de radicale islamitische sekte Boko Haram. Maandag 1 januari kondigde Boko Haram in een ultimatum aan dat christenen drie dagen hadden om het noorden van Nigeria te verlaten, daarna zouden ze het geweld tegen christenen hervatten.
De Nigeriaanse president Goodluck Jonathan heeft in vier noordelijke deelstaten de noodtoestand afgekondigd en alle grenzen met de buurlanden gesloten. In de noordoostelijke stad Damaturu zouden hevige gevechten tussen de sekte en veiligheidstroepen 61 doden geëist hebben. Op 20 januari doodden gecoördineerde bomaanslagen en vuurgevechten 186 mensen, onder wie 150 burgers, in de noordelijk stad Kano. Boko Haram zou hiermee willen protesteren tegen de arrestatie van enkele van hun militanten. Ondertussen zouden er massale vluchtelingenstromen ontstaan zijn van meer dan 90 000 christenen die het noorden willen ontvluchten.
Nigeria is met 150 miljoen inwoners het dichtstbevolkte land van Afrika; de gemeenschappen van moslims in het noorden en christenen in het zuiden maken elk 40% uit van de bevolking. Twaalf Nigeriaanse deelstaten in het noorden passen al de sharia toe.
Boko Haram - letterlijk: `westerse opvoeding is een zonde' - is tegen een democratische en vrije samenleving en streeft naar een strikte en selectieve interpretatie van de islam. De sekte was in 2011 verantwoordelijk voor meer dan 450 doden, waaronder een bomaanslag op het VN-hoofdkwartier in de hoofdstad Abuja waarbij 24 doden vielen. Sinds 2009 eisten de gewelddaden van de organisatie 935 doden.
De lokale populariteit van Boko Haram is mede te wijten aan de ongelijke verdeling van de opbrengsten van de Nigeriaanse olie-industrie in de Nigerdelta. Nigeria bezit de tiende grootste oliereserve ter wereld, de grootste van Afrika en ontvangt 40% van zijn inkomsten uit olie-uitvoer. De corruptie veroorzaakt verloedering van de maatschappij die ten koste gaat van de armere moslimbevolking in het noorden.
Onlangs bracht de Franse minister van Buitenlandse Zaken Alain Juppé een bezoek aan het noorden van Nigeria, waar hij verklaarde dat Frankrijk hulp zal bieden in de vorm van technische training aan veiligheidsdiensten en het uitwisselen van informatie.
Heeft de minister informatie over de grootte van de vluchtelingenstromen die door het geweld van Boko Haram worden veroorzaakt? Welke internationale organisaties zijn in Nigeria actief om vluchtelingen te begeleiden? Zijn de Nigeriaanse grenzen nog steeds afgesloten?
Kan de minister bevestigen dat er in de noordoostelijke stad Damaturu voor de jaarwisseling hevige gevechten plaatsvonden tussen overheidstroepen en Boko Haram? Heeft hij nog berichten van recente gevechten of vergeldingsacties?
Heeft de minister aanwijzingen dat het Nigeriaanse grondgebied het risico loopt het slachtoffer te worden van sektarisch geweld?
Hecht de minister geloof aan de geruchten over de ideologische en technische samenwerking met Al-Qaeda in de Islamitische Maghreb (AQIM) en Al-Shabaab in Somalië?
Wat vindt de minister van de assertie dat Boko Haram steun zou krijgen van binnenlandse krachten en een politieke agenda nastreeft?
Wordt Boko Haram regelmatig besproken op Europees niveau? Is de Europese dienst voor Extern Optreden (EDEO) van Catherine Ashton hieromtrent actief?
Hoeveel Belgen bevinden zich momenteel in Nigeria? Hoeveel in het noorden en hoeveel in het zuiden?
De heer Didier Reynders, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken. - De terreuracties van Boko Haram en de ermee gepaard gaande toename van de onveiligheid, voornamelijk in het noorden van Nigeria, krijgen mijn bijzondere aandacht. Dat geldt evenzeer voor het lot van hen die het geweld trachten te ontvluchten.
Over het precieze aantal vluchtelingen bestaat geen eensgezindheid, toch lijkt het eerder circulerende cijfer van 90 000 vluchtelingen een overschatting. Tevens is er een trend tot het vormen van `homogene' wijken op basis van geloofsgemeenschap. In een poging antwoord te geven op het vluchtelingenvraagstuk hebben de autoriteiten in maart van dit jaar de Nationale Commissie voor vluchtelingen nieuw leven ingeblazen, onder meer met de deelname van de VN-Hoge Commissaris voor Vluchtelingen in Nigeria. De grenzen zijn momenteel weer open.
Voor de jaarwisseling waren er heel wat terreuracties in het noordoosten van het land, onder meer in Damaturu, waarbij het tot gewelddadige confrontaties kwam met de veiligheidsdiensten. De terreuracties zijn sindsdien uitgebreid en er is een verhoogde aanwezigheid van ordetroepen, verenigd in de Joint Task Force, zodat er nog geregeld dergelijke confrontaties zijn. Het aantal vergeldingsacties is tot dusver relatief beperkt gebleven, mede dankzij de overwegend matigende taal van de religieuze leiders.
Volgens de Nigeriaanse president Jonathan vormen de terreuracties van Boko Haram een bedreiging voor de eenheid van het land en de interne vrede. Veel zal afhangen van de vraag of de autoriteiten de terreur kunnen indijken door het inzetten van ordetroepen, p korte termijn, en door te onderhandelen, op langere termijn, en door de vaak penibele levensomstandigheden, met name in het noorden, te verbeteren.
Diverse analyses wijzen op banden met andere terreurorganisaties in de regio, zoals AQIM en Al-Shabaab. Ook Boko Haram zelf heeft melding gemaakt van zo'n samenwerking; dat lijkt te worden bevestigd door de evolutie in de gebruikte methodes bij terreuraanslagen. Vooralsnog wordt aangenomen dat deze banden veeleer beperkt zijn.
President Jonathan, zelf afkomstig uit het zuiden, heeft gewezen op de steun voor Boko Haram in alle lagen van het staatsapparaat. Het niet respecteren van het ongeschreven principe van rotatie van het presidentiële ambt tussen het noorden en het zuiden bij de aanstelling van de huidige president heeft in elk geval de politieke tegenstand in het noorden aangescherpt. Ook de ongelijke verdeling van staatsinkomsten ten voordele van het zuiden, waar er ontginningen zijn, is een bron van ongenoegen. Toch is het overgrote deel van de politici in het noorden zich bewust van het gevaar dat Boko Haram betekent voor henzelf en voor de lokale moslimbevolking in het algemeen, zeker na de bijzonder bloedige aanslag in Kano op 20 januari jongstleden.
Op Europees niveau volgen de Europese posthoofden in Abuja en de Europese diensten te Brussel de situatie van nabij. De kwestie kreeg een centrale plaats tijdens de ministeriële dialoog EU-Nigeria die in februari van dit jaar in Abuja plaatshad. Hoge EU-ambtenaren, waaronder de antiterrorismecoördinator, hebben in Abuja overleg gepleegd met de Nigeriaanse autoriteiten. We zoeken steeds naar mogelijkheden van samenwerking, zowel om op korte termijn oplossingen te vinden voor specifieke uitdagingen inzake terreurbestrijding als om op langere termijn terreurdaden te voorkomen door de dieperliggende sociaaleconomische oorzaken van het geweld aan te pakken.
Momenteel zijn er 186 Belgen ingeschreven op de Belgische ambassade: 185 van hen bevinden zich in het zuiden en één, een Nigeriaanse Belg, in het noorden.