5-55COM | 5-55COM |
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Vandaag worstelen in België 200 000 gezinnen met ernstige financiële problemen. Meer dan 800 000 gezinnen ontvingen een waarschuwingsbrief omdat ze hun energiefacturen niet kunnen betalen. Daarvan sloten er 100 000 een afbetalingsplan af met hun leverancier; 50 000 families kunnen dat plan niet afbetalen. Bij 3000 gezinnen werden bepaalde nutsvoorzieningen afgesloten. Zij overleven nu zonder elektriciteit of verwarming. De kloof tussen rijk en arm wordt daardoor alsmaar groter.
Mensen met een laag inkomen besteden in verhouding meer geld aan energie. Tussen 2007 en 2008 steeg het aandeel van de energiekosten bij de 25% laagste inkomens van 6,1% naar 8,2%. Bij de hoogste inkomens bleef deze stijging zeer beperkt. De kostprijs van energie stijgt aan een hoog ritme. Een verhoging van de energiekosten met 5 euro heeft voor iemand met een leefloon een veel ingrijpender gevolg dan voor iemand met een gewoon of een hoog loon. De energiefactuur neemt daardoor een steeds belangrijker hap uit het budget van mensen in armoede of bestaansonzekerheid. Bovendien wonen mensen met lage inkomens vaak in energieonzuinige woningen, ze werken noodgedwongen met goedkopere of verouderde, maar daardoor minder energiezuinige huishoudtoestellen. Zo ontstaat een cumul van stijgende energiekosten.
Op federaal niveau kan energieregulator CREG perfect prijscontroles opleggen, onder meer het invoeren van maximumprijzen. Bejaarden en invaliden worden beschermd door een sociaal tarief, maar vele andere groepen met betalingsmoeilijkheden vallen uit de boot. Het instellen van een maximumprijs kan ook deze mensen beschermen. Als een schuldenberg ervoor zorgt dat geen enkele leverancier nog elektriciteit wil leveren, kan een budgetmeter helpen. Maar precies voor deze mensen, die geen beschermde klant zijn, leidt een dergelijke ingreep tot hogere energiekosten dan voordien, toen ze klant waren bij een gewone leverancier. Kortom, mensen die al in schulden zitten, krijgen vaak niet het laagste tarief.
Mag ik deze situatie even in plaatsen tegenover de gigantische winsten die Electrabel verwerft, onder meer door het verder openhouden van de reeds afgeschreven kerncentrales?
Dit alles maakt een billijke en goed beredeneerde prijsregulering dringend en hoogst noodzakelijk.
Deelt de minister deze analyse? Kan u mij voor 2009 de evolutie geven van het aandeel van de energiekosten in het budget van de meest kwetsbare mensen? Wat heeft u reeds gedaan om de stijgende kloof tussen rijk en arm, die hierdoor sterk wordt bepaald, tegen te werken? Overweegt u het opleggen van maximumprijzen? Waarom is dit nog niet gebeurd? Wat verhindert de regering om via een goede prijspolitiek voor energieproducten de armoede meer succesvol te bestrijden?
Lijkt het u niet wenselijk een nationalisering van de energiesector te overwegen om precies het structurele, nefaste maatschappelijke effect van deze evoluties een halt toe te roepen? Vindt u niet dat een meer strakke en sociaal geïnspireerde overheidsregie van onder meer de energiekosten, absoluut noodzakelijk is om eindelijk in te grijpen in de basismechanismen die steeds opnieuw zorgen voor armoede en de kloof tussen arm en rijk doet toenemen?
De heer Philippe Courard, staatssecretaris voor Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding. - Ik antwoord mede namens minister Magnette.
Het aandeel van de energiekosten in de uitgaven van de gezinnen is inderdaad gestegen.
Waar het in 2008 nog 5,54% bedroeg, is het in 2009 opgelopen tot 6,79%. Voor het laagste kwartiel is dit hoger: 7,82% in 2008 en 10,41% in 2009. Dat laatste cijfer is het dubbele van het hoogste kwartiel dat in 2009 5% bedroeg.
Inzake energie geeft minister Magnette prioriteit aan een betere controle en regulering van de sector in het belang van de consument en vooral van de kansarmen.
Daarom heeft hij de rol van de regulator versterkt en heeft hij onlangs een grotere prijsbeperking voorgesteld via het vangnet. Dit systeem zal de transparantie van de energieprijzen op de Belgische markt aanzienlijk verhogen en de volatiliteit verminderen.
Hoe zal dat concreet werken?
De methodologie voor de berekening van alle variabele contracten van elke leverancier zal worden ingediend bij de regulator in een speciale databank.
De regulator zal de berekeningen van de leverancier controleren. Op basis van deze databank zal de regulator ook nagaan of de prijswijzigingen maximaal vier keer per jaar worden geïndexeerd, wat de facto een grotere prijsstabiliteit impliceert voor de residentiële klanten en het midden- en kleinbedrijf.
Bij een prijsverhoging die niet door een indexering wordt veroorzaakt, zal de leverancier de gegrondheid van de aanpassing moeten rechtvaardigen. Er zal ook worden vergeleken met de prijzen in de buurlanden. Als de prijsverhoging niet voldoende gerechtvaardigd is, kan na onderhandeling met de partijen - de leverancier enerzijds en de CREG en de NBB anderzijds - het geheel of een deel van de geplande prijsverhoging worden verworpen.
Het is ook belangrijk aan te geven dat tijdens het Belgische voorzitterschap uit een vergelijking van de sociale maatregelen inzake energie is gebleken dat België een vrij uitgebreid arsenaal aan maatregelen ter bescherming van de meest kansarme huishoudens heeft opgebouwd.
De heer Bert Anciaux (sp.a). - Ik ben ervan overtuigd dat u en minister Magnette bezorgd bent. Ik vrees echter dat, als we geen maatregelen nemen om de macht van de overheid over de energiesector drastisch te verhogen, we met een probleem zullen blijven zitten.
Ik erken dat er inspanningen worden gedaan voor meer regulering waardoor kan worden ingegrepen in de hoge energieprijzen. Ik vrees alleen dat, als we de cijfers zien van de toenemende armoede, we de rol van de energiekosten daarin niet mogen onderschatten. We moeten zoeken naar grotere ingrepen zoals gratis energie voor de mensen die dat het meest nodig hebben. We kunnen niet aanvaarden dat kinderen in armoede moeten opgroeien en bovendien het slachtoffer moeten zijn van malafide energieproducenten die in dit land aanwezig zijn.