5-1101/1 | 5-1101/1 |
17 JUNI 2011
1. Situatieschets
Het gebruik van informatica, zowel privé als beroepshalve, is intussen nauw vervlochten met ons dagelijks leven. Een van de meest invasieve vormen van technologische vooruitgang is onbetwistbaar het internet, dat ogenblikkelijke communicatie mogelijk maakt, het opzoeken en delen van informatie ontsluit voor zowat iedereen, alsook de ontwikkeling van nieuwe vormen van maatschappelijke omgang in de hand werkt. In 1998 springen twee jonge Amerikaanse studenten met beperkte middelen op de sneltrein van de nieuwe technologieën, creëren een algoritme (dat later zal worden verbeterd) en zetten naar aanleiding daarvan hun bedrijfje op. Google is geboren. Google verovert ook de wereld en bekleedt daar als zoekmachine de eerste plaats. Zeven jaar na de start slorpt Google een bedrijf op dat gespecialiseerd is in het beheer van satellietbeelden, wat de onderneming ertoe brengt een wereldwijd cartografisch project op te zetten : Google Maps, waaraan nu de dienst Street View wordt toegevoegd.
Het principe van deze wereldwijde « fotoserie » is, sinds ze van start is gegaan lang niet onbesproken als het gaat om de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, en doet ook menige vraag rijzen omtrent de binnenlandse veiligheid van vele landen waar Google al in de straten is rondgereden. België is geen uitzondering : de beelden van de Belgische steden en gemeenten staan via Street View dan wel nog niet online, maar blijkbaar is de Amerikaanse multinational nu al in het bezit van dergelijke foto's met hoge resolutie.
De wens van de Europese Unie om het gebruik van die foto's te reguleren, heeft Google ertoe gebracht een automatisch proces van « blurring » toe te passen, waarbij herkenbare gezichten en nummerplaten wazig worden gemaakt. Bovendien kan iedereen vragen dat het beeld van zijn persoon of eigendom dat in het zoekveld van de camera's van de « Google Cars » is gekomen, wazig wordt gemaakt of zelfs wordt gewist; om de Street View-kaarten samen te stellen heeft Google Inc. fotoapparatuur gemonteerd aan boord van haar bedrijfswagens.
2. Ontwikkelingen in België
Aangezien het opduiken van de Google Cars op Belgisch grondgebied laat vermoeden dat massa's beelden met nauwkeurige 360º panoramische opnames voor iedereen heel binnenkort beschikbaar zullen zijn, lijkt het nuttig afdoende maatregelen te nemen om het privéleven te beschermen en waarborgen te krijgen in verband met het bezit en het gebruik van afbeeldingen van officiële, gevoelige of bijzondere inrichtingen. Het is zaak de naleving te verzekeren van de wet op de privacy van 1992 (1) , alsook te voorkomen dat deze of gene partij (de Belgische Staat, de deelgebieden, ondernemingen, burgers en Google Inc. zelf) claims indient die nadelig zijn voor hun respectieve rechten en plichten.
Gelet op de eerste resultaten van het Google-experiment in andere landen zou men rekening moeten houden met verschillende factoren, ze opvolgen en desnoods anticiperen en voorkomen dat de grenzen die wettelijk en ethisch aan een dergelijk cartografische werkwijze worden opgelegd worden overschreden :
— in het geval van de Belgische Federale Staat : gebruik maken van zijn bevoegdheden en centrale positie om het initiatief te nemen voor een constructief debat tussen de verschillende actoren die betrokken zijn bij het fotografische project van Google;
— in het geval van de deelgebieden : blijk geven van waakzaamheid en preventief optreden om het privéleven en de belangen van derden te beschermen, het debat aangaan en constructieve kritiek leveren om het recht op privacy, de vrijwaring van de binnenlandse veiligheid en de goede werking van het Google-initiatief te faciliteren, binnen de afgesproken grenzen en op basis van de kritiek en de opmerkingen van andere landen;
— in het geval van de burgers : het mogelijk maken dat zij worden ingelicht over alle op hen betrekking hebbende gegevens die Google als gevolg van zijn fotografische project in zijn bezit heeft en hun eenvoudige, gratis en doeltreffende hulpmiddelen ter beschikking te stellen waarmee zij hun recht op privacy kunnen uitoefenen;
— in het geval van Google en zijn diensten Maps en Street View : het debat aangaan en open staan voor kritiek, zodat de genoemde diensten volledig legaal kunnen werken en de rechten en plichten van elke partij worden geëerbiedigd; daarbij is het de bedoeling mogelijke misbruiken, schandalen en geschillen te voorkomen, zoals het geval is geweest in sommige landen waar die diensten een volledige dekking hebben gerealiseerd.
3. Ontwikkelingen in het buitenland
Zoals hiervoor is aangestipt, zijn de cartografische diensten van Google al volledig online in andere landen, waaronder ook Europese. De risico's in verband met het project van Google en de debatten waartoe het aanleiding geeft, verschaffen een verontrustend inzicht in de mogelijkheden van dergelijke diensten en leveren tegelijk nuttige ervaring op die een solide basis kan leggen voor constructief overleg.
3.1. Europese Unie
In het licht van de gevaren voor de privacy die inherent zijn aan het stelselmatig fotograferen van het grondgebied van de Europese Unie, tekent laatstgenoemde geregeld verzet aan. Precies als gevolg van Europese initiatieven heeft Google zijn inspanningen moeten opvoeren om de wetgeving toe te passen : « blurring » (het automatisch wazig maken van gezichten en nummerplaten), de mogelijkheid om op verzoek van een foto te worden gewist, de mogelijkheid tot bijkomende « blurring », verlaging van de camera's in de Google Cars, enz.
Recent heeft de Article 29 Data protection Working Party (G29), een groepering van de verschillende instellingen die de gegevens van de lidstaten controleren, zich kritisch uitgelaten over de duur van de opslag van de originele beelden, voordat ze overeenkomstig de Europese verzoeken worden verwerkt.
3.2. Duitsland
Duitsland staat aan de wieg van de maatschappelijke contestatie die zich ten doel heeft gesteld het privéleven te beschermen tegen de inbreuken op de privacy door Google Inc. als gevolg van haar Street View-dienst.
De Duitse rechtbanken moeten een waslijst aan klachten behandelen. Verscheidene arresten en veroordelingen gelasten Google Inc. zich te conformeren aan de injunctie de weergave van tienduizenden particuliere onroerende goederen onscherp te maken.
3.3. Frankrijk
Naast het stelselmatig fotograferen van het Franse straten- en wegennet inventariseren de Google Cars de wifi-netten en hebben zij tegelijkertijd ook privégegevens over die netwerken — ja zelfs e-mails — opgevangen en opgeslagen. Google heeft dat niet ontkend en heeft er alles aan gedaan om het aftappen van de wifi-netwerken stop te zetten, maar daardoor zijn er met betrekking tot privé-informatie nieuwe vragen gerezen over wat de onderneming bezit en heeft binnengehaald.
Sinds 2010 worden er verschillende initiatieven van de Franse wetgever besproken om aan het project Street View paal en perk te stellen, door de genoemde vennootschap te verplichten vooraf aan de gefotografeerde entiteiten de toestemming te vragen.
3.4. De Zwitserse Confederatie
In Zwitserland is het debat zonder enige twijfel het verst gevorderd. De Federal data protection and information commissioner (FDPIC), Hanspeter Thür, heeft namens zijn commissie tegen Google immers verzet aangetekend, gelet op de weigering om met de aanbevelingen van de Zwitserse gegevensbeschermingsautoriteit rekening te houden, en is tegen de Amerikaanse vennootschap een rechtszaak begonnen.
De bedoeling van de FDPIC is een veroordeling te krijgen met het oog op een herbevestiging van de eerbiediging van het recht op privacy in Zwitserland. Daarmee blijkt Zwitserland zich op te werpen als voortrekker in de verankering van de grenzen van de door Google aangeboden diensten, inclusief ten opzichte van door de Google Cars gefotografeerde gevoelige locaties, zoals ziekenhuizen, scholen, parascolaire instellingen, openbare infrastructuur, strafinrichtingen, militaire terreinen, enz.
3.5. Canada
Net als in de genoemde Europese landen is naar aanleiding van Street View ook in Canada een levendig debat op gang gekomen. Opvallend daarbij is dat sommige gemeenten bewust de Google Cars op hun grondgebied hebben verboden.
Het is tot besluit duidelijk dat vele landen over de hele wereld het moeilijk hebben met Street View, als gevolg van de dreiging die een dergelijke dienst kan vormen voor het recht op privacy.
Aangezien België al in de ban is van Google en omdat de auto's van die vennootschap met hun beeldenoogst zijn begonnen, lijkt het de indiener noodzakelijk, ja zelfs urgent, zich tegen mogelijke ontsporingen te wapenen. Oordeelkundig en aan enige release voorafgaand overleg zou hier wel eens veel constructiever kunnen zijn dan een reactie achteraf, na enkele wettelijke of ethische fouten.
4. Verzoeken in dit voorstel van resolutie
Dit voorstel van resolutie strekt ertoe de regering te verzoeken al het nodige te doen om doeltreffend overleg op gang te brengen dat gericht is op de vrijwaring van het recht op privacy van de particulieren en de integriteit van de openbare infrastructuur en dat daartoe alle belanghebbenden samenbrengt (Federale Staat, deelgebieden, Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer en Google).
| Claudia NIESSEN. Freya PIRYNS. |
De Senaat,
A. gelet op de in verscheidene landen lopende rechtsgeschillen waarbij « Google Street View » onder vuur ligt als gevolg van de dreiging die van deze commerciële dienst uitgaat voor het recht op privacy;
B. overwegende dat « Google Street View » binnenkort ook beelden zal omvatten van het Belgische grondgebied en al wat daar deel van uitmaakt;
C. gelet op het feit dat Google te weinig informatie verstrekt aan zowel de burgers als de overheid op federaal, gemeenschaps- en gewestvlak, in verband met het verzamelen en verspreiden van beeldmateriaal van het nationale grondgebied;
D. gelet op de inspanningen op Europees vlak om een werking van « Street View » van Google Inc. te waarborgen die het privéleven eerbiedigt;
E. gelet op het belang van het debat in de media, de ongerustheid bij het maatschappelijk middenveld en de wil van eenieder om zijn privacy ten opzichte van de andere te vrijwaren;
F. overwegende dat het recht op privacy een prioriteit blijft in het streven naar welzijn van elke burger;
G. overwegende dat minnelijk overleg tussen al wie bij deze aangelegenheid betrokken is beter is dan een geschil als gevolg van een gebrek aan informatie of van eventuele nadelige ontsporingen ten opzichte van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer;
H. overwegende dat Google al inspanningen in die zin heeft geleverd, maar dat meer opbouwende kritiek zou bijdragen tot een verdere verbetering van de verstrekte dienst;
I. gelet op het belang van de deelgebieden en van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in dit debat,
Verzoekt de regering :
1. te zorgen voor permanent contact met Google Inc. om zich te verweren tegen elke gebruik van « Street View » dat het recht op eerbiediging van het privéleven zou kunnen schenden;
2. al het nodige te doen opdat :
a) de deelgebieden hun speekrecht in dit debat ten opzichte van Google Inc. kunnen laten gelden, zodat geen enkele gevoelige infrastructuur (ziekenhuizen, scholen, openbare infrastructuur) zonder voorafgaande kennisgeving of toestemming wordt gefotografeerd, en aldus kunnen voorkomen dat de hun betreffende beelden openbaar worden gemaakt;
b) elke burger die in het zoekveld van de Google Cars terecht kan komen, duidelijke en gemakkelijk te raadplegen informatie wordt verstrekt;
3. binnen de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer een bijzondere groep op te richten, die is samengesteld uit vertegenwoordigers van de Federale Staat, de deelgebieden en de vertegenwoordigers van Google, om in het licht van de ervaringen in andere landen de grenzen te bepalen die aan « Street View » moeten worden opgelegd, alsook de nodige aanbevelingen te formuleren voor de goede werking van die dienst; dat forum zou derhalve zorgen voor een vervolgcontrole van de verzamelde gegevens en van de praktijken van de vennootschap Google;
4. van de vennootschap Google te eisen dat op haar Belgische site in verband met haar dienst « Street View » alle wettelijke vermeldingen verschijnen met betrekking tot de bescherming van de persoonlijke levenssfeer;
5. al het nodige te doen opdat de bewindslieden en gezagsdragers en de leidinggevenden in de besturen beschikken over gedetailleerde informatie over de dienst « Street View » van de vennootschap Google;
6. alle middelen aan te wenden zodat via de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie, kmo, Middenstand en Energie een campagne wordt opgezet met gedetailleerde en voor het grote publiek toegankelijke informatie over de rechten van de burgers in verband met de eerbiediging van de privacy en de bescherming van de consumenten.
9 juni 2011.
| Claudia NIESSEN. Freya PIRYNS. |
(1) Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens.