4-96

4-96

Belgische Senaat

Handelingen

DONDERDAG 19 NOVEMBER 2009 - NAMIDDAGVERGADERING

(Vervolg)

Mondelinge vraag van de heer Christophe Collignon aan de staatssecretaris voor Mobiliteit over «de recente verklaringen over de invoering van de kilometerheffing» (nr. 4-949)

Mondelinge vraag van de heer Bart Tommelein aan de staatssecretaris voor Mobiliteit over «de verklaringen over rekeningrijden» (nr. 4-950)

De voorzitter. - Ik stel voor deze mondelinge vragen samen te voegen. (Instemming)

De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie, antwoordt.

M. Christophe Collignon (PS). - La presse s'est récemment fait l'écho de déclarations du secrétaire d'État à la Mobilité, M. Schouppe, relatives à la possibilité d'instaurer une taxe au kilomètre pour la circulation sur nos autoroutes à la suite de l'annonce des Pays-Bas de mettre en place un tel système en 2012. Ce débat n'est pas neuf. La Région wallonne avait déjà envisagé de créer une vignette autoroutière, un système plus simple et plus souple puisqu'il suffisait d'apposer une vignette sur la voiture. Techniquement, l'instauration de ce système pouvait être rapide, ce qui aurait permis à la Région wallonne d'obtenir 25 millions d'euros. Compensée par une diminution proportionnelle de la taxe de circulation, cette opération aurait été neutre pour le citoyen mais, grâce à l'argent obtenu, on pouvait entretenir le réseau autoroutier.

Les autoroutes belges traversent toutefois souvent les trois régions. Un accord de coopération serait donc nécessaire pour la mise en oeuvre d'un tel système. Le dossier de la vignette a finalement fait l'objet de longues discussions.

Je suis donc quelque peu surpris de voir que le modèle préconisé par les Néerlandais soit un modèle qui retienne l'attention du secrétariat d'État à la mobilité quoiqu'il s'agisse d'une compétence purement régionale. Je ne suis pas opposé à ce que l'État fédéral coordonne des politiques mais il faut reconnaître que cette compétence est strictement régionale.

La déclaration du secrétaire d'État représente-t-elle la position officielle du gouvernement fédéral ? Peut-être suis-je mal informé mais je n'ai pas l'impression que cette prise position ait été le fruit d'une concertation avec les régions. Qu'en est-il ? Enfin, l'instauration de la vignette forfaitaire est-elle définitivement condamnée aux yeux du gouvernement fédéral ?

J'ajoute que les Néerlandais envisagent de mettre un tel système en route à partir de 2012, mais que cela fait dix ans qu'ils y réfléchissent. Techniquement ce système impose beaucoup de contraintes. L'instauration d'une vignette serait bien plus simple.

La taxe au kilomètre me semble une taxe injuste. Elle pénalisera celui qui roule beaucoup. Or vous savez que les habitants de Bruxelles roulent en moyenne peu de kilomètres à la différence de ceux du Luxembourg qui ont besoin d'une voiture pour de nombreux déplacements, y compris les déplacements professionnels.

Quel est le coût et quels sont les délais éventuellement nécessaires à la mise en place de cette taxe ? Ce régime ne risque-t-il pas de pénaliser les personnes qui travaillent ou constituer un frein à l'emploi ? Comment sera-t-il tenu compte des disparités entre régions, villes ou villages ?

De heer Bart Tommelein (Open Vld). - Vorige vrijdag kondigde de Nederlandse minister van Verkeer en Waterstaat aan dat Nederland vanaf 2012 rekeningrijden invoert voor personenwagens. Nogal verwonderlijk liet staatssecretaris Schouppe, verantwoordelijk voor Mobiliteit, daarop dit weekend verstaan ook voorstander te zijn van een systeem van kilometerheffing. Bij mijn weten is hij niet bevoegd voor deze materie, behalve dan voor overleg tussen de gewesten in verband met mobiliteit.

Bij mijn weten heeft het Comité van ministers van de Benelux al een commissie Wegbeprijzingen geïnstalleerd die zich bezighoudt met de materie. Heeft de federale regering eventueel via de minister van Buitenlandse Zaken, al aan de Nederlandse regering laten weten dat ons land absoluut vragende partij is voor overleg over rekeningrijden? Het kan toch niet zijn dat elk land in de Europese Unie een eigen systeem gaat invoeren. Zo een systeem moet minstens compatibel zijn met dat van de buurlanden. Binnen de Benelux lijkt compatibiliteit me zeker noodzakelijk. Het kan bijvoorbeeld toch niet dat Belgische bestuurders in Nederland een of andere heffing moeten betalen en Nederlandse bestuurders in België niet.

Zal de federale regering aan Nederland en Luxemburg laten weten dat ze over deze materie gezamenlijk van gedachten wil wisselen, eventueel via het Beneluxoverleg? Zijn al stappen gedaan voor overleg met de deelstaten? De woordvoerder van de staatssecretaris heeft duidelijk gezegd dat een kilometerheffing een bevoegdheid van de gewesten is. Zal de commissie Wegbeprijzingen en het Beneluxparlement bij de zaak worden betrokken?

M. Stefaan De Clerck, ministre de la Justice. - Le secrétaire d'État à la Mobilité rappelle à M. Collignon qu'il a défendu la même position dans sa note de politique générale du 7 novembre 2008, laquelle a été approuvée par la majorité. Une première tentative de concertation a eu lieu vers la mi-mars 2008 dans le cadre de la préparation d'une réunion de la conférence interministérielle des ministres de la Mobilité, de l'Infrastructure et des Télécommunications. Mais étant donné que l'on se trouvait à ce moment en fin de législature régionale, les régions ont préféré ne plus parler de cette problématique. Maintenant que les nouveaux gouvernements régionaux ont trouvé leur vitesse de croisière, la concertation peut être reprise.

J'ignore si la vignette forfaitaire est condamnée, comme vous le suggérez. M. Schouppe est d'avis qu'un système intelligent de tarification au kilomètre serait mieux adapté pour atteindre les objectifs d'une mobilité durable. En ce qui concerne la mise en place d'un système similaire à celui des Pays-Bas, il est prématuré de dire quelles en seraient les modalités concrètes. Cela nécessite des négociations entre toutes les parties concernées.

Het antwoord van de heer Schouppe op de vraag van de heer Tommelein luidt als volgt.

Ik ben van oordeel dat het invoeren van het rekeningrijden, als een vorm van internalisatie van de externe kosten die door het vervoer worden veroorzaakt, onvermijdelijk is.

Ik ben voorstander van een intelligente kilometerheffing waarbij naast infrastructuurkosten, ook de aspecten congestie en milieuvervuiling in rekening kunnen worden gebracht. Met een dergelijke slimme kilometerheffing kan men ook differentiëren naar plaats en tijd. De uiteindelijke bedoeling moet zijn dat voor alle vervoersmodi de externe kosten geïnternaliseerd worden. Ik ben ook van oordeel dat de invoering van het rekeningrijden gepaard moet gaan met een herziening van de globale autofiscaliteit.

Ik kan nog melden dat de zaak op het einde van de vorige gewestelijke legislatuur, namelijk midden maart 2009, werd aangekaart op een voorbereidende vergadering voor de interministeriële conferentie van de ministers van mobiliteit, infrastructuur en telecommunicatie. Omdat de verkiezingen toen voor de deur stonden, verkozen de gewesten de problematiek van het rekeningrijden op dat ogenblik niet meer te bespreken.

Nu de nieuwe gewestelijke regeringen weer geïnstalleerd zijn, zal ik voorstellen dat het rekeningrijden opnieuw geagendeerd wordt. Het is een goede suggestie om de kwestie ook in het Beneluxkader te bespreken.

M. Christophe Collignon (PS). - La réponse qui vient d'être lue par le ministre est totalement insatisfaisante et me paraît extrêmement minimaliste. Il est heureux que M. Tommelein ait posé une question car on ne veut manifestement pas me répondre. Je ne sais même pas s'il s'agit de la position officielle du gouvernement fédéral. Une chose est certaine, la compétence appartient aux régions.

L'annonce de M. Schouppe me semble tout à fait prématurée : il veut s'emparer de compétences dont il ne dispose pas. Je n'ai rien contre le fait de poser la question au Benelux. Je rappelle toutefois que les Wallons se sont abstenus lors du vote qui y est intervenu.

Avant d'envisager une concertation au niveau du Benelux, je souhaiterais que les trois régions du pays essaient de s'entendre et adoptent une position commune. Pratiquement, je signale que les Hollandais examinent le dossier depuis dix ans et qu'il n'est toujours pas d'application.

De heer Bart Tommelein (Open Vld). - Nu Nederland het rekeningrijden wil invoeren, is er inderdaad dringend overleg nodig tussen de verschillende gewesten van ons land. Hoe Nederland de buitenlanders wil laten betalen is nog niet duidelijk. Ik pleit dan ook voor overleg in Beneluxverband.

Ik heb de heer Clerfayt al horen pleiten voor een stedelijke tolheffing, die overigens al in heel wat Europese steden bestaat. Ik denk dat we ook daarvoor binnen de gewesten en in overleg met elkaar, het kader moeten creëren. Steden moeten de mogelijkheid krijgen om met een tolheffing het verkeer tijdens de spitsuren op een redelijke manier te laten verlopen.