5-52 | 5-52 |
Mme la présidente. - M. Laeremans propose les amendements nos 1 à 15 (Doc. 5-1532/2).
M. Laeremans propose l'amendement no 21 (Doc. 5-1532/4).
De heer Bart Laeremans (VB). - Ik heb mijn amendementen al uitvoerig toegelicht in de commissie en in het mondeling verslag dat daarstraks werd voorgelezen.
Mme la présidente. - M. Ceder propose l'amendement no 20 (Doc. 5-1532/4).
De heer Jurgen Ceder (Onafhankelijke). - Dit amendement strekt ertoe de wijziging van alle artikelen van de Grondwet mogelijk te maken, naar goeddunken van de meerderheid. Ik maak hen het leven dus gemakkelijker. Ze kunnen de wijzigingen zelfs goedkeuren met een gewone meerderheid. De tweederdemeerderheid hebben ze namelijk alleen behouden om de schijn op te houden. Mijn amendement is uiteraard niet ernstig bedoeld. Ik wil alleen maar aantonen dat men een dergelijk voorstel wel eens echt op de tafel zou kunnen vinden, indien men het voorliggend ontwerp fatsoenlijk en democratisch vindt. Dit gezegd zijnde, trek ik mijn amendement in.
Mme la présidente. - M. Pieters propose les amendements nos 16 à 19 (Doc. 5-1532/2).
Ils vont être expliqués par M. Vanlouwe.
De heer Karl Vanlouwe (N-VA). - Bij het aanhoren van de uiteenzettingen van de staatssecretaris en van de collega's van de meerderheid, had ik de indruk dat de spelregels voor deze grondwetsherziening tijdens de procedure worden veranderd.
Het specifieke van de maatregel is het tijdelijke aspect ervan. De procedureregels worden gedurende deze legislatuur opzijgezet en in een volgende legislatuur zullen opnieuw de bestaande regels worden toegepast.
We hebben hierop vier amendementen ingediend. Het eerste, van collega Pieters, is bedoeld om het tijdelijke karakter van de aanpassing weg te nemen. De techniek die de meerderheidspartijen en Ecolo en Groen hanteren, gaf reeds aanleiding tot heel wat discussie. Collega Delpérée verwees naar eminente juristen en hoogleraars. Zelf citeer ik professor Verdussen. Hij verklaarde in La Libre Belgique:
On ne sait que trop bien que si l'article 195 de la Constitution a été soumis à révision, c'est afin de permettre au pouvoir constituant d'envisager une refonte globale et durable de la procédure de révision constitutionnelle devenue largement inadaptée à l'évolution de la société belge.
De heer Vuye, professor grondwettelijk recht in Namen, wees erop dat het Egmontpact struikelde over artikel 195. Eerste minister Tindemans bulderde op 11 oktober 1978 in de Kamer dat de Grondwet geen vodje papier was. Nu vertrekt ook de regering Di Rupo, voor de gelegenheid aangevuld met Groen en Ecolo, op hetzelfde avontuur; artikel 195 wordt tijdelijk uitgekleed. Dat brengt ons bij een fundamentele vraag: is een staat waar politici ongestraft de Grondwet aan hun laars kunnen lappen, eigenlijk nog wel een rechtsstaat?
Professor Reyntjens, destijds professor grondwettelijk recht, zegt: `De regering zou immers kunnen voorstellen artikel 195 te herzien, maar dan voorgoed.' Dat stellen wij voor, in plaats van het tijdelijk buiten spel zetten. De regering vindt die bepaling echter blijkbaar intrinsiek waardevol, anders zou ze het wetsartikel nadien niet opnieuw willen invoeren. Wij willen de spelregels veranderen voor de toekomst. Professor Reyntjens zegt: `Dat de regering zelfs maar overweegt even met de Grondwet te zappen, is de schande voorbij'.
Professor De Vos - geen grondwetsspecialist, maar wel iemand die het politieke leven dagelijks volgt - zegt: `De meerderheid wil artikel 195 aanpassen zodat ze die flexibiliteit heeft. Die aanpassing zou slechts - stel je voor - voor één regeerperiode duren, namelijk voor hun eigen regeerperiode: een keer de Grondwet via de Grondwet forceren om daarna de regel opnieuw in te voeren. Het lijkt slapstick met een vodje papier. Wat denken de leiders wel, dat ze de principes van de Grondwet eventjes, voor zichtzelf, opzij kunnen schuiven om hun partijpolitieke wil uit te voeren omdat daarvoor nu eenmaal een meerderheid is? Wie de redenering van de staatshervormers volgt, kan in een ver doorgedreven redenering zelfs de afschaffing van de democratie legitimeren, als die maar middels een democratische beslissing verdwijnt.'
Mme la présidente. - Monsieur Vanlouwe, j'attire votre attention sur le temps qui vous est imparti. Vous avez cinq minutes de temps de parole par amendement. Vous devez en venir à l'explication de vos amendements.
De heer Karl Vanlouwe (N-VA). - `Ofwel verandert artikel 195 blijvend, ook voor de toekomst, - en daar valt iets voor te zeggen - ofwel niet, en respecteert Di Rupo de spelregels en dus de lijst met artikels die voor herziening vatbaar zijn verklaard. Al de rest is incivieke arrogantie.' Aldus professor De Vos.
M. Philippe Mahoux (PS). - Sommes-nous dans la discussion des amendements ou s'agit-il encore de la discussion générale ?
Mme la présidente. - La discussion générale est close. Puis-je demander à M. Vanlouwe de développer son amendement ?
De heer Jurgen Ceder (Onafhankelijke). - Het Reglement bepaalt dat de spreektijd vijf minuten bedraagt. Kunnen we die bepaling niet schorsen, zodat de indieners van de amendementen een langere spreektijd krijgen?
Mme la présidente. - Nous devons respecter l'esprit du règlement.
De heer Karl Vanlouwe (N-VA). - Met het eerste amendement, dus amendement nr. 16 van de heer Pieters, wordt de herzieningsprocedure die door de acht partijen wordt voorgesteld, herwerkt zodat er niet langer sprake is van een tijdelijke wijziging, maar wel van een permanente wijziging van artikel 195. De terminologie die in dit amendement wordt gehanteerd, is bovendien letterlijk overgenomen uit eerdere voorstellen van CD&V en sp.a. Meer bepaald zijn uit deze voorstellen de passages gekopieerd die het mogelijk maken een permanente herzieningsprocedure uit te tekenen. Het betreft dan ook het overnemen van de sp.a-fractie, punt a, het voorstel tot herziening van artikel 195 van de Grondwet, dat ingediend is door Johan Vande Lanotte. Ik ga er bijgevolg van uit dat het een goed voorstel is. Het tweede deel van dit amendement is overgenomen uit een wetsvoorstel tot herziening van artikel 195, dat ingediend is door collega Peter Van Rompuy.
De heer Peter Van Rompuy (CD&V). - Ik heb tijdens deze gezellige namiddag de tijd gehad om een aantal bochten vast te stellen die de N-VA heeft gemaakt. Ze klagen al de hele namiddag aan dat één grondwetsartikel tijdelijk opzij wordt gezet, maar stellen voor om de hele Grondwet permanent opzij te schuiven en die Grondwet in 2014 gewoon te negeren. Op federaal niveau zijn ze tegen de staatshervorming, maar op Vlaams niveau zijn ze ervoor. Ze zeggen al jaren dat in dit land alles te traag gaat en nu we snel werken, gaat het te snel. De Raad van Europa is ongeloofwaardig wanneer het hen goed uitkomt, maar vandaag roepen ze zijn geloofwaardigheid in. Ik ben al één en ander gewend, maar mocht ik vandaag niet recht in mijn schoenen staan, zou ik duizelig worden van de bochten die vandaag worden genomen.
De heer Karl Vanlouwe (N-VA). - Amendement 16 voorziet in een permanente herziening van de procedureregels die ook voor de toekomst gewijzigd worden, en niet en cours de route. Het is geen dubieuze overgangsbepaling, maar een procedure die ook bruikbaar is voor een volgende democratisch verkozen meerderheid. Ik stel vast dat er in dit land twee afzonderlijke democratieën leven, dat is vandaag in dit debat nog duidelijk gebleken.
Mijn tweede amendement, het subsidiaire amendement nr. 17, heeft betrekking op het ontnemen van de nuttige werking.
De meerderheid vond hiervoor ook een oplossing, de tijdelijke wijziging van artikel 195. Bij een overgangsbepaling denkt men aan het opvangen van de overgang naar een nieuwe procedure, maar hier regelt de overgangsbepaling de overgang naar dezelfde oude procedure. Tijdens de bespreking in de commissie werd gewezen op andere overgangsbepalingen in de grondwet, met name artikel 35 van de Grondwet. Dat is een zeer goed voorbeeld van een overgangsbepaling. De nieuwe regeling is reeds beschreven en de wijziging van de grondwet is niet meer nodig om tot een grondige wijziging te komen, enkel nog wat politieke wil. Dat is misschien de basis voor een federaal land. Het parlement kan enkel in de actuele samenstelling, ten gevolge van de verkiezingen van 2010, andere artikelen wijzigen dan die welke opgenomen zijn in de lijst van 2010. De bijkomende artikelen worden opgesomd in de overgangsbepaling. Het parlement samengesteld na de volgende verkiezingen zal terugvallen op de normale wijzigingsprocedure. Het zal dus niet dezelfde truc kunnen toepassen. Zowel in de Kamer als in de Senaat betoogde de N-VA dat dit niet alleen onkies is, maar vooral tegen de grondwet zelf. Artikel 187 verbiedt de volledige of gedeeltelijke schorsing van de Grondwet. Dit artikel maakt geen enkel voorbehoud en laat geen enkele uitzondering toe, ook niet door een constituante. Een bepaling vermommen als een overgangsbepaling om alleen voor eigen gebruik de normale regels te omzeilen, is niet meer of niet minder dan een schorsing van bepaalde bepalingen van de Grondwet. De tijdelijke toepassing van andere regels dan de regels die al sedert 1831 zijn afgesproken, is niet meer of niet minder dan de bestaande regels schorsen.
In die zin hebben we een tweede amendement ingediend. Wegens de discussie vindt de N-VA het niet opportuun om op de ingeslagen weg verder te gaan. De N-VA wil met dit tweede amendement de geplande herziening alle nuttige werking ontnemen.
Een derde amendement, dat voornamelijk collega Pieters heeft ingediend, heeft betrekking op het door iedereen gekende arrest-Grosaru. Hoewel de N-VA zich steeds verzet heeft tegen de gang van zaken en de wijze waarop artikel 195 misbruikt wordt, zijn we van mening dat men als men toch die weg wil opgaan, beter ook echt noodzakelijke nieuwe bepalingen mee opneemt. Er zijn immers zaken over het hoofd gezien die voortvloeien uit internationale verplichtingen. Het arrest-Grosaru, dat op 2 maart 2010 door het EHRM werd gewezen haalt onder meer het volgende aan:
« Le recours devant le parlement comme juge de sa propre élection est parfois prévu mais risque d'entraîner des décisions politiques. Il est admissible en première instance là où il est connu de longue date, mais un recours judiciaire doit alors être possible. »
Dat is iets wat in dit land ook niet bestaat. Wij zijn rechters over onze eigen verkiezingen. Daarom hebben we dit amendement toegevoegd. Naast artikel 142 dat reeds in herziening gesteld is, moet volgens ons ook artikel 48 van de Grondwet worden herzien. Uiteraard gebeurt dit best vóór de volgende verkiezingen. Aangezien de meerderheid, Ecolo en Groen artikel 195 met de koevoet te lijf gaan om later alles weer te vergrendelen en iedere nieuwe grondwetsherziening in de toekomst te bemoeilijken met veto's, blokkeringen en dergelijke, is dit amendement voor ons de enige wijze om nog voor de verkiezingen de nodige aanpassingen te doen. De wijziging van enkel artikel 142 zou neerkomen op een impliciete wijziging van artikel 48. Iedereen, ook Stefaan Van Hecke, weet dat dit een laakbare praktijk is.
Ten slotte kom ik bij amendement nummer 18 van collega Pieters, dat betrekking heeft op artikel 174, dat de begrotingsregels vastlegt en niet voor herziening vatbaar is verklaard. De oplossing die momenteel circuleert en een bijzondere wet inhoudt op basis van het nog te wijzigen artikel 7bis, betekent een impliciete wijziging van artikel 174. Ook volgens Groen is dit een zeer laakbare praktijk. Daarom stellen we zeer concreet voor om na de woorden `uitsluitend in de hierna aangeduide zin' het volgende toe te voegen: `artikel 174 om een schuldenrem in te voegen, zoals voorzien in het verdrag van 31 januari 2012 inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur in de economisch en monetaire unie. Daarbij wordt voorzien dat de federale overheid en uiteraard ook de Gemeenschappen en Gewesten volledig autonoom en onafhankelijk blijven in het beheer van hun respectievelijke budgetten en dat in geval van een eventuele Europese sanctie uitsluitend de overheid of de overheden die zich niet houden aan de budgettaire verplichtingen zullen instaan voor de betaling van deze sancties.' Ik hoop dat andere gewesten dit goed in hun oren knopen en eens voor hun eigen deur vegen, want we weten dat de gewesten en gemeenschappen, met uitzondering van Vlaanderen, geen begroting in evenwicht hebben.
-Il sera procédé ultérieurement aux votes sur les amendements et sur l'article unique.