5-67COM | 5-67COM |
De heer Bart Laeremans (VB). - In de krant De Morgen wordt aangekondigd dat het systeem van elektronisch toezicht aanzienlijk zal worden uitgebreid. Terwijl vandaag door personeelsgebrek bij de betrokken dienst slechts 1100 van de 1500 enkelbanden gebruikt kunnen worden, is er sprake van een extra bestelling van maar liefst 3500 eenheden. Daardoor zouden op termijn 5000 gedetineerden een enkelbandregime ondergaan. Er zouden meer categorieën gedetineerden in aanmerking komen en het systeem zou tevens eerder mogen toegepast worden dan een half jaar vóór de voorwaardelijke invrijheidsstelling. Het gevoel van straffeloosheid zou hierdoor nog verder toenemen.
Als ik de situatie bij de aanstelling van de minister in 1995 vergelijk met de huidige, dan zie ik een duidelijke lijn.
Kan de minister bevestigen dat er een bestelling van 3500 extra enkelbanden geplaatst is? Hoe kan de minister dat verdedigen, aangezien de betrokken dienst nu slechts 1100 enkelbanden kan benutten?
Zal de controle verminderen of zal deze dienst verder worden uitgebouwd? Hoeveel extra personeelsleden zouden hiervoor moeten worden aangeworven? Wat is de planning? Wat is het extra budget?
Op welke wijze zou de werklast van de justitiehuizen verminderen? Is het niet zo dat een forse toename van het aantal ET-gedetineerden juist een grotere werklast zal veroorzaken in de Justitiehuizen? Of volgen de justitie-assistenten deze gedetineerden niet?
Wat wordt bedoeld met de `zwaardere' en met de `lichtere' dossiers waarvoor een vereenvoudigde procedure zou worden toegepast?
Welke bijkomende categorieën gedetineerden en niet-gedetineerden komen hiervoor in aanmerking? Wat bedoelt de minister met `elke sanctie moet haar gevolg hebben'? Komen ook celstraffen onder de zes maanden in aanmerking?
Is er voor deze wijzigingen een nieuw koninklijk besluit of een rondzendbrief in de maak? Kan de tekst ervan worden meegedeeld? Wanneer kan de nieuwe regeling in werking treden?
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - In 1996 lanceerde ik voor het eerst de idee van het elektronische toezicht. Dit systeem, dat voortdurend wordt uitgebreid, wordt beschouwd als een accurate manier om een gevolg te geven aan uitgesproken sancties. De kwalitatieve uitbreiding en de capaciteitsverhoging van het elektronische toezicht zijn prioriteiten. We zijn in onze opzet geslaagd. Dagelijks staan meer dan 1150 personen onder elektronisch toezicht. Dat is bijna een verdubbeling tegenover begin 2009, toen nog iets meer dan 600 personen onder toezicht stonden.
Om die capaciteitsstijging te kunnen realiseren, werd begin 2010 met een privéonderneming een nieuw contract gesloten voor de levering, het onderhoud en de herstelling van het materiaal. Het gaat om de enkelbanden, de bewakingsboxen die in de woning worden geplaatst en het centrale computersysteem voor het Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht.
Met dit nieuwe contract is het technisch mogelijk een capaciteit van 5000 enkelbanden te bereiken. Het computersysteem is hierop ingesteld en de enkelbanden kunnen, afhankelijk van de noden, systematisch worden bijgesteld. Dat verloopt op grond van het aantal activeringen dat effectief kan worden gerealiseerd. Het is dus niet juist dat er recentelijk 5000 enkelbanden werden besteld. Het centrale systeem zal gradueel moeten evolueren.
Het systeem van elektronisch toezicht is echter geen kwestie van technologie alleen. Het is een samenspel van begeleiding en controle. De technologie is een instrument om het bereiken van doelstellingen als re-integratie en recidivevermindering te bespoedigen. Naast het materiële aspect zijn er ook mensen nodig om het materiaal te kunnen plaatsen, om controle te kunnen uitoefenen op de alarmen van de enkelbanden en om aan sociale begeleiding te doen. In de voorbije periode werd ook aanzienlijk ingezet op het vlak van het personeel. Er zijn verschillende initiatieven genomen, onder meer personeelsverhoging in budgettair moeilijke tijden, om de capaciteitsuitbreiding mee vorm te geven. We hebben ons geëngageerd om op relatief korte termijn tot 1300 enkelbanden te komen.
Elk dossier krijgt een vrij intense follow-up. Als iemand voor elektronisch toezicht in aanmerking komt, gaat er een dossier naar de Justitiehuizen. Er wordt een sociaal verslag opgemaakt en er worden afspraken gemaakt. Het is de bedoeling te bekijken op welke manier we door herschikkingen efficiënter kunnen werken. Dit Belgisch model wordt door het buitenland beoordeeld als een intense, maar efficiënte methode.
In mijn nota `straf- en strafuitvoeringsbeleid' van februari 2010 heb ik al gewezen op de nood aan meer differentiatie in het huidige systeem van elektronisch toezicht. Dat is een logisch gevolg van de capaciteitsstijging en van de nieuwe technische mogelijkheden. Een grotere doelgroep brengt mee dat er nood is aan een uitgebreider gamma van toepassingsmogelijkheden met meer of minder technische controle en meer of minder sociale begeleiding.
Ik heb er in mijn nota op gewezen dat we tegelijkertijd het gevoel van straffeloosheid moeten bestrijden. We moeten ernaar streven dat elke uitgesproken straf een gevolg moet kennen. Het is onaanvaardbaar dat aan bepaalde sancties geen enkel gevolg wordt gegeven.
Al die elementen heb ik samengebracht in een voorstel, dat ik deze week zal bespreken met het College van Procureurs-generaal. Ik heb het ook al met de diensten van de Justitiehuizen besproken. Ik zal dat voorstel pas in het parlement voorstellen als ik weet dat het uitvoerbaar is en gedragen wordt. Ik zal verder naar oplossingen zoeken om de geloofwaardigheid van de strafuitvoering te combineren met een hedendaagse manier van vrijheidsberoving. Het elektronische toezicht is natuurlijk geen gevangenisstraf, maar het is een geschikt middel om de strafuitvoering te realiseren.
De heer Bart Laeremans (VB). - We blijven hierover fundamenteel van mening verschillen. U doet er alles aan om minder mensen een celstraf te geven.
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - We hebben acht gevangenissen bijgebouwd. Dat is toch niet met de bedoeling minder celstraf te geven.
De heer Bart Laeremans (VB). - Dat debat hebben we al gevoerd. Een deel van die nieuwe gevangenissen werd trouwens gebouwd als vervanging en een ander deel om de doelstelling van één gedetineerde per cel te bereiken. Het is niet de bedoeling het aantal gedetineerden te verhogen. De extra gevangenissen leiden dus niet tot een echte capaciteitsverhoging. De capaciteit zal maximaal 11 000 gedetineerden bedragen. Dat volstaat niet. In 1996 zei u dat het absoluut plafond 8000 gedetineerden bedroeg. Vandaag maakt u dezelfde fout opnieuw.
Ik verkies het Nederlandse model boven het Belgische. In Nederland werd ervoor gekozen de straf systematisch uit te voeren. Dat heeft ertoe geleid dat er in Nederland vandaag minder criminaliteit is en dat de criminelen bang zijn van Justitie. Bij ons is dat absoluut niet het geval. U kiest voor de omzetting van een groter aantal straffen naar elektronisch toezicht, voor een verdere inkorting van de straffen, waardoor mensen minder dan ooit de muren van de gevangenis zien.
Dat leidt tot totaal onbegrip, niet alleen bij de bevolking, maar bijvoorbeeld ook bij de voorzitter van de onderzoeksrechters, de heer Karel Van Cauwenberghe, die in De Standaard naar aanleiding van het opstappen van Freddy Troch verklaarde: `Het is de wereld op zijn kop. In theorie is het systeem zo opgezet dat wij als onderzoeksrechter de mensen aanhouden en hen als verdachte verder onderzoeken. Daarna komen ze voor een rechter die hen een straf oplegt. De realiteit is precies het omgekeerde: de sanctie die ze van de rechter krijgen wordt niet uitgevoerd en een opsluiting na de aanhouding is vaak de enige sanctie doordat ze met de gevangenis in contact komen.'
Als u nog verder gaat op het pad van het niet uitvoeren van gevangenisstraffen, maar kiest voor straffen via de enkelband, maakt u op de criminelen geen enkele indruk. U bent er blijkbaar nog steeds niet van overtuigd dat een groot deel van de criminaliteit enkel met een harde aanpak kan worden bestreden en dat de softe aanpak van de enkelbanden helemaal niet ontradend werkt. Er wordt met Justitie gespot. Justitie drijft de criminaliteit zelf op in plaats van ze te bestrijden. Dat is bijzonder erg. Ik begrijp niet dat we het Nederlandse model niet al lang volgen.