5-79COM | 5-79COM |
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Het weekblad P-magazine publiceerde een artikel onder de titel `Wat het Ministerie van Justitie verzwijgt: gevangenissen stuk voor stuk levensgevaarlijk'. De opsomming van feiten is hallucinant.
De situatie van de gevangenissen is al herhaaldelijk aan bod gekomen in de Senaat. Die situatie is een collectieve verantwoordelijkheid van opeenvolgende regeringen, maar dat neemt niet weg dat de huidige minister ook verantwoordelijkheid draagt. De minister antwoordt telkens dat er een actieplan is en dat er zwaar wordt geïnvesteerd in nieuwe gevangenissen. Ik ben ervan overtuigd dat de minister in gevangenissen wil investeren, maar de situatie vandaag is blijkbaar veel ernstiger dan wij dachten. Ik beweer niet dat alle feiten in dat artikel juist zijn, maar zelfs als maar de helft ervan waar is, dan is de situatie in sommige gevangenissen schrijnend. Ik kan een opsomming geven van alle onaanvaardbare en aartsgevaarlijke situaties in de gevangenissen, zoals de vele en soms ronduit lachwekkende ontsnappingen. Sommige gevangenissen zouden voor de elementaire veiligheid van gevangenen en personeel moeten worden gesloten. Mocht er ooit brand uitbreken, dan kunnen de gevolgen, vooral door ontbrekende veiligheidsvoorzieningen, desastreus zijn. Ook de systematisch falende detectoren veroorzaken nu, elke dag opnieuw, veel risico's voor alle betrokkenen.
Niet alleen de acute en onaanvaardbare onveiligheid, ook ronduit domme en onbegrijpelijke ingrepen worden aangehaald. Zo blijkt, na alle heisa rond helikopterontsnappingen, dat er momenteel maar één net werd geplaatst, jammer genoeg over een binnenplaats waarop een helikopter onmogelijk kan landen. Dit illustreert meteen ook het onvermogen van het gehele systeem.
Hoe evalueert de minister het rapport van zijn diensten waaruit blijkt dat de gevangenissen helemaal niet voldoen aan de minimale veiligheidseisen? Hoe zal hij zich verdedigen als er ooit brand uitbreekt? Is hij zich bewust van zijn aansprakelijkheid? Is hij op de hoogte van al deze situaties? Hoe zal hij optreden nu glashelder werd vastgesteld dat zowat in alle gevangenissen cruciale veiligheidsvoorzieningen falen: kapotte of ontbrekende camera's, geen branddetectie en perimetertoezicht, afgekeurde cellen in Tongeren, dit allemaal gecombineerd met een overbezetting tot 50% in Vorst, instortingsgevaar wegens betonfraude in Lantin. Het artikel besluit de genadeloze opsomming met een ironische sneer over Verviers, waar het water binnensijpelt, stukken gruisbeton naar beneden vallen, maar de tv's en koelkasten werden vernieuwd.
Kortom, vraagt deze toestand niet om een urgentieplan sui generis van de hele regering dat een snelle, maar grondige ingreep mogelijk maakt?
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - Vanochtend hebben we in de commissie voor de Justitie uitvoerig gesproken over het masterplan, de vele investeringen en over het bezoek dat de commissie heeft gebracht aan de gevangenissen. Er is ook afgesproken dat nog vóór de vakantie over het geheel van de strafuitvoering en het gevangenisbeleid een uitvoerig debat zal worden gehouden.
U verwijst naar het wetenschappelijke P-magazine, mijnheer Anciaux.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Dat heb ik niet gezegd, mijnheer de minister. U mag die problemen niet banaliseren.
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - Ik banaliseeer het wel een beetje. Ik ben zeer veel bezig met die problematiek; ik ken al die gevangenissen, want ik ga er veel naartoe. P-magazine heeft eigenlijk op een enigszins lichtzinnige manier aan de hand van twee blaadjes met tabellen geprobeerd iets aan de kaak te stellen, zonder veel zin voor nuance, zonder iets te toetsen en zonder mogelijkheid tot repliek. Ik vind dat geen journalistiek van het hoogste niveau.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Dat artikel is toch geschreven op basis van een rapport.
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - Wel, dat rapport telt maar twee bladzijden. Ik zal het u bezorgen. Het somt de gevangenissen op en geeft in een tabel, met groen of rood, aan of camerabeveiliging, netten en brandveiligheid er al dan niet in orde zijn. Zonder enige uitleg!
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Maar het was wel een rapport van uw diensten.
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - Dat is juist, maar ik wil het belang ervan nuanceren. Het is een rapport waarvan men kan zeggen: ceci n'est pas un rapport.
Ik wil dus enigszins de basis relativeren waarop het artikel steunt.
Dat wil niet zeggen dat we niet dagelijks bezig zijn met deze problematiek in alle gevangenissen. Het sterkste staaltje zag ik tijdens een bezoek aan de gevangenis van Verviers: daar zat gewoon een gat in de muur, waardoor ooit een gevangene was ontsnapt.
We proberen de problemen aan te pakken. Tot enkele jaren geleden werden er geen evacuatieplannen uitgewerkt met de plaatselijke brandweer. Nu gebeurt dat wel, maar in gevangenissen die uit de negentiende eeuw dateren, is dat niet zo gemakkelijk. Het is ook niet eenvoudig om er met blustoestellen binnen te raken.
We ontkennen de problemen niet. We ontkennen ook niet dat er nog gevangenissen zijn zonder netten, maar in vele gevangenissen hangen die er wel al.
Het gaat dus niet om een wetenschappelijk rapport, maar om een Exceltabel waarin een overzicht wordt gegeven van de lopende veiligheidswerkzaamheden in alle gevangenissen. Het is een intern werkdocument dat voortdurend wordt aangepast en om veiligheidsredenen niet openbaar wordt gemaakt. Maar ik zal het u bezorgen.
Ik zal u ook de stand van zaken bezorgen van het nieuwe masterplan met het overzicht van de geplande renovaties, uitbreidingen en nieuwe gevangenissen. Zodra de nieuwe gevangenissen er zijn, kunnen we een aantal verouderde sluiten.
Er is dus, zoals ik al zei, nog nooit zoveel geïnvesteerd in gevangenisinfrastructuur als nu. Ik hoop dat de Ministerraad volgende week zal instemmen met de toekenning van de vier contracten voor Dendermonde, Beveren, Marche-en-Famenne en Leuze-en-Hainaut.
In het artikel staan ook pertinente onwaarheden. Zo zijn een aantal werkzaamheden inmiddels in uitvoering of reeds voltooid. Een aantal van die beveiligingswerkzaamheden maken deel uit van grote zwakstroomdossiers die de gehele elektrische beveiliging omvatten. Dit is zo in Brugge, Leuven, Antwerpen, Mechelen en Lantin. Deze omvangrijke dossiers hebben lange uitvoeringstermijnen, ook omdat het niet zo eenvoudig is werkzaamheden uit te voeren in werkende gevangenissen.
In Leuven-Centraal werden na het incident in oktober 2009 de beloofde camera's wel degelijk geplaatst. In een aantal inrichtingen is alles wel in orde, maar dienen de installaties wegens nieuwe noden te worden uitgebreid.
In Verviers zijn de afgelopen winter problemen gerezen. Dat is inderdaad een probleemgebouw. De Regie der gebouwen heeft een voorstel geformuleerd voor een tijdelijke, maar ook voor een definitieve oplossing. Aan de slechte toestand van de gebouwen in Verviers wordt dus wel degelijk iets gedaan.
Deze werkzaamheden zouden voor de volgende winter afgerond worden. De aankoop van tv's en koelkasten door Justitie staat los van de werkzaamheden die door de Regie worden uitgevoerd, maar heeft te maken met een beleid dat het dagelijkse leven van de aanwezige gedetineerden moet vergemakkelijken.
In Brugge zijn er wel degelijke meerdere wandelingen beveiligd met antihelikopternetten. Twaalf kleine individuele en middelgrote wandelingen zijn beveiligd. Voor een grote wandeling zullen de werken in juni beëindigd zijn. De tweede grote wandeling zou tegen het einde van dit jaar beveiligd moeten zijn.
Al deze aan de gang zijnde werken nemen uiteraard veel tijd in beslag. Samen met het masterplan toont dit aan dat de regering haar verantwoordelijkheid wel degelijk wil opnemen. We gaan voor een betere en humanere behandeling van gedetineerden. We investeren de jongste jaar meer dan ooit tevoren. We kunnen zonder blozen zeggen dat dit `rapport' te beknopt is om op basis ervan het hele beleid onderuit te halen. Er valt de regering en zeker Justitie niets te verwijten.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik weet dat u uw best doet, mijnheer de minister. Journalisten moeten echter hun werk doen, ook al blijkt dat ze een slecht verslag in handen hebben. Het is ook juist dat ze de zaken vaak wat spectaculairder voorstellen.
Ik denk echter dat er nog bijzonder veel werk is. Misschien zou in de volgende regering de bevoegdheid voor gevangenissen moeten worden afgesplitst van de bevoegdheid van Justitie.
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - Ik heb eerder al gezegd dat de minister van Justitie steeds meer een minister van gevangenissen is.